Εδώ δεν
μπορούν να μάθουν οι μαθητές μας τα έξι είδη των ομαλών υποθετικών λόγων, εμείς
ευελπιστούμε ότι θα μάθουν και τους λανθάνοντες, πλαγιασμένους και εξαρτημένους
υποθετικούς λόγους. Επειδή η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία και επειδή ευτυχώς
υπάρχουν και οι φωτεινές εξαιρέσεις ακολουθεί θεωρία και ασκήσεις πάνω στους λανθάνοντες
και εξαρτημένους υποθετικούς λόγους.
Λανθάνοντες υποθετικοί Λόγοι
Λανθάνων
ονομάζεται ο υποθετικός λόγος του οποίου η υπόθεση δεν είναι φανερή αλλά
"λανθάνει", κρύβεται.
Η
υπόθεση μπορεί να κρύβεται:
1.
σε μια υποθετική μετοχή
α) Μὴ σωθέντων
ἐκείνων τότε οὐδ’ ἂν ὑμεῖς ὑπήρχετε νῦν.
(μτφρ. Αν δε σώζονταν εκείνοι τότε ούτε εσείς τώρα θα υπήρχατε.)
Υπόθεση:
«εἰ μὴ ἐκεῖνοι ἐσώθησαν»
Απόδοση:
«ἂν ὑπήρχετε»
2ο
είδος - Το μη πραγματικό.
β) Οἱ κολακεύοντες
καὶ οἱ ἐξαπατῶντες πιστευθέντες τοὺς
πιστεύσαντας ἀδικοῦσιν. (μτφρ. Οι κόλακες και οι απατεώνες αν
γίνουν πιστευτοί αδικούν όσους πίστευσαν.)
Υπόθεση:
«Ἐὰν
πιστευθῶσιν»
Aπόδοση:
«ἀδικοῦσιν»
4ο
είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον.
γ) Μὴ καμὼν, οὐκ ἂν
δύναιο εὐδαιμονεῖν. (μτφρ. Αν δεν κουραστείς δεν είναι δυνατό
να ευτυχήσεις.)
Υπόθεση:
«εἰ μὴ κάμοις»
Aπόδοση:
«ἂν
δύναιο»
5ο
είδος – Απλή σκέψη του λέγοντος.
Παρατήρηση:
Tα
στοιχεία που συναποτελούν τον υποθετικό λόγο είναι η μετοχή που ισοδυναμεί με
υποθετική πρόταση και το ρήμα ή ο ρηματικός τύπος της πρότασης την απόδοση. Για
να αναγνωρίσουμε το είδος του υποθετικού λόγου, στηριζόμαστε κατ΄ αρχάς στην
απόδοση και
έπειτα
στο νόημα. Η αναγνώριση του είδους, διευκολύνει στη συνέχεια να αναλύσουμε τη
μετοχή στην αντίστοιχη υποθετική πρόταση, σύμφωνα με το είδος του υποθετικού
λόγου.
σε
μια χρονικοϋποθετική πρόταση
α)
Σπουδαίων τοίνυν ἐστὶν ἀνθρώπων, ὅταν
βελτίστῃ τῇ παρούσῃ τύχῃ χρῶνται.
(μτφρ. Αποτελεί λοιπόν χαρακτηριστικό των αξιόλογων ανθρώπων, όταν αξιοποιούν
την καλύτερη ευκαιρία που παρουσιάζεται.)
Υπόθεση:
«ἂν χρῶνται»
Aπόδοση:
«ἐστὶν»
4ο
είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
β) Ἐπειδὰν γάρ τι δόξῃ καὶ ψηφισθῇ, τότ' ἴσον τοῦ πραχθῆναι ἀπέχει ὅσονπερ πρὶν δόξαι.
(μτφρ. Διότι όταν κάτι θεωρηθεί καλό και ψηφισθεί, τότε απέχει τόσο από την
εκτελέση, όσον και πριν αποφασισθεί.)
Υπόθεση:
«ἂν δόξῃ / ψηφισθῇ (σύνθετος
υποθετικός λόγος)
Aπόδοση:
«ἀπέχει»
4ο
είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
γ) Ὁπόταν ὀργιζώμεθα,
μαινόμεθα πάντες. (μτφρ. Κάθε φορά που οργιζόμαστε, γινόμαστε όλοι παράφρονες.)
Υπόθεση:
«ἂν ὀργιζώμεθα»
Aπόδοση:
«μαινόμεθα»
4ο είδος
– Αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
Παρατήρηση:
Tα
στοιχεία που συναποτελούν τον υποθετικό λόγο είναι η χρονικοϋποθετική πρόταση
που ισοδυναμεί με υποθετική πρόταση και το ρήμα ή ο ρηματικός τύπος της κύριας
την απόδοση.
σε
μια αναφορικοϋποθετική πρόταση
α) Ὅ,τι ἂν συμβῇ,
τλήσομαι. (μτφρ. Ό,τι κι αν συμβεί, θα υπομείνω.)
Υπόθεση:
«Ἄν τι
συμβῇ»
Απόδοση:
«τλήσομαι»
3ο
είδος - Το προσδοκώμενο
β) Διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι
ἅπαντα
τὸν σῖτον ἔμελλον
ὁμολογήσειν
ὅ,τι
τις λέγοι. (μτφρ. Εξαιτίας του ότι υπήρχε έλλειψη όλων ανεξαιρέτως των
τροφίμων επρόκειτο να δεχτούν οποιαδήποτε πρόταση τους έκανε κάποιος.)
Ο
υποθετικός λόγος είναι και λανθάνων και πλάγιος υποθετικός λόγος. Είναι
λανθάνων γιατί η υπόθεση κρύβεται στην αναφορικοϋποθετική πρόταση «ὅ,τι
τις λέγοι» και πλάγιος γιατί η απόδοση βρίσκεται στο ειδικό απαρέμφατο «ὁμολογήσειν».
Στον
ευθύ λόγο μετατρέπεται ως εξής:
Υπόθεση:
«ἐάν τις
λέγῃ»
Aπόδοση:
«ὁμολογήσoυσιν»
3ο
είδος - Το προσδοκώμενο
γ) Καὶ ὅτῳ δοκεῖ ταῦτ', ἔφη, ἀνατεινάτω τὴν χεῖρα.
(μτφρ. Και όποιος συμφωνεί μ' αυτά, είπε, να σηκώσει το χέρι.)
Υπόθεση:
«εἴ τινι δοκεῖ»
Aπόδοση:
«ἀνατεινάτω»
1ο
είδος - Το πραγματικό
Παρατήρηση:
Tα
στοιχεία που συναποτελούν τον υποθετικό λόγο είναι η αναφορικοϋποθετική πρόταση
που ισοδυναμεί με υποθετική πρόταση και το ρήμα ή ο ρηματικός τύπος της κύριας,
την απόδοση.
σε
εμπρόθετους προσδιορισμούς ἄνευ,
μετά, ἔκ,
ἀπό, + γενική
α) εἰ δέ τις
λέγοι ὅτι ἄνευ
τοῦ τὰ τοιαῦτα ἔχειν
καὶ ὀστᾶ καὶ νεῦρα καὶ ὅσα ἄλλα ἔχω οὐκ ἂν οἷός τ’ ἦ ποιεῖν τὰ δόξαντά μοι . (μτφρ. Αν κάποιος λέει ότι
χωρίς [αν δεν είχα] αυτά, δηλαδή τα οστά, τα νεύρα και όσα άλλα έχω, δεν θα
μπορούσα να κάνω αυτά που θέλω.)
Υπόθεση:
«εἰ μὴ τὰ τοιαῦτα εἶχον»
Aπόδοση:
«οὐκ ἂν οἷός τ' ἦν»
2ο
είδος - Το μη πραγματικό
β) Ἄνευ χρημάτων οὐδέν ἔστι
γενέσθαι. (μτφρ. Αν δεν υπάρχουν χρήματα τίποτα δεν είναι δυνατό να γίνει.)
Υπόθεση:
«ἐὰν μὴ ὦσι
χρήματα»
Aπόδοση:
«ἔστι
γενέσθαι»
3ο
είδος – Το προσδοκώμενο
σε
επιρρήματα ἄλλως,
ἀμαχεὶ, οὕτως, δικαίως, ἐκείνως, ταύτῃ
α) Οὕτως γὰρ πρὸς τὸ ἐπιέναι
τοῖς ἐναντίοις, εὐψυχότατοι ἂν εἶεν.
(μτφρ. Γιατί έτσι [αν έχουν έτσι τα πράγματα] οι στρατιώτες είναι γενναιότατοι
στις επιθέσεις εναντίον των εχθρών).
Υπόθεση:
«εἰ οὕτως ἔχοιεν»
Aπόδοση:
«ἂν εἶεν»
5ο
είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
β) Νῦν δὲ οὕτως ἔχει∙ ἀμαχεὶ μὲν ἐνθένδε
οὐκ ἔστιν ἀπελθεῖν· [ἢν γὰρ μὴ ἡμεῖς ἴωμεν ἐπὶ τοὺς
πολεμίους, οὗτοι ἡμῖν ὁπόταν ἀπίωμεν ἕψονται καὶ ἐπιπεσοῦνται.]
(μτφρ. Τώρα έτσι έχουν τα πράγματα∙ Χωρίς να αγωνιστούμε δεν είναι δυνατό να
αποχωρήσουμε από εδώ.)
