ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠ' ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ.

Κάντε επανάληψη όλο το βιβλίο της ιστορίας κατεύθυνσης με τις παρακάτω ερωτήσεις και πάτε άνετοι στις εξετάσεις!

ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙ.» σ.42-54

1. Ερωτήσεις επανάληψης:

1. Ποιο ήταν το κύριο αίτημα των Θεσσαλών ακτημόνων από το 1881 ως το 1910 και πώς εκφράστηκε;

2. Να παρουσιάσετε τις πρακτικές των Θεσσαλών τσιφλικάδων που δημιουργούσαν εντάσεις και τις πολιτικές επιπτώσεις που αυτές είχαν.

3. Να προσδιορίσετε τις συνέπειες της αγροτικής μεταρρύθμισης Βενιζέλου στην οικονομική ζωή της χώρας.

4. Να αναλύσετε τη φράση «στον ιδεολογικό τομέα η επικράτηση της Μεγάλης Ιδέας εμπόδιζε την ανάπτυξη και διάδοση ιδεολογιών με κοινωνικό, ταξικό περιεχόμενο».

5. Να παρουσιάσετε τις επιλογές του βενιζελικού κόμματος, όσον αφορά στην ανάπτυξη του ελληνικού κράτους.

6. Για ποιους λόγους η Ελλάδα του Βενιζέλου αποτελούσε μια υπολογίσιμη δύναμη;

7. Ποιους λόγους είχε η ελληνική αστική τάξη να εμφανίζεται ως φορέας της Μεγάλης Ιδέας;

8. Πώς θα χαρακτηρίζατε την οικονομική πορεία της χώρας στη διάρκεια του μεσοπολέμου και γιατί;

9. Να αναφέρετε τα αίτια της μετανάστευσης των Ελλήνων κατά το τέλος του 19ου αι. και τις αρχές του 20ού.

10. Ποιες συνέπειες είχε για την οικονομική ζωή της Ελλάδας ο ιδιόμορφος εξωτερικός

δανεισμός από τους Συμμάχους στην διάρκεια του Α’ ΠΠ;

11. Να εκτιμήσετε την αποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού στην αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος.

12. Ποιος ήταν ρόλος της Τράπεζας της Ελλάδας για την εθνική οικονομία της εποχής;

13. Να προσδιορίσετε τους λόγους για τους οποίους η Ελλάδα εισήλθε σε περίοδο κρατικού παρεμβατισμού μετά το 1932 και τις επιπτώσεις του σε πολιτικό επίπεδο.

«Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»

σ.70-98

Α. Ερωτήσεις Επανάληψης:

Να προσδιορίσετε, αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή όχι.

1. Στο Σύνταγμα του 1884 η Βουλή και Γερουσία εκλέγονταν από το λαό.

2. Το σύνταγμα του 1844 επέτρεπε στους εκλογείς να ψηφίζουν υποψήφιους από διαφορετικούς συνδυασμούς

3. Μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο το Ρωσικό κόμμα βγήκε ενισχυμένο.

4. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης υπονόμευε συστηματικά τον κοινοβουλευτισμό.

5. Στις εκλογές του 1885 η πλειοψηφία των εκλεγμένων προήλθε από ανεξάρτητους υποψηφίους.

6. Στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα η επιλογή κάποιου κόμματος από τους εκλογείς βασιζόταν στην οικογενειοκρατία, στις πελατειακές σχέσεις και στην εξαγορά ψήφων

7. Στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ο εκλογέας, αν ήθελε, ψήφιζε θετικά ή αρνητικά όλους τους υποψηφίους

8. Η Βουλή που συγκροτήθηκε μετά το κίνημα στο Γουδί ήταν αναθεωρητική.

9. Το κόμμα του Γ. Θεοτόκη υποστήριζε την αύξηση των εξοπλισμών και ζητούσε φορολογικές ελαφρύνσεις για τους εισοδηματίες.

10. Βασικές προγραμματικές δηλώσεις του Λαϊκού Κόμματος ήταν η αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος και η επιβολή αρχών κοινωνικής δικαιοσύνης

11. Το Λαϊκό Κόμμα μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος (ΚΚΕ) το 1924.

12. Ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920 από τη φιλοβασιλική αντιπολίτευση.

  

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Τι γνωρίζετε για την κατοχύρωση του δικαιώματος του «συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι»;

Τι προέβλεπαν αντίστοιχα το Σύνταγμα του 1844 και το Σύνταγμα του 1864 για τη διεξαγωγή των εκλογών;

Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην παρακμή του ρωσικού κόμματος;

Ποια τα αιτήματα της επανάστασης της «νέας γενιάς»  (Κουμουνδούρος) και ποια του Στρατιωτικού Συνδέσμου; Υπάρχουν σημεία κοινά;

Πότε εδραιώνεται ο δικομματισμός στην Ελλάδα;

Ποιο ήταν το εκσυγχρονιστικό έργο του Τρικούπη και ποιο  του Βενιζέλου;

Ποια κόμματα υποστήριζαν την αβασίλευτη δημοκρατία στις αρχές του 20ου αι.;

Ορίστε το σύνθημα «ανόρθωση».

