Στίχος είναι η βασική μονάδα ενός ποιήματος με αυτοτελές νόημα και συμπίπτει με την έκταση μιας γραμμής, τουλάχιστον στην παραδοσιακή ποίηση.Η μουσική επένδυση ενός στίχου ονομάζεται μέτρο. Στην νεοελληνική μετρική έχουμε εναλλαγή τονισμένης    (-)* και άτονης συλλαβής (^)Τα βασικά μέτρα της νεοελληνικής ποίησης είναι :
α) ο ίαμβος ( ^ -),
β) ο τροχαίος (- ^),
γ) ο ανάπαιστος (^ ^ -),
δ) ο δάκτυλος (- ^ ^) και
ε) ο μεσοτονικός ή αμφίβραχυς (^ – ^).
 Ανάλογα με τον αριθμό των συλλαβών έχουμε πεντασύλλαβο, εξασύλλαβο, επτασύλλαβο, οκτασύλλαβο…ενδεκασύλλαβο, δωδεκασύλλαβο, δεκαπεντασύλλαβο (παραπάνω απο δεκαπεντασύλλαβο δεν έχουμε). Άν, τώρα, ο τελευταίος πόδας είναι ατελής, δηλαδή λείπει η τελευταία συλλαβή ή οι δυο τελευταίες συλλαβές του ποδός, τότε λέμε ότι έχουμε καταληκτικό στίχο, ενώ, αν είναι πλήρης, τότε λέμε ότι έχουμε ακατάληκτο στίχο. Όταν, τέλος, ο τόνος στον τελευταίο πόδα πέφτει στην λήγουσα, στην παραλήγουσα, στην προπαραλήγουσα, τότε έχουμε, αντίστοιχα, οξύτονο, παροξύτονο, προπαροξύτονο στίχο.
Ας δούμε, λοιπόν, χαρακτηριστικά παραδείγματα όσων είπαμε παραπάνω:
1)      ιαμβικό μέτρο (^ -)
Αχός| βαρύς |ακού|γεται |πολλά |ντουφέ|κια πέ|φτουν
συλλαβές: 15 – δεκαπεντασύλλαβος (το -ια- στο «ντουφεκια» λογαριάζεται ως μια συλλαβή επειδή συμπροφέρεται σε μια συλλαβή. Αυτό λέγεται συνίζηση). Ειναι παροξύτονος (πέφτουν) και καταληκτικός (πέ|φτουν).
2)      τροχαικό μέτρο (- ^)
Σε γνω|ρίζω α|πο την |κόψη
συλλαβές: 8 – οκτασύλλαβος (το -ω α- στο «γνωρίζω από» συμπροφέρεται σε μια συλλαβή). Είναι παροξύτονος και καταληκτικός.
3)      αναπαιστικό μέτρο (^ ^ -)
Στων Ψαρών| την ολό|μαυρη ρά|χη
συλλαβές: 10 – δεκασύλλαβος παροξύτονος καταληκτικός.
4)      δακτυλικό μέτρο (- ^ ^)
Ξύπνα δρο|σιά της αυ|γής και φεγ|γάρι
συλλαβές: 11 – ενδεκασύλλαβος ( το -ιά- στο «δροσιά» υπέστη συνίζηση) παροξύτονος και καταληκτικός.
5)      μεσοτονικό ή αμφιβραχικό μέτρο ( ^ – ^)
Τα πρώτα μου| χρόνια |τ’ αξέχα|στα
συλλαβές: 13 – δεκατρισύλλαβος (το -ια- στο «χρόνια» υπέστη συνίζηση) παροξύτονος καταληκτικός.
* η τονισμένη συλλαβή του μέτρου δεν συμπίπτει πάντα με τον γραμματικό τόνο.
** το ^ ας θεωρηθεί ότι είναι ανάποδα με τις κεραίες να κοιτάνε προς τα πάνω.