Υπόθεση:
«ἂν μὴ μαχώμεθα»
Aπόδοση:
«ἔστιν ἀπελθεῖν»
3ο είδος – Το προσδοκώμενο
Εξαρτημένοι υποθετικοί Λόγοι
Η απόδοση του
υποθετικού λόγου, όταν αυτός βρίσκεται σε πλάγιο λόγο, δεν είναι κύρια πρόταση,
αλλά δευτερεύουσα πρόταση, απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή.
Τα ρήματα από
τα οποία μπορεί να εξαρτηθεί ένας υποθετικός λόγος είναι: αισθητικά ή γνωστικά,
δοξαστικά, λεκτικά, βουλητικά, κελευστικά ή προτρεπτικά, αποτρεπτικά,
ερωτηματικά, δηλωτικά, και άλλα ρήματα ή εκφράσεις παρόμοιας σημασίας.
Μετά από αισθητικά
ή γνωστικά ρήματα η απόδοση
του υποθετικού λόγου είναι: ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή (με το
δυνητικό ἄν) ή ειδικό
απαρέμφατο (είτε με το ἄν
είτε χωρίς αυτό).
Έχουμε δηλαδή
το σχήμα: Γνωρίζω, ακούω, αισθάνομαι κτλ. ότι, εάν…, →
το «ότι» δίνεται με ειδική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή.
Μετά από δοξαστικά ρήματα η απόδοση είναι: ειδικό
απαρέμφατο (με ή χωρίς το ἄν).
Έχουμε δηλαδή
το σχήμα: Νομίζω, πιστεύω, θεωρώ κτλ. ότι, εάν…, → το
«ότι» δίνεται με ειδικό απαρέμφατο.
Μετά από λεκτικά ρήματα η απόδοση είναι: ειδική πρόταση,
ή ειδικό απαρέμφατο (με ή χωρίς το ἄν).
Έχουμε δηλαδή
το σχήμα: Λέω, ότι, εάν…, → το «ότι» δίνεται με ειδική πρόταση ή
ειδικό απαρέμφατο.
Μετά από
ρήματα κελευστικά, βουλητικά, προτρεπτικά ή αποτρεπτικά, η απόδοση είναι:
τελικό απαρέμφατο.
Έχουμε δηλαδή
το σχήμα: Διατάζω, θέλω, προτείνω κτλ., να, εάν…, →
το «να» της περιόδου δίνεται με το τελικό απαρέμφατο.
Μετά από
ρήματα ερωτηματικά η απόδοση
είναι: πλάγια ερωτηματική πρόταση.
Έχουμε δηλαδή
το σχήμα: Ρωτώ, αν…, εάν → το ερωτηματικό «αν» δίνεται με την
πλάγια ερώτηση.
Στο πλαίσιο
του πλάγιου λόγου επηρεάζεται, όμως, όχι μόνο η απόδοση, αλλά και η υπόθεση,
στοιχείο που δυσκολεύει τη διαδικασία αναγνώρισης του είδους του υποθετικού
λόγου.
Η υπόθεση,
βέβαια, αλλάζει μόνο σε τρία από τα έξι είδη υποθετικών λόγων και μόνο αν το
ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού χρόνου. Ενώ, όταν το ρήμα εξάρτησης είναι
αρκτικού χρόνου και τα έξι είδη διατηρούν αμετάβλητο τον τρόπο εκφοράς της
υπόθεσης.
Τα τρία
είδη που επηρεάζονται σε περίπτωση εξάρτησης από ιστορικό χρόνο είναι: το 1ο (πραγματικό), το 3ο (προσδοκώμενο) και το 4ο (αόριστη επανάληψη στο παρόν –
μέλλον). Και στα τρία αυτά είδη, όταν εξαρτώνται
από ιστορικό χρόνο, η υπόθεση εκφέρεται με εἰ + ευκτική του πλαγίου λόγου.
Ανάλογα,
λοιπόν, με το χρόνο του ρήματος εξάρτησης έχουμε τα ακόλουθα:
1ο είδος: Πραγματικό
Αρκτικός
χρόνος: Υπόθεση: εἰ + οριστική κάθε χρόνου →
Απόδοση: Δευτερεύουσα πρόταση (ειδική
ή πλάγια ερωτηματική) Ειδικό ή Τελικό απαρέμφατο, Κατηγορηματική
μετοχή
Ιστορικός
χρόνος: Υπόθεση: εἰ
+ ευκτική
Ἀγησίλαος λέγει ὅτι, εἰ ταῦτα πράττουσιν, ἁμαρτάνουσιν (Ο Αγησίλαος λέει ότι αν
κάνουν αυτά, σφάλλουν)
εἰ + οριστική →
οριστική
Στον ευθύ λόγο
θα είχε ως εξής: Εἰ
ταῦτα πράττετε, ἁμαρτάνετε
2ο είδος: Μη πραγματικό
Αρκτικός ή
Ιστορικός χρόνος: Υπόθεση: εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου →
Απόδοση: Δευτερεύουσα με δυνητική οριστική, Δυνητικό
απαρέμφατο ή Δυνητική
κατηγορηματική μετοχή
Ἀπαγγέλλετε Ἀριαίῳ ὅτι,
εἰ μὴ
ὑμεῖς
ἤλθετε, ἐπορευόμεθα ἂν ἐπὶ βασιλέα (Να αναγγείλετε στον Αριαίο
ότι εάν δεν ερχόσασταν εσείς θα προχωρούσαμε κατά του βασιλιά)
εἰ + οριστική αορίστου β΄ →
δυνητική οριστική παρατατικού
Στον ευθύ
λόγο: Εἰ μὴ ὑμεῖς ἤλθετε,
ἐπορευόμεθα ἂν ἐπὶ βασιλέα
3ο είδος: Προσδοκώμενο
Αρκτικός
χρόνος: Υπόθεση ἐάν,
ἄν, ἤν + υποτακτική →
Απόδοση: Δευτερεύουσα με χρόνο μέλλοντα ή δυνητική ευκτική, Ειδικό
απαρέμφατο (μέλλοντα) ή δυνητικό, Μετοχή μέλλοντα ή δυνητική, Τελικό
απαρέμφατο
Ιστορικός
χρόνος: Υπόθεση: εἰ
+ ευκτική
Οἱ Λακεδαιμόνιοι ἡγοῦντο,
εἰ τοῦτο ἄνευ τῆς σφετέρας γνώμης ἔσοιτο, χαλεπὸν ἔσεσθαι. (Οι Λακεδαιμόνιοι θεωρούσαν πως
αν αυτό γινόταν χωρίς τη δική τους σύμφωνη γνώμη, θα γινόταν δυσάρεστο)
εἰ + ευκτική →
απαρέμφατο μέλλοντα
4ο είδος: Αόριστη επανάληψη στο παρόν –
μέλλον
Αρκτικός
χρόνος: Υπόθεση: ἐάν,
ἄν, ἤν + υποτακτική →
Απόδοση: Δευτερεύουσα με χρόνο Ενεστώτα, Ειδικό απαρέμφατο (Ενεστώτα ή Παρακειμένου), Μετοχή (Ενεστώτα ή Παρακειμένου)
Ιστορικός
χρόνος: Υπόθεση εἰ
+ ευκτική
Οἶδα μὲν οὖν ὅτι
ταῦτα πάντα, ἢν οἴωνται ναυμαχήσειν ἄνθρωποι, καὶ ἀσκεῖται καὶ μελετᾶται (Γνωρίζω βέβαια ότι όλα αυτά, αν οι
άνθρωποι περιμένουν να εμπλακούν σε ναυμαχία, τα εξασκεί και τα μελετά κανείς)
ἤν + υποτακτική →
δευτερεύουσες ειδικές με οριστική ενεστώτα
Στον ευθύ
λόγο: Ταῦτα πάντα, ἢν οἴωνται ναυμαχήσειν ἄνθρωποι, καὶ ἀσκεῖται καὶ μελετᾶται
5ο είδος: Απλή σκέψη του λέγοντος
Αρκτικός ή
ιστορικός χρόνος:
Υπόθεση: εἰ + ευκτική →
Απόδοση: Δευτερεύουσα με δυνητική ευκτική, Δυνητικό απαρέμφατο, Δυνητική
μετοχή
Ἀλλὰ δοκεῖ μοι ἧττον ἂν διὰ τοῦτο τυγχάνειν, εἴ τι δέοισθε παρ’ αὐτῶν
(Μου φαίνεται όμως ότι εξαιτίας αυτού δυσκολότερα θα μπορούσατε να πετύχετε, αν
θέλετε κάτι από αυτούς)
εἰ + ευκτική →
δυνητικό απαρέμφατο
Στον ευθύ
λόγο: Εἴ τι δέοισθε παρ’
αὐτῶν,
ἧττον ἂν διὰ τοῦτο τυγχάνοιτε
6ο είδος: Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν
Αρκτικός ή
ιστορικός χρόνος:
Υπόθεση: εἰ + ευκτική →
Απόδοση: Δευτερεύουσα με δυνητική οριστική ή απλή οριστική (εξάρτηση αρκτικού χρόνου) ή
ευκτική πλαγίου λόγου (εξάρτηση
ιστορικού χρόνου), Απαρέμφατο απλό ή δυνητικό, Μετοχή απλή ή δυνητική
Ἃπαντες ἐγίγνωσκον ὅτι εἴ τινάς θορυβουμένους αἴσθοιτο Κύρος, κατασβεννύναι την ταραχήν
πειρῶτο (Όλοι γνώριζαν
ότι, εάν ο Κύρος καταλάβαινε πως κάποιοι αντιδρούσαν, επιχειρούσε να παύσει την
ταραχή)
6ο είδος (αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)
εἴ + ευκτική →
ευκτική πλαγίου λόγου, με εξάρτηση από ιστορικό χρόνο
Γίνεται,
επομένως, αντιληπτό πως δυνητικά η υπόθεση στα πέντε από τα έξι είδη υποθετικών
λόγων ενδέχεται να έχει τη μορφή εἰ
+ ευκτική, οπότε η αναγνώριση του υποθετικού λόγου γίνεται με βάση την απόδοση,
το νόημά του, αλλά και τη μετατροπή του πλαγίου λόγου σε ευθύ.