Πόσες εκλογές έγιναν το 1910;

Πόσες αναθεωρήσεις του Συντάγματος έγιναν από το 1910 μέχρι το 1921;

Ποια είναι τα αποτελέσματα του εθνικού διχασμού;

Γιατί δεν προκύπτουν ταξικά κόμματα στο τέλος του 19ου αι στην Ελλάδα;

Τι γνωρίζετε για την «Κοινωνιολογική Εταιρεία»;

Πότε μπήκε η Ελλάδα στον Α παγκόσμιο πόλεμο; Γιατί; Ποιοι ήταν οι Σύμμαχοι;

Τι εξυπηρετούσε το όραμα της Μ.Ιδέας και πότε υλοποιείται;

Αναφέρετε στοιχεία της πολιτικής του Βενιζέλου που δείχνουν ότι αρχικά δεν επιθυμούσε να έρθει σε σύγκρουση με το παλάτι.

Να κάνετε την αντιστοίχιση:

1. Προσάρτηση Ιονίων νήσων                                                α. 1854

2. ναυτικός αποκλεισμός από Αγγλο-Γάλλους                                              β. 1870-1880

3. προσάρτηση Θεσσαλίας                     γ. 1864

4. Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος                                               δ. 1881

5. νομοθετικές ρυθμίσεις για τη διανομή εθνικών κτημάτων                                             ε. 1893

6. κύμα ίδρυσης βιομηχανιών στην Ελλάδα                                                στ. 1898

7. πτώχευση της χώρας

α. Τι ήταν το Στρατιωτικό Κίνημα στο Γουδί και ποια ήταν τα αποτελέσματα του στην πολιτική ζωή.

β. Ποια γεγονότα μεταξύ των ετών 1912 και 1915 οδήγησαν στον εθνικό διχασμό;

γ. Να αναφέρετε επιγραμματικά τα αντιβενιζελικά κόμματα

δ. Ορισμοί: Κιλελέρ, εργατικό κίνημα, ορεινοί, Εθνικό κόμμα, Εθνικό Κομιτάτο, Ναπαίοι, Λαϊκό Κόμμα, Ηνωμένη Αντπολίτευσις

Η ΕΞΟΔΟΣ

 Τι προηγείται της αναγκαστικής αποχώρησης (1922) των Ελλήνων της Μ. Ασίας; Ποια είναι τα γεγονότα από τη Συνθήκη των Σεβρών μέχρι την καταστροφή της Σμύρνης;  (παρ. 1 )

Τι καινούριο προσθέτει το βιβλίο για τη Συνθήκη των Σεβρών;.......................... ..................................................................................................................................................................................................................................................

Ποια η στάση των Συμμάχων μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του ’20;

............................................................................................................................... ...........................................................................

Ποιες περιοχές καταστρέφονται μετά τη Σμύρνη; ................................................... ...............................................................................................................................

Ποιες περιοχές εκκενώνονται αργότερα από τον ελληνικό πληθυσμό; Ποιοι έρχονται τελευταίοι;

.............................................................................................................................. ................................................................................................

Πόσοι έφτασαν στην Ελλάδα το φθινόπωρο του ’22; ..........................

«Σχετικά με το ποιος ξεκίνησε το Μικρασιατική εκστρατεία, η εκδοχή ότι αυτή ξεκίνησε από τον Κωνσταντίνο και τους διαδόχους πρωθυπουργούς του Βενιζέλου δεν είναι αληθινή. Ήδη την παραμονή των εκλογών του 1920 ο Ελληνικός στρατός κατείχε μια τεράστια έκταση στη Μικρασία, πολύ μεγαλύτερη από αυτή που όριζε η ζώνη της Σμύρνης. Είχε καταληφθεί και η Φιλαδέλφεια, μετά τα βουνά που δεν ήταν οχυρωμένη πίσω από άλλα βουνά.

Εκ των υστέρων η επιλογή αυτή του να μη γίνει καθόλου η Μικρασιατική εκστρατεία μπορεί να φαίνεται σοφή, αλλά τότε τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά.

Λάθη έγιναν πολλά, αλλά το λάθος το γενικότερο ήταν η Μικρασιατική πολιτική του Βενιζέλου.

