ΑΓΝΩΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΕ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΚΕΤΟ)

Ακολουθούν τρία άγνωστα κείμενα αρχαίων ελληνικών με παρατηρήσεις για την εξάσκηση των υποψηφίων θεωρητικής κατεύθυνσης. Καλή εξάσκηση!

1^ο ΚΕΙΜΕΝΟ:

Πλάτωνος, Φαίδων  116 a

            Ταῦτ΄ εἰπών Σωκράτης μὲν ἀνίστατο εἰς οἴκημά τι ὡς λουσόμενος, καὶ ὁ Κρίτων εἵπετο αὐτῷ, ἡμᾶς δ’ ἐκέλευε περιμένειν. περιεμένομεν οὖν πρὸς ἡμᾶς αὐτούς διαλεγόμενοι περὶ τῶν εἰρημένων καὶ ἀνασκοποῦντες, τοτὲ δ΄ αὖ περὶ τῆς συμφορᾶς διεξιόντες ὅση ἡμῖν γεγονυῖα εἴη ἀτέχνως ἡγούμενοι ὥσπερ πατρός στερηθέντες διάξειν ὀρφανοί τὸν ἔπειτα βίον. ἐπειδὴ δὲ ἐλούσατο καὶ  ἠνέχθη παρ΄ αὐτόν τὰ παιδία- δύο γὰρ αὐτῷ υἱεῖς σμικροὶ ἦσαν, εἷς δὲ μέγας- καὶ αἱ οἰκεῖαι γυναῖκες ἀφίκοντο ἐκεῖναι, ἐναντίον τοῦ Κρίτωνος διαλεχθείς τε καὶ ἐπιστείλας ἅττα ἐβούλετο, τὰς μὲν γυναῖκας καὶ τὰ παιδία ἀπιέναι ἐκέλευσεν, αὐτὸς δὲ ἧκε παρ’ ἡμᾶς. καὶ ἦν ἤδη ἐγγὺς ἡλίου δυσμῶν∙ χρόνον γὰρ πολὺν διέτριψε ἔνδον.

1) Να αποδοθεί το απόσπασμα της αρχαίας στη νέα ελληνική γλώσσα.

2. α) Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι:

ταῦτα: ονομαστική πληθυντικού στο θηλυκό γένος της αντωνυμίας.

εἵπετο: το αρσενικό της μετοχής ενεστώτα στην ονομαστική ενικού.

περιμένειν: το β’ ενικό οριστικής αορίστου.

τῶν εἰρημένων: ο αντίστοιχος τύπος στον παθητικό αόριστο.

διεξιόντες: το β΄ πληθυντικό προστακτικής αρίστου.

πατρός: η δοτική πληθυντικού.

ἠνέχθη: το απαρέμφατο παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται.

μέγας: η αιτιατική ενικού στο συγκριτικό του αρσενικού γένους.

γυναῖκες: η ονομαστική ενικού.

ἐγγὺς: ο υπερθετικός βαθμός του επιρρήματος.

2. β) Να κλιθούν οι τύποι στον αριθμό και το γένος που απαντούν μέσα στο κείμενο.

ὑεῖς, ἅττα, Κρίτωνος, διαλεχθείς.

3. α) Να αναγνωρισθούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις:

λουσόμενος, αὐτῷ, πρὸς ἡμᾶς αὐτούς, ἡμῖν, ὀρφανοί, αὐτῷ, τὰ παιδία, ἡλίου, δυσμῶν, χρόνον.

3. β) τὰς μὲν γυναῖκας καὶ τὰ παιδία ἀπιέναι ἐκέλευσεν:

Να μετατραπεί ο πλάγιος λόγος σε ευθύ και να δικαιολογηθούν συντακτικά οι αλλαγές.

3. γ) αὐτὸς δὲ ἧκε παρ’ ἡμᾶς:

Να μετατραπεί ο ευθύς σε πλάγιο λόγο με τη μορφή κατηγορηματικής μετοχής με εξάρτηση από τη φράση   οἱ συνόντες εἶδον

3. δ) …ἡγούμενοι ὥσπερ πατρός στερηθέντες διάξειν ὀρφανοί τὸν ἔπειτα βίον:

Να αντικατασταθεί η μετοχή στερηθέντες από ισοδύναμη δευτερεύουσα πρόταση και να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στην πρόταση.

3. ε) ἠνέχθη, ἐβούλετο:

Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των προτάσεων που βρίσκονται τα ρήματα (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος).

2^ο ΚΕΙΜΕΝΟ:

Ἰ σ ο κ ρ ά τ ο υ ς , Π ε ρ ὶ τ ο ῦ Ζ ε ύ γ ο υ ς , §28.