Σημείωση: Είναι πιθανό ακόμη και με εξάρτηση
από ιστορικό χρόνο να μην επηρεαστεί ο τρόπος εκφοράς της υπόθεσης.
Παρατηρήσεις για την αναγνώριση των
υποθετικών λόγων:
1. Αν το ρήμα εξάρτησης είναι αρκτικού
χρόνου, τότε η εκφορά των υποθετικών λόγων δεν επηρεάζεται κι η αναγνώρισή τους καθίσταται
ευκολότερη.
Λέγοντες ὅτι, ἤν ναυσί και πεζῷ μετά σφῶν ἔλθωσιν,
και τῆς Ζακύνθου και τῆς Κεφαλληνίας κρατήσουσι (Λέγοντας ότι,
εάν έλθουν μαζί τους με ναυτικό και πεζικό, θα κυριεύσουν και τη Ζάκυνθο και
την Κεφαλληνία)
3ο είδος (προσδοκώμενο) ἤν + υποτακτική →
ειδική πρόταση με οριστική μέλλοντα
Παρατηρούμε
ότι ο υποθετικός λόγος διατηρεί τις εγκλίσεις εκφοράς που θα είχε και στον ευθύ
λόγο.
Η μετατροπή
της περιόδου σε ευθύ λόγο είναι άρα απλή, καθώς αφαιρώντας το ρήμα εξάρτησης
και το σύνδεσμο εισαγωγής της ειδικής πρότασης, το μόνο που απαιτείται είναι οι
αλλαγές στα πρόσωπα.
Ἤν ναυσί και πεζῷ μεθ’ ἡμας ἔλθητε, και τῆς Ζακύνθου και τῆς Κεφαλληνίας κρατήσετε
Με
ρήμα εξάρτησης αρκτικού χρόνου μόνο το 5ο και το 6ο είδος έχουν υπόθεση εἰ + ευκτική, και ενδεχομένως
παρόμοια απόδοση (δυνητικό απαρέμφατο ή μετοχή, αν και
στο 6ο είδος έχουμε
σπάνια τέτοια απόδοση), οπότε βασιζόμαστε στο νόημα της περιόδου για να
εντοπίσουμε το είδος του υποθετικού λόγου.
Αν αναφέρεται
σε κάτι που γίνεται κατ’ επανάληψη στο παρελθόν, τότε θα είναι το 6ο είδος (αόριστη επανάληψη στο
παρελθόν), σε κάθε άλλη περίπτωση θα είναι το 5ο είδος (απλή σκέψη του λέγοντος).
Οἶμαι ἄν σε ταῦτα διαπραξάμενον ἀποπλεῖν, εἰ βούλοιο (Θεωρώ πως αφού κάνεις αυτά θα
μπορέσεις να αποπλεύσεις, αν θέλεις)
5ο είδος: εἰ + ευκτική →
δυνητικό απαρέμφατο
Στον ευθύ
λόγο: Σὺ ἀποπλέοις
ἄν, εἰ βούλοιο
Αντίστοιχα,
αν έχουμε υπόθεση ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική και απόδοση απαρέμφατο ή μετοχή, τότε ο
υποθετικός λόγος μπορεί να είναι είτε του 3ου είτε του 4ου είδους. Σε αυτή την περίπτωση, αν ο υποθετικός
λόγος αναφέρεται σε κάτι που θα γίνει στο μέλλον μία φορά, έχουμε το 3ο είδος (προσδοκώμενο), ενώ αν
αναφέρεται σε κάτι που θα γίνεται κατ’ επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον, έχουμε
το 4ο είδος (αόριστη
επανάληψη παρόν – μέλλον).
Ὁρᾷ τὸ
περιτείχισμα ἁπλοῦν ὂν
καί, εἰ κρατήσειέ τις τῶν Ἐπιπολῶν τῆς ἀναβάσεως
ῥᾳδίως ἂν αὐτὸ
ληφθέν. (Βλέπει ότι το περιτείχισμα είναι ένα απλό τείχος και εάν κάποιος κυρίευε
τον ανηφορικό δρόμο προς τις Επιπολές, θα μπορούσε να το κατακτήσει εύκολα)
3ο είδος (προσδοκώμενο): Η κατάληψη θα
συμβεί μία φορά, δε θα συμβαίνει κατ’ επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον.
εἰ + ευκτική →
δυνητική κατηγορηματική μετοχή
Στον ευθύ
λόγο: Ἂν κρατήσῃ τις τῶν Ἐπιπολῶν τῆς ἀναβάσεως
ῥᾳδίως ἂν τοῦτο ληφθείη
2. Αν το ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού
χρόνου κι η υπόθεση είναι εἰ + ευκτική, τότε εντοπίζουμε εύκολα το
5ο είδος αν στην απόδοση έχουμε δυνητική
ευκτική.
Αν έχουμε στην
απόδοση δυνητικό απαρέμφατο ή μετοχή, τότε το πιθανότερο είναι και πάλι ο
υποθετικός λόγος να ανήκει στο 5ο είδος
(απλή σκέψη του λέγοντος), καθώς το δυνητικό απαρέμφατο κι η δυνητική μετοχή
εντοπίζονται σπανιότερα στις αποδόσεις των άλλων ειδών.
Ωστόσο σε κάθε
περίπτωση είναι σημαντικό να κατανοούμε το νόημα της πρότασης.
Εἶπεν ὅτι ἔλθοι ἂν εἰς λόγους, εἰ ὁμήρους
λάβοι (Είπε ότι θα προσέλθει σε διαπραγματεύσεις, αν λάβει ομήρους)
5ο είδος (απλή σκέψη του λέγοντος) εἰ + ευκτική →
δυνητική ευκτική
Σε ευθύ λόγο η
πρόταση θα είχε ως εξής: Ἔλθοιμι ἂν εἰς λόγους, εἰ ὁμήρους
λάβοιμι
3. Αν το ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού
χρόνου κι η υπόθεση είναι εἰ
+ ευκτική, ενώ στην απόδοση υπάρχει δευτερεύουσα με χρόνο ενεστώτα είτε
απαρέμφατο ή μετοχή χρόνου ενεστώτα, τότε ο υποθετικός λόγος είναι είτε του 1ου είτε του 4ου είδους. Θα βασιστούμε, οπότε, στο νόημα,
έχοντας κατά νου πως το 4ο είδος
(αόριστη επανάληψη στο παρόν – μέλλον) δηλώνει κάτι που θα γίνεται κατ’
επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον, ενώ το 1ο είδος (το πραγματικό) αναφέρεται σ’
ένα πραγματικό γεγονός συντελούμενο μία φορά.
Κλέανδρος εἶπεν ὅτι Δέξιππον οὐκ ἐπαινοίη,
εἰ ταῦτα πεποιηκώς εἴη (Ο Κλέανδρος είπε ότι δεν επαινεί τον
Δέξιππον, αν έχει κάνει αυτά τα πράγματα)
1ο είδος (κάτι που είναι ή το θεωρεί ο
ομιλητής πραγματικό)
εἰ + ευκτική παρακειμένου →
ευκτική ενεστώτα
Στον ευθύ λόγο
οι ευκτικές του πλαγίου λόγου τρέπονται σε οριστικές των αντίστοιχων χρόνων: Εἰ ταῦτα Δέξιππος πεποίηκεν, οὐκ ἐπαινῶ αὐτόν
4. Ακόμη κι αν το ρήμα εξάρτησης είναι
ιστορικού χρόνου, αν στην υπόθεση έχουμε εἰ + οριστική (ιστορικού χρόνου), τότε
πρόκειται για το δεύτερο είδος (μη πραγματικό), καθώς είναι το μόνο είδος που
διατηρεί ανεπηρέαστη την οριστική έγκλιση στην υπόθεση, ακόμη κι όταν εξαρτάται
από ιστορικό χρόνο.
Ἔγνωμεν τοῦτον, εἰ ἤλθετε
ὑμεῖς,
οὐκ ἄν
ποιήσαντα ταῦτα (Καταλάβαμε
ότι, αν ερχόσασταν εσείς, αυτός δεν θα τα έκανε αυτά)
2ο είδος (μη πραγματικό) εἰ + οριστική αορίστου →
δυνητική κατηγορηματική μετοχή αορίστου
Παρατηρούμε
ότι ο υποθετικός λόγος διατηρεί την οριστική παρά την εξάρτηση ιστορικού
χρόνου.
Σε ευθύ λόγο η
δυνητική κατηγορηματική μετοχή θα έδινε δυνητική οριστική αντίστοιχου χρόνου: οὗτος οὐκ ἄν
ἐποίησε ταῦτα
5. Αν το ρήμα εξάρτησης είναι ιστορικού
χρόνου κι η υπόθεση είναι εἰ
+ ευκτική (όχι χρόνου μέλλοντα), ενώ στην απόδοση υπάρχει μέλλοντας, τότε
συνήθως ο υποθετικός λόγος είναι του 3ου είδους (προσδοκώμενο).
Αν στην
υπόθεση η ευκτική είναι χρόνου μέλλοντα, συνήθως -όχι πάντα- πρόκειται για το 1ο είδος (πραγματικό).
Εἶπεν ὁ Σάτυρος
ὅτι οἰμώξοιτο,
εἰ μὴ σιωπήσειεν (Είπε ο Σάτυρος ότι θα
θρηνήσει αν δεν σωπάσει)
3ο είδος εἰ + ευκτική αορίστου →
ευκτική μέλλοντα
Στον ευθύ λόγο
ο υποθετικός λόγος θα είχε ως εξής:
οἰμώξεις, ἐὰν μὴ σιωπήσῃς
ἐὰν + υποτακτική →
οριστική μέλλοντα
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
. Πρόξενος ὑπισχνεῖτο Ξενοφῶντι, εἰ ἔλθοι,
φίλον αὐτὸν Κύρῳ ποιήσειν.
. ἐλπίζω, εἰ τὴν
πρὸς ἐμὲ
ὁδὸν
τράποιο, σφόδρ’ ἄν σε τῶν καλῶν καὶ σεμνῶν ἀγαθὸν ἐργάτην γενέσθαι.
. Κερκυραῖοι ἐδίδασκον Ἀθηναίους ὡς μέγα ἀγαθὸν ἀποβάλοιεν
ἄν, εἰ Κερκύρας στερηθεῖεν.
. ἐπέστειλαν δὲ τῷ
Κλεομβρότῳ μὴ
διαλύειν τὸ στράτευμα, ἀλλ' εὐθὺς
ἄγειν ἐπὶ
τοὺς Θηβαίους, εἰ μὴ
αὐτονόμους ἀφίοιεν
τὰς πόλεις.
. τῶν
δ' αὖ Θηβαίων οἱ προεστῶτες ἐλογίζοντο ὡς εἰ μὴ
μαχοῖντο, ἀποστήσοιντο μὲν αἱ περιοικίδες αὐτῶν
πόλεις, αὐτοὶ
δὲ πολιορκήσοιντο.
. ὁ δὲ
ὑπισχνεῖτο αὐτοῖς,
ἐὰν νῦν ἐπίσχωσι τῆς τειχίσεως, ποιήσειν ὥστε μετὰ τῆς
Λακεδαίμονος γνώμης καὶ μὴ
δαπανηρᾶς τειχισθῆναι τὸ τεῖχος.
. οἱ
δ' αὖ Λακεδαιμόνιοι ἡγοῦντο,
εἰ τοῦτο ἄνευ τῆς σφετέρας γνώμης ἔσοιτο, χαλεπὸν ἔσεσθαι.
. Κῦρος νομίζεται, εἰ μὴ
ἀπέθανεν, ἄριστος ἂν γενέσθαι ἄρχων.
. ἡγήσαντο οὖν, εἰ ἕνα
ἕλοιντο ἄρχοντα, μᾶλλον ἂν δύνασθαι τὸν ἕνα
χρῆσθαι τῷ στρατεύματι καὶ νυκτὸς καὶ ἡμέρας.
. ἐὰν σὺ ἄφθονα
χρήματα ἔχῃς, οἶδα ὅτι καὶ ἐμοὶ ἂν
εἴη λαμβάνειν ὁπότε
δεοίμην.
. πάλιν
ἔλεγεν ὁ Θηραμένης ὅτι εἰ μή
τις κοινωνοὺς ἱκανοὺς λήψοιτο τῶν πραγμάτων, ἀδύνατον
ἔσοιτο τὴν ὀλιγαρχίαν διαμένειν.
. ᾔδειν γὰρ ὅτι
οὕτω γε τὸ ἀντίπαλον ἰσχυρὸν ἔσοιτο,
εἰ τῷ
πλήθει ἡγεμόνες ἱκανοὶ προσγενήσοιντο.
. ἐνθυμεῖσθαι δὲ καὶ τάδε
χρή, ὅτι κτᾶσθαι μέν τι ἀγαθὸν καὶ ἰδιώταις καὶ πόλεσι
προσήκει, ὅταν ἐρρωμενέστατοι ὦσιν, ἵνα ἔχωσιν, ἐάν ποτ' ἀδύνατοι
γένωνται, ἐπικουρίαν τῶν προπεπονημένων.
. ἔλεγον
δὲ ὅτι
εἰκότα
δοκοῖεν λέγειν βασιλεῖ, καὶ ἥκοιεν
ἡγεμόνας ἔχοντες οἳ αὐτούς, ἐὰν σπονδαὶ γένωνται,
ἄξουσιν ἔνθεν ἕξουσι τὰ ἐπιτήδεια.
. ἀλλ'
ὁ ᾿Αγησίλαος καὶ τούτοις προεῖπε, τοῖς μέν, εἰ μὴ
ἐκπέμψοιεν
τοὺς ᾿Αργείους, τοῖς δέ, εἰ μὴ
ἀπίοιεν
ἐκ τῆς Κορίνθου, ὅτι πόλεμον ἐξοίσει
πρὸς αὐτούς
. ἐκ
τούτων φοβηθέντες εἶπον ὅτι ἀπίοιεν
ἄν, εἰ σφίσιν ἀσφάλειαν
μετὰ τῶν ὅπλων
ἀπιοῦσι διδοῖεν.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΠΛΑΓΙΑΣΜΕΝΟΥΣ
ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ
ΑΣΚΗΣΗ 1.
Εκφώνηση άσκησης
Να βρείτε και να αναγνωρίσετε το είδος του λανθάνοντος
υποθετικού λόγου στα παρακάτω παραδείγματα.
1. Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς.
2 Καὶ
ὅσα αὐτὸς
(Κῡρος) ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο, διὰ τὸ
ἀγχίνους εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο.
3. Ἐγὼ ὀκνοίην
ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν,
ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη.
4. Ταῦτα
παραβὰς καὶ ἐξαμαρτάνων
τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτόν;
5. Οὔτε
γὰρ βοὸς ἂν
ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ' ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο.
6. Οὐκ
ἂν ἔλαθεν
ὁρμώμενος ὁ Κλέων πάσῃ τῇ
στρατιᾷ.
7. Ὁπότε
τὸν μισθὸν ἔχοιμεν,
ἀπίοιμεν ἄν.
8. Φαίη δ’ ἂν
ταῦτα καὶ αὐτὸς ἐλεγχόμενος.
9. Mὴ
ἀπέλθητε, πρὶν ἂν
ἀκούσητε.
10. Ταῦτα
ποιοῦντες τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ'
ἄν.
Λύση άσκησης
1. «Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς». (μτφρ: Αν ενεργήσεις
δίκαια, θα έχεις τους θεούς συμμάχους.)
Η μετοχή «δράσας» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «ἂν
δίκαια δράσῃς»
Aπόδοση: «συμμάχους ἕξεις
θεούς.»
3ο είδος – Το Προσδοκώμενο
2 «Καὶ
ὅσα αὐτὸς
(Κῡρος) ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο, διὰ τὸ
ἀγχίνους εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο»
(μτφρ: Και για όσα ο ίδιος (ο
Κύρος) ρωτούνταν από άλλους, εξαιτίας της εξυπνάδας του
αμέσως απαντούσε.)
«Καὶ
ὅσα αὐτὸς
(Κῡρος) ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο»:
Αναφορικοϋποθετική πρόταση που αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ
ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο»
Aπόδοση: «διὰ
τὸ ἀγχίνους
εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο»
4ο είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν
3. «Ἐγὼ ὀκνοίην
ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν,
ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη». (μτφρ: Εγώ διστάζω να επιβιβαστώ
στα πλοία που
έδωσε ο Κύρος.)
«ἃ
ἡμῖν
Κῦρος δοίη»:
Αναφορικοϋποθετική πρόταση που αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ
ταῦτα ἡμῖν
Κῦρος δοίη»
Απόδοση: «ὀκνοίην
ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν.»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
4. Ταῦτα
παραβὰς καὶ ἐξαμαρτάνων
τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτόν; (μτφρ: Αν παραβιάσεις αυτά και
αποτύχεις
σε κάτι από αυτά ποιο αξιόλογο δικό σου έργο θα
πραγματοποιήσεις;)
Οι μετοχές «παραβάς», «ἐξαμαρτάνων» είναι υποθετικές μετοχές
και αναλύονται ως εξής:
Υπόθεση: «ἐὰν
ταῦτα παραβῇς» καὶ «ἐξαμαρτάνῃς τι τούτων»
Απόδοση: «τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτόν;»
3ο είδος – Το προσδοκώμενο
5. «Οὔτε
γὰρ βοὸς ἂν
ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην, ἐδύνατ' ἂν πράττειν (ἃ ἐβούλετο)»
(μτφρ: Γιατί ούτε αν είχε
σώμα βοδιού και νου ανθρώπου θα μπορούσε ο άνθρωπος να
κάνει όσα ήθελε.)
Η μετοχή «ἔχων»
είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «οὔτε
εἰ εἶχε
βοὸς σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην»
Απόδοση: «ἐδύνατ'
ἂν πράττειν (ἃ ἐβούλετο).»
2ο είδος - Το μη πραγματικό
6. «Οὐκ
ἂν ἔλαθεν
ὁρμώμενος ὁ Κλέων πάσῃ τῇ
στρατιᾷ». (μτφρ: Δεν θα
διέφευγε την προσοχή ο Κλέων, αν εξορμούσε
με όλο το στράτευμα.)