Τὴν μὲν οὖν φιλίαν τὴν πρὸς τὸν δῆμον οὕτω παλαιὰν

καὶ γνησίαν καὶ διὰ τὰς μεγίστας εὐεργεσίας γεγενημένην

παρὰ τῶν προγόνων παρέλαβεν· αὐτὸς δὲ κατελείφθη μὲν

ὀρφανός (ὁ γὰρ πατὴρ αὐτοῦ μαχόμενος ἐν Κορωνείᾳ τοῖς

πολεμίοις ἀπέθανεν), ἐπετροπεύθη δ' ὑπὸ Περικλέους, ὃν

πάντες ἂν ὁμολογήσειαν καὶ σωφρονέστατον καὶ

δικαιότατον καὶ σοφώτατον γενέσθαι τῶν πολιτῶν.

ἡγοῦμαι γὰρ καὶ τοῦτ' εἶναι τῶν καλῶν, ἐκ τοιούτων

γενόμενον ὑπὸ τοιούτοις ἤθεσιν ἐπιτροπευθῆναι καὶ

τραφῆναι καὶ παιδευθῆναι.

ἐπετροπεύθη: κηδεμονεύθηκε

1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παραπάνω κείμενο.

2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που σας ζητείται

για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

α. δῆμον: δοτική πληθυντικού

ὀρφανός: γενική πληθυντικού στο γένος που

βρίσκεται

πατὴρ: γενική ενικού

ὃν: αιτιατική πληθυντικού στο γένος που

βρίσκεται

πάντες: δοτική ενικού στο γένος που βρίσκεται.

β. παρέλαβεν: β′ πρόσωπο ενικού αριθμού προστακτικής

στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή

γενέσθαι: γ′ πρόσωπο ενικού αριθμού ευκτικής

στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή

ἡγοῦμαι: γ′ πρόσωπο πληθυντικού αριθμού

οριστικής παρατατικού στην ίδια φωνή

εἶναι: β′ πρόσωπο ενικού αριθμού οριστικής

ενεστώτα

παιδευθῆναι: γ′ πρόσωπο πληθυντικού αριθμού

οριστικής στον ίδιο χρόνο και στην ίδια

φωνή.

3. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τα παρακάτω:

μεγίστας, αὐτοῦ, ἐν Κορωνείᾳ, ὑπὸ Περικλέους,

γενέσθαι.

3^ο ΚΕΙΜΕΝΟ:

Ἰσοκράτους, Τραπεζιτικός (γ´)

Ἐξ ἀρχῆς οὖν ὑμῖν, ὅπως ἂν δύνωμαι, διηγήσομαι τὰ πεπραγμένα. ἐμοὶ γάρ, ὦ ἄνδρες δικασταί, πατὴρ μέν ἐστι Σωπαῖος, ὃν οἱ πλέοντες εἰς τὸν Πόντον ἅπαντες ἴσασιν οὕτως οἰκείως πρὸς Σάτυρον διακείμενον, ὥστε πολλῆς μὲν χώρας ἄρχειν, ἁπάσης δὲ τῆς δυνάμεως ἐπιμελεῖσθαι τῆς ἐκείνου. πυνθανόμενος δὲ καὶ περὶ τῆσδε τῆς πόλεως καὶ περὶ τῆς ἄλλης Ἑλλάδος ἐπεθύμησ' ἀποδημῆσαι. γεμίσας οὖν ὁ πατήρ μου δύο ναῦς σίτου καὶ χρήματα δοὺς ἐξέπεμψεν ἅμα κατ' ἐμπορίαν καὶ κατὰ θεωρίαν.

κατὰ θεωρίαν = για να δω και να μάθω

1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παραπάνω κείμενο.

2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους τύπους που ζητούνται για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις:

ὅν: την αιτιατική πληθυντικού του θηλυκού γένους.

οἰκείως: τον υπερθετικό βαθμό του επιρρήματος.

ἁπάσης: την ονομαστική πληθυντικού του ίδιου γένους.

δυνάμεως: τη δοτική του ενικού.

χρήματα: τη δοτική του πληθυντικού.

πεπραγμένα: τον ίδιο τύπο στο μέλλοντα.

ἐστι: το απαρέμφατο του ενεστώτα.

ἴσασιν: το γ´ ενικό πρόσωπο στο χρόνο και την έγκλιση που βρίσκεται.

πυνθανόμενος: τον ίδιο τύπο στον αόριστο.

ἐξέπεμψεν: το ίδιο πρόσωπο στο μέλλοντα της Οριστικής της ίδιας φωνής.

3.α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά την πρόταση: "ὃν οἱ πλέοντες εἰς τὸν Πόντον ἅπαντες ἴσασιν οὕτως οἰκείως πρὸς Σάτυρον διακείμενον".

β. Να αναγνωρίσετε συντακτικά όλους τους όρους της παραπάνω πρότασης.