Η μετοχή «ὁρμώμενος»
είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ
ὡρμᾶτο
ὁ Κλέων πάσῃ τῇ
στρατιᾷ»
Απόδοση: «οὐκ
ἂν ἔλαθεν»
2ο είδος - Το μη πραγματικό
7. «Ὁπότε
τὸν μισθὸν ἔχοιμεν,
ἀπίοιμεν ἄν». (μτφρ: Όταν έχουμε τον μισθό θα
φύγουμε.)
«Ὁπότε
τὸν μισθὸν ἔχοιμεν»:
Δευτερεύουσα χρονικοϋποθετική πρόταση και αναλύεται ως
εξής:
Υπόθεση: «Εἰ
τὸν μισθὸν ἔχοιμεν»
Απόδοση: «ἀπίοιμεν
ἂν»
5ο - Την απλή σκέψη του λέγοντος
8. «Φαίη δ’ ἂν
ταῦτα καὶ αὐτὸς ἐλεγχόμενος».
(μτφρ: Αυτά δε θα ισχυριστεί και ο ίδιος, αν εξεταστεί.)
Η μετοχή «ἐλεγχόμενος»
είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ
καὶ αὐτὸς
ἐλέγχοιτο»
Απόδοση: «Φαίη δ’ ἂν
ταῦτα.»
5ο - Απλή σκέψη του λέγοντος
9. Mὴ
ἀπέλθητε, πρὶν ἂν
ἀκούσητε. (μτφρ: Μην αποχωρήσετε, πριν
ακούσετε.)
«πρὶν
ἂν ἀκούσητε»:
Χρονικοϋποθετική πρόταση που αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «ἂν
ἀκούσητε»
Απόδοση: «μὴ
ἀπέλθητε»
3ο είδος - Προσδοκώμενο
10. «Ταῦτα
ποιοῦντες τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ`
ἄν». (μτφρ: Αν κάνετε αυτά θα έχετε τους
θεούς βοηθούς.)
Η μετοχή «ποιοῦντες»
είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «Εἰ
ταῦτα ποιοῖτε»
Aπόδοση: «τοὺς
θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ`
ἂν»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
ΑΣΚΗΣΗ 2
Εκφώνηση
Να μετατρέψετε την υποθετική μετοχή στο είδος που σας
ζητείται.
1. Ταῦτα
ποιοῦντες τοὺς θεούς βοηθοὺς ἔχοιτ'
ἄν.
Να γίνει μετατροπή στο προσδοκώμενο.
2. Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεοὺς.
Να γίνει μετατροπή στην απλή σκέψη του λέγοντος.
3. Οὔτε
γὰρ βοὸς ἂν
ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ' ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο.
Να γίνει μετατροπή στην αόριστη επανάληψη στο παρόν -
μέλλον.
4. Κατεφαίνετο πάντα αὐτόθεν, ὥστε οὐκ ἂν
ἔλαθεν αὐτὸν
ὁρμώμενος ὁ Κλέων τῷ στρατῷ.
Να γίνει μετατροπή στην αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
5. Προθύμως μαχόμενοι ἐκρατοῦμεν ἂν τῶν πολεμίων.
Να γίνει μετατροπή στην απλή σκέψη του λέγοντος.
Λύση
1 «Ταῦτα
ποιοῦντες τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ'
ἄν». (μτφρ: Αν κάνετε αυτά θα έχετε τους
θεούς βοηθούς.)
Η μετοχή «ποιοῦντες»
είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: « ἂν
ποιῆτε ταῦτα»
Απόδοση: «τοὺς
θεοὺς βοηθοὺς ἕξετε»
3ο είδος – Το προσδοκώμενο
2 «Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς». (μτφρ: Αν ενεργήσεις
δίκαια θα έχεις τους θεούς συμμάχους.)
H μετοχή «δράσας» είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως
εξής:
Υπόθεση: «εἰ
δίκαια δράσαις / δράσειας»
Απόδοση: «συμμάχους ἂν
ἕξοις θεούς»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
3. «Οὔτε
γὰρ βοὸς ἂν
ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ' ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο».
(μτφρ: Γιατί ούτε αν είχε
σώμα βοδιού και νου ανθρώπου θα μπορούσε ο άνθρωπος να
κάνει όσα ήθελε.)
Η μετοχή «ἔχων»
είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «οὔτε
γὰρ βοὸς ἂν
ἔχῃ
σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην»
Απόδοση: «δύναται πράττειν ἃ ἐβούλετο»
4ο είδος - Αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
4. «Κατεφαίνετο πάντα αὐτόθεν, ὥστε οὐκ ἂν
ἔλαθεν αὐτὸν
ὁρμώμενος ὁ Κλέων τῷ στρατῷ·». (μτφρ: Από εκεί όλα
φαίνονταν, έτσι ώστε δεν θα διέφευγε την προσοχή του
Κλέωνα, εάν εξορμούσε με όλο το στράτευμα.)
Η μετοχή «ὁρμώμενος»
είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ
ὁ Κλέων τῷ στρατῷ ὁρμῷτο»
Απόδοση: «οὐκ
ἂν ἔλαθεν
αὐτὸν»
5ο είδος - Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
5. «Προθύμως μαχόμενοι ἐκρατοῦμεν ἂν τῶν πολεμίων». (μτφρ: Αν πολεμούσαμε
πρόθυμα, θα εξουσιάζαμε τους
εχθρούς.)
Η μετοχή «μαχόμενοι» είναι υποθετική και αναλύεται ως
εξής:
Υπόθεση: «εἰ
προθύμως μαχοίμεθα»
Απόδοση: «κρατοῖμεν
ἂν τῶν πολεμίων».
5ο είδος – Απλή σκέψη του λέγοντος.
ΑΣΚΗΣΗ 3
Εκφώνηση
Να βρείτε και να αναγνωρίσετε τους λανθάνοντες υποθετικούς
λόγους
1. Ταῦτα
γιγνώσκων πράττοις ἂν
ἄριστα.
2. Παρ’ ἐμοὶ οὐδεὶς μισθοφορεῖ, ὅστις
μὴ ἱκανὸς ἐστὶν ἐμοὶ ἴσα
πονεῖν.
3. Ὁποσάκις
ἔλθοιεν, εὐμενῶς αὐτοὺς
προσεδέχετο.
4. Οὐκ
ἂν ἐπεχειροῦμεν πράττειν, ἃ μὴ
ἠπιστάμεθα.
5. Λαβόντες δὲ
τοὺς ἄρχοντας ἀναρχίᾳ ἂν
καὶ ἀταξίᾳ ἐνόμιζον
ἡμᾶς
ἀπολέσθαι.
Λύση
1. Ταῦτα
γιγνώσκων πράττοις ἂν
ἄριστα.
«γιγνώσκων»: υποθετική μετοχή,
Εἰ
γιγνώσκοις ταῦτα, πράττοις ἂν ἄριστα.
Απλή σκέψη του λέγοντος
2. Παρ’ ἐμοὶ οὐδεὶς μισθοφορεῖ, ὅστις
μὴ ἱκανὸς ἐστὶν ἐμοὶ ἴσα
πονεῖν.
«ὅστις
μὴ ἱκανὸς ἐστὶν ἐμοὶ ἴσα
πονεῖν»: δευτερεύουσα
αναφορικοϋποθετική πρόταση.
Εἰ
μὴ ἱκανὸς ἐστὶν ἐμοὶ ἴσα
πονεῖν, παρ’ ἐμοὶ
οὐδεὶς
μισθοφορεῖ. Πραγματικό
3. Ὁποσάκις
ἔλθοιεν, εὐμενῶς αὐτοὺς
προσεδέχετο.
«ὁποσάκις
ἔλθοιεν»: δευτερεύουσα
αναφορικοϋποθετική πρόταση.
Εἰ
ἔλθοιεν, εὐμενῶς αὐτοὺς
προσεδέχετο. Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν
4. Οὐκ
ἄν ἐπεχειροῦμεν πράττειν, ἃ μὴ
ἠπιστάμεθα.
«ἃ
μὴ ἠπιστάμεθα»:
δευτερεύουσα αναφορικοϋποθετική πρόταση
Εἰ
μὴ ἠπιστάμεθα,
οὐκ ἂν
ἐπεχειροῦμεν πράττειν. Μη πραγματικό
5. Λαβόντες δὲ
τοὺς ἄρχοντας ἀναρχίᾳ ἂν
καὶ ἀταξίᾳ ἐνόμιζον
ἡμᾶς
ἀπολέσθαι.
«λαβόντες»: υποθετική μετοχή
ἐὰν λάβωσιν τοὺς ἄρχοντας,
ἀπολοίμεθα ἂν ἀναρχίᾳ καὶ ἀταξίᾳ. Προσδοκώμενο
ΑΣΚΗΣΗ 4
Εκφώνηση
Να αναλύσετε τις υποθετικές μετοχές σε αντίστοιχες
προτάσεις.
1. Ἀδικοῦντες βλάπτομεν ἡμᾶς
αὐτούς.
2. Πάντες οἱ
στρατιῶται κακοὶ ἔσονται
ὁρῶντες
ἡμᾶς
ἀθύμους.
3. Ἔχων
τι ἐδίδους ἄν.
4. Ὁμολογῶν μὲν ἀδικεῖν ἀποθνῄσκει, ἀμφισβητῶν δὲ ἐλέγχεται.
5. Μισῶν
σε ἀπολοίμην.
6. Ἐπιόντων
τῶν Ἀθηναίων
ὑπεχώρουν οἱ Λακεδαιμόνιοι.
7. Σπουδαίου ἀνδρὸς δεηθεῖσα ἡ πόλις ἀπέβλεπε πρὸς τὸν Θεμιστοκλέα.
8. Ταῦτα
ποιήσαντες μισθὸν ἕξετε.
9. Μὴ
εἰσβαλόντων Περσῶν εἰς Ἀθήνας
οὐκ ἂν
οἱ Ἀθηναῖοι κατέλιπον τὴν πόλιν.
10.Σὲ
τοῦ λοιποῦ ποτ’ ἀφελόμενος χρόνου κάκιστον ἀπολοίμην.
Λύση
1. Ἀδικοῦντες βλάπτομεν ἡμᾶς
αὐτούς. Ἐὰν ἀδικῶμεν, βλάπτομεν ἡμᾶς
αὐτούς. (αόριστη επανάληψη στο παρόν
– μέλλον)
2. Πάντες οἱ
στρατιῶται κακοὶ ἔσονται
ὁρῶντες
ἡμᾶς
ἀθύμους. Πάντες οἱ στρατιῶται κακοὶ ἔσονται,
ἐὰν ὁρῶσιν
ἡμᾶς
ἀθύμους. (προσδοκώμενο)
3. Ἔχων
τι ἐδίδους ἄν. Εἰ εἶχες
τι, ἐδίδους ἄν. (μη πραγματικό).
4. Ὁμολογῶν μὲν ἀδικεῖν ἀποθνῄσκει, ἀμφισβητῶν δὲ ἐλέγχεται.
Εἰ ὁμολογεῖ μὲν
ἀδικεῖν, ἀποθνῄσκει, εἰ δὲ
ἀμφισβητεῖ, ἐλέγχεται.
(πραγματικό)
5. Μισῶν
σε ἀπολοίμην. Ἐὰν μισῶ σε, ἀπολοίμην. (προσδοκώμενο)
6. Ἐπιόντων
τῶν Ἀθηναίων
ὑπεχώρουν οἱ Λακεδαιμόνιοι. Εἰ ἐπίοιεν
οἱ Ἀθηναῖοι, ὑπεχώρουν οἱ Λακεδαιμόνιοι.
(αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)
7. Σπουδαίου ἀνδρὸς δεηθεῖσα ἡ πόλις ἀπέβλεπε πρὸς τὸν Θεμιστοκλέα. Εἰ σπουδαίου ἀνδρὸς δεηθείη ἡ πόλις,
ἀπέβλεπε πρὸς τὸν Θεμιστοκλέα. (αόριστη επανάληψη στο
παρελθόν)
8. Ταῦτα
ποιήσαντες μισθὸν ἕξετε. Ἐὰν ταῦτα ποιήσητε, μισθὸν ἕξετε.
(προσδοκώμενο)
9. Μὴ
εἰσβαλόντων Περσῶν εἰς Ἀθήνας
οὐκ ἂν
οἱ Ἀθηναῖοι κατέλιπον τὴν πόλιν. Εἰ μὴ
εἰσέβαλον Πέρσαι εἰς
Ἀθήνας, οὐκ ἂν
οἱ Ἀθηναῖοι κατέλιπον τὴν πόλιν. (μη πραγματικό)
10.Σὲ
τοῦ λοιποῦ ποτ’ ἀφελόμενος χρόνου κάκιστον ἀπολοίμην. Ἤν σε τοῦ λοιποῦ ἀφέλωμαι
χρόνου, κάκιστον
ἀπολοίμην. (προσδοκώμενο)
ΑΣΚΗΣΗ 5
Εκφώνηση
Να εντοπίστε τις λανθάνουσες υποθέσεις στις επόμενες
προτάσεις και να σχηματίσετε υποθετικούς λόγους.
1. Μισῶ
πονηρόν, χρηστὸν ὅταν εἴπῃ
λόγον.
2. Κῦρος
οὕστινας ὁρῴη
τὰ καλὰ διώκοντας, πάσαις τιμαῖς ἐγέραιρεν.
3. Μετὰ
κινδύνων τὸ γέρας ἐκτήσαντο.
4. Οὕτω
γὰρ οὔτ’ εὐτυχῶν ἔσει
περιχαρὴς οὔτε δυστυχῶν περίλυπος.
5. Τὰς
τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ἀναμνησθεὶς οἰκεῖον
καὶ καλὸν ἕξεις
παράδειγμα.
Λύση
1. Μισῶ
πονηρόν, χρηστὸν ὅταν εἴπῃ
λόγον.
χρηστὸν
ὅταν εἴπῃ
λόγον: χρονικοϋποθετική πρόταση.
Μισῶ
πονηρόν, χρηστὸν ἂν εἴπῃ
λόγον. (αόριστη επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον)
2. Κῦρος
οὕστινας ὁρῴη
τὰ καλὰ διώκοντας, πάσαις τιμαῖς ἐγέραιρεν.
οὕστινας
ὁρῴη
τὰ καλὰ διώκοντας: αναφορικοϋποθετική πρόταση.
Κῦρος
εἴ τινας ὁρῴη
τὰ καλὰ διώκοντας, πάσαις τιμαῖς ἐγέραιρεν.
(αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)
3. Μετὰ
κινδύνων τὸ γέρας ἐκτήσαντο.
Μετὰ
κινδύνων: εμπρόθετος προσδιορισμός.
Εἰ
μὴ κινδύνους ἐκινδύνευον, οὐ τὸ
γέρας ἂν ἐκτήσαντο. (μη πραγματικό)
4. Οὕτω
γὰρ οὔτ’ εὐτυχῶν ἔσει
περιχαρὴς οὔτε δυστυχῶν περίλυπος.
οὔτ’
εὐτυχῶν, οὔτε δυστυχῶν: χρονικοϋποθετικές μετοχές.
Οὕτω
γὰρ οὔτε, ὅταν εὐτυχῇς, ἔσει περιχαρής, οὔτε, ὅταν δυστυχῇς, περίλυπος. (προσδοκώμενο)
5. Τὰς
τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ἀναμνησθεὶς οἰκεῖον
καὶ καλὸν ἕξεις
παράδειγμα.
ἀναμνησθεὶς: χρονικοϋποθετική μετοχή.
Ἐπὰν
τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ἀναμνησθῇς, οἰκεῖον
καὶ καλὸν ἕξεις
παράδειγμα. (προσδοκώμενο)
ΑΣΚΗΣΗ 6
Εκφώνηση άσκησης
Να διατυπώσετε τις ακόλουθες χρονικές προτάσεις ως
υποθετικές και το αντίστροφο:
1. Ὑμᾶς δὲ χρή, ὅταν τελευτήσω, ὡς περὶ εὐδαίμονος
ἐμοῦ
τε λέγειν.
2. Ὁπότε
ἀπίοιεν πρὸς τὸ ἄλλο
στράτευμα, ταὐτὰ ἔπασχον.
3. Κῦρος
ὑπέσχετο ἑκάστῳ ἀνδρὶ δώσειν πέντε μνᾶς, ἐπὰν
εἰς Βαβυλώνα ἥκωσιν.
4. Εἴ
τις αὐτῷ δοκοίη βλακεύειν, ἔπαισεν ἄν.
5. Ἢν
ἐγγὺς
ἔλθῃ
θάνατος, οὐδεὶς βούλεται θνῄσκειν.
6. Μαχούμεθα ἕως
ἂν οἱ σύμμαχοι ἀφίκωνται.
Λύση άσκησης
1. Ὑμᾶς δὲ χρή, ὅταν τελευτήσω, ὡς περὶ εὐδαίμονος
ἐμοῦ
τε λέγειν.
Ὑμᾶς
δὲ χρή, ἂν τελευτήσω, ὡς περὶ εὐδαίμονος
ἐμοῦ
τε λέγειν.
2. Ὁπότε
ἀπίοιεν πρὸς τὸ ἄλλο
στράτευμα, ταὐτὰ ἔπασχον.
Εἰ
ἀπίοιεν πρὸς τὸ ἄλλο
στράτευμα, ταὐτὰ ἔπασχον.
3. Κῦρος
ὑπέσχετο ἑκάστῳ ἀνδρὶ δώσειν πέντε μνᾶς, ἐπὰν
εἰς Βαβυλώνα ἥκωσιν.
Κῦρος
ὑπέσχετο ἑκάστῳ ἀνδρὶ δώσειν πέντε μνᾶς, ἂν εἰς Βαβυλώνα ἥκωσιν.
4. Εἴ
τις αὐτῷ δοκοίη βλακεύειν, ἔπαισεν ἄν.
Ὁσάκις τις αὐτῷ
δοκοίη βλακεύειν, ἔπαισεν
ἄν.
5. Ἢν
ἐγγὺς
ἔλθῃ
θάνατος, οὐδεὶς βούλεται θνῄσκειν.
Ἐπὰν
ἐγγὺς
ἔλθῃ
θάνατος, οὐδεὶς βούλεται θνῄσκειν.
6. Μαχούμεθα ἕως
ἂν οἱ σύμμαχοι ἀφίκωνται.
Μαχούμεθα ἂν
οἱ σύμμαχοι ἀφίκωνται.
ΑΣΚΗΣΗ 7
Εκφώνηση
Να εντοπίσετε τους λανθάνοντες υποθετικούς λόγους των
επομένων προτάσεων και, αφού αναγνωρίσετε το είδος
τους, να τους τρέψετε στο προσδοκώμενο.
1. Συμβουλεύει αὐτοῖς βουλομένοις ἀδεῶς
ζῆν ἰέναι
θαρροῦντας ἐπὶ
τοὺς πολεμίους.
2. Ὁπότε
θύοι Κρίτων, ἐκάλει Ἀρχέδημον.
3. Ἐγὼ ὀκνοίην
ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν
ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη.
4. Ἄκουσον
ὡς ἂν
μάθῃς.
5. Φήσουσι σοφὸν
εἶναι, εἰ καὶ μὴ
εἰμί.
6. Γελᾷ
ὁ μωρός, κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ.
7. Μακάριός ἐστι
πᾶς ὁ
μὴ θνητὰ φρονῶν.
8. Οὐδὲ δὶς
ἀποθανόντες δίκην δοῦναι δύναιντ’ ἂν ἀξίαν.
9. Ἀγησίλαος
καίπερ αἰσθανόμενος ταῦτα, ὅμως ἐπέμενε ταῖς σπονδαῖς.
10.Μαινόμεθα πάντες ὀργιζόμενοι.
Λύση
1. Συμβουλεύει αὐτοῖς βουλομένοις ἀδεῶς
ζῆν ἰέναι
θαρροῦντας ἐπὶ
τοὺς πολεμίους.
Βουλομένοις: υποθετική μετοχή. Την τρέπουμε σε υποθετική
πρόταση μαζί με τους όρους της, με απόδοση το
ρήμα της πρότασης και τους υπόλοιπους όρους του:
Εἰ
βούλονται ἀδεῶς ζῆν, συμβουλεύει αὐτοῖς
ἰέναι θαρροῦντας ἐπὶ
τοὺς πολεμίους.
Υποθετικός λόγος του
πλαγίου λόγου. Μετατρεπόμενος σε ευθύ σχηματίζει τον
υποθετικό λόγο του πραγματικού, ήτοι:
Εἰ
βούλεσθε ἀδεῶς ζῆν, ἴτε θαρροῦντες ἐπὶ
τοὺς πολεμίους.
Τροπή του υποθετικού λόγου του πραγματικού σε
προσδοκώμενο.
Ἐὰν βούλησθε ἀδεῶς
ζῆν, ἴτε / ἴητε θαρροῦντες ἐπὶ
τοὺς πολεμίους.
2. Ὁπότε
θύοι Κρίτων, ἐκάλει Ἀρχέδημον.
Ὁπότε θύοι Κρίτων: Χρονικοϋποθετική
πρόταση. Την τρέπουμε σε υπόθεση και ως απόδοση θα λειτουργήσει η
κύρια πρόταση.
Εἰ
θύοι Κρίτων, ἐκάλει Ἀρχέδημον.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος της αόριστης επανάληψης
στο παρελθόν.
Τροπή του υποθετικού λόγου της αόριστης επανάληψης στο
παρελθόν σε προσδοκώμενο:
Ἐὰν θύῃ Κρίτων, καλεῖ (= καλέσει) Ἀρχέδημον.
3. Ἐγὼ ὀκνοίην
ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν
ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη.
Ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη: αναφορικοϋποθετική πρόταση.
Την τρέπουμε σε υπόθεση και ως απόδοση θα λειτουργήσει
η κύρια πρόταση.
Εἴ
τινα (πλοῖα) ἡμῖν
Κῦρος δοίη, ἐγὼ
ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος της απλής σκέψης του
λέγοντος.
Τροπή του υποθετικού λόγου της απλής σκέψης του λέγοντος
σε προσδοκώμενο:
Ἐάν τινα (πλοῖα) ἡμῖν
Κῦρος δῷ, ἐγὼ ὀκνήσω
εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν.
4. Ἄκουσον
ὡς ἂν
μάθῃς.
Ὡς ἂν
μάθῃς: τελική
πρόταση, εισαγόμενη με τον τελικό σύνδεσμο «ὡς» και εκφερόμενη με υποτακτική και το
αοριστολογικό «ἄν».
Αυτός ο τρόπος εισαγωγής και εκφοράς δηλώνει πως η πραγματοποίηση του σκοπού
εξαρτάται από κάποια προϋπόθεση, από εκείνη δηλαδή που
εκφράζει η κύρια πρόταση.
Τρέπουμε την κύρια πρόταση σε υποθετική και την τελική σε
απόδοση.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος του προσδοκωμένου.
Ἂν ἀκούσῃς, μαθήσῃ (-ει).
5. Φήσουσι σοφὸν
εἶναι, εἰ καὶ μὴ
εἰμί.
Εἰ
καὶ μὴ εἰμί:
εναντιωματική πρόταση. Την τρέπουμε σε υπόθεση και ως απόδοση θα λειτουργήσει η
κύρια
πρόταση.
Εἰ
καὶ μὴ εἰμί,
φήσουσι σοφὸν εἶναι.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος του πραγματικού.
Τροπή του υποθετικού λόγου του πραγματικού σε
προσδοκώμενο:
Ἄν καὶ μὴ
ᾦ, φήσουσι σοφὸν εἶναι.
6. Γελᾷ
ὁ μωρός, κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ.
Κἄν
τι μὴ γελοῖον ᾖ: παραχωρητική πρόταση. Την τρέπουμε σε
υπόθεση και ως απόδοση θα λειτουργήσει η
κύρια πρόταση.
Κἄν
τι μὴ γελοῖον ᾖ, γελᾷ ὁ
μωρός.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος της αόριστης επανάληψης
στο παρόν και στο μέλλον.
Τροπή του υποθετικού λόγου της αόριστης επανάληψης στο
παρόν και στο μέλλον σε υποθετικό λόγο του
προσδοκωμένου.
Κἄν
τι μὴ γελοῖον ᾖ, γελάσεται ὁ μωρός.
7. Μακάριός ἐστι
πᾶς ὁ
μὴ θνητὰ φρονῶν.
ὁ μὴ
φρονῶν:
αναφορικοϋποθετική μετοχή. Την τρέπουμε σε υπόθεση και ως απόδοση θα
λειτουργήσει το
ρήμα της ίδιας πρότασης.
Ἐὰν μὴ θνητὰ φρονῇ, μακάριός ἐστι πᾶς.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος της αόριστης επανάληψης
στο παρόν και στο μέλλον.
Τροπή του υποθετικού λόγου της αόριστης επανάληψης στο
παρόν και στο μέλλον σε υποθετικό λόγο του
προσδοκωμένου.
Ἐὰν μὴ θνητὰ φρονῇ, μακάριος ἔσται πᾶς.
8. Οὐδὲ δὶς
ἀποθανόντες δίκην δοῦναι δύναιντ’ ἂν ἀξίαν.
Οὐδὲ ἀποθανόντες:
παραχωρητική μετοχή. Ισοδυναμεί με παραχωρητική πρόταση και αναλύεται σε
ομόλογη
πρόταση.
Καὶ
εἰ δὶς
ἀποθάνοιεν, οὐ δίκην δοῦναι δύναιντ’ ἂν ἀξίαν.
Η παραχωρητική σχηματίζει τον υποθετικό της απλής σκέψης
του λέγοντος.
Τροπή του υποθετικού λόγου της απλής σκέψης του λέγοντος
σε προσδοκώμενο:
Καὶ
ἐὰν δὶς ἀποθάνωσιν,
οὐ δίκην δοῦναι δυνή(-θή)σονται ἀξίαν.
9. Ἀγησίλαος
καίπερ αἰσθανόμενος ταῦτα, ὅμως ἐπέμενε ταῖς σπονδαῖς.
καίπερ αἰσθανόμενος:
εναντιωματική μετοχή. Ισοδυναμεί με εναντιωματική πρόταση και αναλύεται σε
ομόλογη πρόταση.
Ἀγησίλαος εἰ καὶ ᾐσθάνετο
ταῦτα, ὅμως ἐπέμενε ταῖς σπονδαῖς.
Η εναντιωματική πρόταση σχηματίζει υποθετικό λόγο του
πραγματικού.
Τροπή του υποθετικού λόγου του πραγματικού σε
προσδοκώμενο:
Ἀγησίλαος ἂν καὶ αἰσθάνηται
ταῦτα, ὅμως ἐπιμενεῖ ταῖς σπονδαῖς.
10.Μαινόμεθα πάντες ὀργιζόμενοι.
ὀργιζόμενοι: χρονικοϋποθετική μετοχή.
Ισοδυναμεί με χρονικοϋποθετική πρόταση και αναλύεται σε ομόλογη
πρόταση.
Ὁπόταν ὀργιζώμεθα, μαινόμεθα πάντες.
Η χρονικοϋποθετική πρόταση σχηματίζει υποθετικό λόγο της
αόριστης επανάληψης στο παρόν και στο
μέλλον.
Τροπή του υποθετικού λόγου της αόριστης επανάληψης στο
παρόν και στο μέλλον σε υποθετικό λόγο του
προσδοκωμένου.
Ὁπόταν ὀργιζώμεθα, μανησόμεθα / μανούμεθα
πάντες.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ
ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΥΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ
Να
μετατρέψετε τους ακόλουθους Υποθετικούς λόγους σε Πλάγιους με τις εξαρτήσεις
που σας δίνονται:
· εἰ
τοῦτο
πάντες ποιοῦμεν,
ἅπαντες
ἂν ἀπωλόμεθα.
Νικίας
ἔλεγεν...
· Ἢν αἰσθάνωμαι χείρων γιγνόμενος, πῶς ἂν ἡδέως βιοτεύοιμι;
Σωκράτης
ἤρετο...
· Εἰ
Ἀγησίλαος
ἴδοι
τοὺς
νέους γυμναζομένους, ἐπῄνεσεν ἂν.
Ξενοφῶν ἔγραψεν...
· Ἂν διατηρηθῶσι οἱ
νόμοι τῇ πόλει,
σῴζεται
καὶ ἡ
δημοκρατία.
Πλάτων
ἔφη...
· Ἐάν τις κακὸς γίγνηται, κολαστέος ἐστί.
Ἔδοξεν τῇ
πόλει...
· Εἰ
ἦσαν
ἄνδρες
ἀγαθοί,
ἐξῆν αὐτοῖς δεικνύναι τὴν ἀρετήν.
Θουκυδίδης
εἶπεν...
· Ἐὰν ἔχωμεν χρήματα, ἕξομεν καὶ
φίλους.
Ἀθηναῖοι οἴονται...
· Ἐὰν νικῶμεν ὑμᾶς ἀρετή, ἡ
νίκη αἰσχύνην
φέρει.
Λακεδαιμόνιοι
λέγουσι...
· Ἢν σεισμὸς γένηται, τέρας νενόμισται.
Θουκυδίδης
ἐνόμιζεν...
· Εἰ
δέ τις ὁρᾷ
ἄλλο
τι βέλτιον, λεξάτω.
Περικλῆς ἐκέλευεν τὸν δῆμον.
Να
μετατρέψετε τους ακόλουθους εξαρτημένους Υποθετικούς λόγους σε ευθείς:
· Ὤιοντο ῥᾷόν τι σφίσιν ἔσεσθαι, ἢν διαβῶσι τὸν ποταμὸν.
· Ἀξιῶ, ἐὰν τοῦτο μόνον ἐπιδείξω, μηδέν πώ μοι πλέον εἶναι.
· Ἀφικνεῖται αὐτοῖς ἀγγελία ὅτι, εἰ
μὴ παρέσονται
ἐν
τάχει, ἀποστήσεται
αὐτῶν Τεγέα.
· Ἡγεῖτο ἅπαν ποιήσειν αὐτόν, εἴ
τις ἀργύριον
διδοίη.
· Ἤδεσαν τὴν πόλιν μάλιστ’ ἂν ὀργισθεῖσαν, εἴ
τις εἰς τὰ
μυστήρια φαίνοιτο ἑξαμαρτάνων.
· Ἀπαγγέλλετε καὶ
ταῦτα,
ὅτι,
εἰ μὴ
ταῦτα
ποιήσουσι, ἔκσπονδοι
ἔσονται.
· Ἐπιμαχίαν ἐποιήσαντο τῇ
ἀλλήλων
βοηθεῖν, ἐάν τις ἐπὶ
Κέρκυραν ἴῃ ἢ
Ἀθήνας.
· Λακεδαιμόνιοι
ἠξίουν
αὐτοὺς μὴ
τειχίζειν, ὣς
τοῦ βαρβάρου,
εἰ αὔθις ἐπέλθοι, οὐκ ἂν ἔχοντος ἀπὸ
ἐχυροῦ
πόθεν ὁρμᾶσθαι. Παρῄνουν τοῖς Ἀθηναίοις οἱ
ἀφιγμένοι,
εἰ μὴ
σφίσι πιστεύουσι, κατασκόπους τινὰς πέμψαι.
· Καί
μοι δοκεῖ, εἰ
μὴ πρότερος
ἑωράκειν
αὐτόν,
ἄφωνος
ἂν
γενέσθαι.
Να αναγνωρίσετε τους εξαρτημένους υποθετικούς λόγους στα παρακάτω παραδείγματα.
1. Ἀξιῶ, ἐάν τέ τι ἀπορῶ, πρὸς ὑμᾶς ἰέναι.
2. Ἀπαγγέλλετε Ἀριαίῳ ὅτι εἰ μὴ ὑμεῖς ἤλθετε, ἐπορευόμεθα ἂν ἐπὶ βασιλέα.
3. Δῆλον ὅτι ἐπιβουλεύουσι τοῖς ἄλλοις, ὡς, ἢν δύνωνται, ἀπολέσωσι.
4. Ἔγνωσαν ὅτι, εἰ δώσοιεν εὐθύνας, κινδυνεύσοιεν ἀπολέσθαι.
5. Δῆλόν ἐστιν, ὅτι, εἰ ἐξῆν τοῖς κρατίστοις συνθεμένους ἐπὶ τοὺς χείρους ἰέναι, πάντας ἂν τοὺς ἀγῶνας οὗτοι ἐνίκων.
6. Κῦρος νομίζεται ὅτι, εἰ μὴ ἀπέθανεν, ἄριστος ἂν ἐγένετο ἄρχων.
Επιλέξτε την απάντηση που περιέχει το
σωστό είδος του πλαγίου υποθετικού λόγου και στη συνέχεια μετατρέψτε τον σε
ευθύ.
- Ἀγησίλαος λέγει ὅτι, εἰ ταῦτα πράττουσιν, ἁμαρτάνουσιν.
α. πραγματικό
β. απλή σκέψη του λέγοντος
γ. μη πραγματικό
δ. προσδοκώμενο
- Σωκράτης ἔλεγεν,
εἰ ταῦτα ἐποίουν, κολάζεσθαι ἄν.
α. μη πραγματικό
β. προσδοκώμενο
γ. απλή σκέψη του λέγοντος
δ. αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
- Καὶ
Ἀναξίβιος ὑπισχνεῖτο, εἰ διαβαῖεν μισθοφορὰν ἔσεσθαι τοῖς στρατιώταις.
α. πραγματικό
β. απλή σκέψη του λέγοντος
γ. προσδοκώμενο
δ. αόριστη επανάληψη στο παρελθόν
- Λύσανδρος εἶπεν
ὅτι ὑποσπόνδους ὑμᾶς ἔχοι, εἰ μὴ ποιήσοιτε ἃ Θηραμένης κελεύοι.
α. μη πραγματικό
β. απλή σκέψη του λέγοντος
γ. προσδοκώμενο
δ. πραγματικό
- Ἀλλὰ δοκεῖ μοι ἧττον ἂν διὰ τοῦτο τυγχάνειν, εἴ τι δέοισθε παρ’ αὐτῶν.
α. αόριστη επανάληψη στο παρελθόν
β. αόριστη επανάληψη στο παρόν και μέλλον
γ. μη πραγματικό
δ. απλή σκέψη του λέγοντος
Να τρέψετε τον πλάγιο υποθετικό λόγο
των επομένων προτάσεων σε ευθύ και να αναγνωρίσετε το είδος του.
- Ἡμεῖς μέν, ὦ ἄνδρες Λακεδαιμόνιοι, ἀξιοῦμεν, εἰ μέν τινα ὁρᾶτε σωτηρίαν, διδάξαι καὶ ἡμᾶς.
- Ἀπεκρίναντο αὐτῷ πολλοῦ ἂν ἄξιον εἶναι, εἰ τοὺς ἀγαθοὺς διεγίγνωσκεν.
- Οἶμαι ἄν σε ταῦτα διαπραξάμενον ἀποπλεῖν, εἰ βούλοιο.
- Πέμψας πρὸς τὸν Δερκυλίδαν εἶπεν ὅτι ἔλθοι ἂν εἰς λόγους, εἰ ὁμήρους λάβοι.
- Ὁρᾷ τὸ περιτείχισμα ἁπλοῦν ὂν καί, εἰ κρατήσειέ τις τῶν Ἐπιπολῶν τῆς ἀναβάσεως ῥᾳδίως ἂν αὐτὸ ληφθέν.
- Κελεύει, ἐάν τις τὸν Ἀθηναίων δῆμον ἀδικῇ, δεδεμένον ἀποδικεῖν ἐν τῷ δήμῳ καί, ἐὰν καταγνωσθῇ ἀδικεῖν, ἀποθανεῖν εἰς τὸ βάραθρον ἐμβληθέντα.
- Ἔπειτα δὲ κατεστρατοπεδεύσατο τῷ μὲν πεζῷ ἐπὶ λόφῳ ἀπέχοντι τῆς πόλεως ὡς πέντε στάδια, πρὸ τῆς χώρας ὄντι, ὅπως ἀποτέμνοιτο ἐντεῦθεν, εἴ τις ἐπὶ τὴν χώραν τῶν Κερκυραίων ἐξίοι.
- Οἶδα μὲν οὖν ὅτι ταῦτα πάντα, ἢν οἴωνται ναυμαχήσειν ἄνθρωποι, καὶ ἀσκεῖται καὶ μελετᾶται.
Να
μετατρέψετε τον επόμενο εξαρτημένο υποθετικό λόγο σε ανεξάρτητο και, αφού
αναγνωρίσετε το είδος του, να σχηματίσετε και τα υπόλοιπα είδη των υποθετικών
λόγων.
Συμβουλεύει αὐτοῖς, εἰ βούλονται ἀδεῶς ζῆν, ἰέναι ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
Συμβουλεύει αὐτοῖς, εἰ βούλονται ἀδεῶς ζῆν, ἰέναι ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
Να αναγνωρίσετε τους εξαρτημένους
υποθετικούς λόγους και να τους μετατρέψετε σε ευθείς. Στη συνέχεια να
σχηματίσετε τον υποθετικό λόγο του μη πραγματικού:
- Συνεληλυθυίας γὰρ σχεδὸν ἁπάσης τῆς Ἑλλάδος οὐδεὶς ἦν ὅστις οὐκ ᾤετο, εἰ μάχη ἔσοιτο, τοὺς μὲν κρατήσαντας ἄρξειν, τοὺς δὲ κρατηθέντας ὑπηκόους ἔσεσθαι.
- Εἰ δ’ ἡ τῶν λόγων χάρις, ἂν ᾖ μὴ προσήκουσα, ἔργῳ ζημία γίγνεται, αἰσχρόν ἐστι φενακίζειν ἑαυτούς.
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΑΣ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!