Έπρεπε να πιέσει τους Άγγλους να πάνε στη Μικρασία. Οι Αμερικανοί κατάλαβαν αμέσως ότι η απόβαση του στρατού το Μάιο του 1919 στη Σμύρνη ήταν μεγάλο λάθος, γιατί ήταν το κύριο αίτιο που ξύπνησε τον εθνικισμό του Κεμάλ και οδήγησε στην ανάπτυξη του Τουρκικού εθνικιστικού κινήματος. Το λάθος αυτό το παραδέχθηκε και ο ίδιος ο Βενιζέλος στον Αμερικανό πρέσβη αμέσως μετά την απόβαση, αλλά είπε ότι θα ήταν μεγαλύτερο λάθος να φύγει τώρα ο ελληνικός στρατός, μια που πήγε. Γεγονός είναι, πάντως, ότι η αρχική απόβαση ήταν λάθος.

Οι Άγγλοι ήθελαν να φύγουν οι Τούρκοι από τη Μικρασία αλλά δεν ήθελαν να στείλουν ούτε έναν στρατιώτη. Ο Βενιζέλος έπρεπε να πάει με τους Άγγλους εκεί, πρώτα να πάνε οι Άγγλοι εκεί για να το πάρουν σιγά σιγά απόφαση οι Τούρκοι ότι χάνουν τα Μικρασιατικά παράλια και για να έχουν και κώλυμα και φόβητρο, στρατιωτικό και πολιτικό να χτυπήσουν τους Άγγλους. Μετά ας ερχόταν και ο ελληνικός στρατός, ο οποίος θα καθάριζε τη φάση στρατιωτικά για τους Άγγλους. Οι Άγγλοι έπρεπε να κάνουν τη Δυτική Μικρασία προτεκτοράτο τους με τη συμφωνία να το δώσουν έπειτα σιγά σιγά στην Ελλάδα. Το ίδιο έπρεπε να γίνει και με τις Ανατολικές περιοχές, (Πόντο, Αρμενία, Κουρδιστάν), με την προοπτική της ανεξαρτησίας.

Ο Βενιζέλος υποτίμησε αρχικώς τον κίνδυνο που αντιπροσώπευε ο Τουρκικός εθνικισμός, και όταν τον κατάλαβε ήταν αργά. Δεν είχε φροντίσει να αναπτύξει πολιτκά αντανακλαστικά εναντίον του. Η Ελλάδα βρέθηκε πολιτικώς άοπλη απέναντι στον Κεμάλ, με μόνη σύμμαχο την Αγγλία, η οποία ήταν απρόθυμη να πράξει το παραμικρό (διπλωματικώς ή στρατιωτικώς) για να βοηθήσει την Ελλάδα.».

Να γράψετε ένα κείμενο στο οποίο να αναφέρετε τα λάθη του Βενιζέλου, όπως το παράθεμα μας τα παρουσιάζει. Παράλληλα να αναφερθείτε (από το βιβλίο ) στη φιλο-αντατική πολιτική του Βενιζέλου, στη στάση των συμμάχων μετά τις εκλογές του ’20. Τέλος, να προσθέσετε την υποτιθέμενη καλή έκβαση της εκστρατείας στη Μ. Ασία, αν οι Άγγλοι είχαν βοηθήσει τους Έλληνες Συμμάχους τους.

ΣΥΜΒΑΣΗ ΛΟΖΑΝΗΣ

     

 Η Σύμβαση της Λοζάνης υπογράφεται στις……………………….

Η Συνθήκη της Λοζάνης υπογράφεται στις……………………….

Η σύσταση της Μικτής Επιτροπής Ανταλλαγής ήταν η εξής:……………….. …………………………………………………………………………………… με αρμοδιότητα τον καθορισμό του τρόπου  ………………………….. των πληθυσμών και της ………………… της ……………. περιουσίας των ανταλλαξίμων.

Οι ανταλλάξιμοι, σύμφωνα με τη σύμβαση ανταλλαγής:

θα απέβαλαν την παλιά ............... και θα αποκτούσαν ........................................... στην οποία θα εγκαθίσταντο,

είχαν δικαίωμα να μεταφέρουν την .............      περιουσία τους,

είχαν δικαίωμα να πάρουν από το κράτος στο οποίο μετανάστευαν ως αποζημίωση περιουσία ίσης αξίας με την ακίνητη περιουσία που εγκατέλειπαν φεύγοντας,

θα διευκολύνονταν στη μετακίνηση τους από τη ..............................................

Η συμφωνία αυτή για ανταλλαγή πληθυσμών διέφερε από τις προηγούμενες. Καθιέρωνε για πρώτη φορά ...................................................... και είχε ......................... χαρακτήρα, ενώ οι μέχρι τότε συμφωνίες προέβλεπαν εθελοντική μετανάστευση κατοίκων κάποιων επίμαχων περιοχών.

ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΑΥΤΗ;

ΠΟΙΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΣΕ ΑΥΤΗ Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ;

Με βάση το άρθρο .... της Σύμβασης της Λοζάνης ιδρύθηκε η .......................... ............................  με έδρα την ..................... . Την αποτελούσαν ......  μέλη (...............  Έλληνες, τέσσερις ..............  και τρία μέλη-πολίτες ουδέτερων κατά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο κρατών) με αρμοδιότητα τον καθορισμό του .............. μετανάστευσης των πληθυσμών και .................................................. περιουσίας των ανταλλαξίμων

Σωστό ή λάθος

Η Σύμβαση της Λοζάνης εξαιρεί από την ανταλλαγή των πληθυσμών τους Έλληνες της Κων/πολης , της Ίμβρου και Τενέδου, και τους Μουσουλμάνους της Ανατολικής Θράκης.

Η ΚτΕ συμφώνησε με τους πρόσφυγες για την ανταλλαγή των πληθυσμών.

Η Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής είχε έδρα την Κων/πολη και ορίστηκε σύμφωνα με το άρ. 11 της Σύμβασης.

Ο Βενιζέλος ήταν αντίθετος με το ζήτημα της ανταλλαγής.

Η Σύμβαση ίσχυσε αναδρομικά, για τις μετακινήσεις μετά την έναρξη του Α Βαλκανικού πολέμου (Οκτωβριος του 1912).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ.  

ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ

Πόσες εκλογικές αναμετρήσεις έγιναν το 1910; Ποια τα αποτελέσματά τους;

Ορισμός: «Ανόρθωση», πότε, από ποιους  ακούστηκε το σύνθημα αυτό και τι σήμαινε;

   «Κοινωνιολογική Εταιρεία»: τι ήταν, πότε εμφανίζεται;

Ίδρυση  κόμματος φιλελευθέρων στις ……………………

 Πρώτη αρχηγική εμφάνιση Βενιζέλου στο ………….στις………………………….…, ως ελλαδίτη πολιτικού.

Στόχος κόμματος : εκσυγχρονισμός του……………. συστήματος , με την …………

των συμφερόντων όλων  των…………………………………

Θέσεις: 1. κοινωνική…………..,     2. ………………..των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων 3. ο εκσυγχρονισμός του ………………………………., με σκοπό την αποτελεσματικότερη λειτουργία του,  4. …………………………., για την πραγματοποίηση των εθνικών διεκδικήσεων.

ΕΚΛΟΓΕΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1910 : συντριπτική νίκη (3..  έδρες από τις 36...) à «με έγκατέστησαν κοινοβουλευτικό δικτάτορα!»

Στο πρώτο εξάμηνο του 1911 ψηφίζονται … τροποποιήσεις μη θεμελιωδών διατάξεων του Συντάγματος.

Ψηφίστηκαν επίσης …. νέοι νόμοι.

Ποιο το αποτέλεσμα των εκλογών του Μαρτίου του 1912; Ο Βενιζέλος ανέδειξε… βουλευτές. Τα άλλα κόμματα…. βουλευτές.

Δομή βενιζελικού κόμματος: ήταν σε μεγάλο βαθμό………………….

Ίδρυση της «Λέσχης των Φιλελευθέρων» στην………και σε άλλες περιφέρειες, το ……

Οι βενιζελικοί είχαν φτιάξει ένα ιδεατό κόμμα; ναι/ όχι,  και γιατί;

σωστό /λάθος

Το βενιζελικό κόμμα ήταν ένα ιδεατό κόμμα, χωρίς τις μικρότητες και τις διχόνοιες της παλιά πολιτικής ελίτ.

Στις εκλογές τη 8ης Αυγ. 1910 εμφανίζεται το κόμμα των Φιλελευθέρων και κερδίζει τις εκλογές.

Με την τροποποίηση του Συντάγματος το 1911, ενισχύθηκε η μοναρχία ενώ παράλληλα διασφαλίστηκε η διάκριση των εξουσιών.

Στις 5 Σεπτεμβρίου 1910 ο Βενιζέλος εμφανίζεται για πρώτη φορά δημόσια ως πρωθυπουργός.

Τα αντιβενιζελικά κόμματα

Χαρακτηριστικά αντιβενιζελικών κομμάτων :

1. κόμματα …………,

2. ………….. προσανατολισμός,

3. κοινό σημείο με τους βενιζελικούς ότι δεν ήθελαν να επιστρέψουν στην προ του ….. εποχή.

4. εξελίχθηκαν σε κόμματα …………. ……. των συμφερόντων που………………………………… από την πολιτική των Φιλελευθέρων,

5. Η σύγκρουση με τους Φιλελεύθερους οδηγούσε σε…………..  θέσεις.

Διαφορές με το βενιζελικό κόμμα:

διαφορές σε : εύρος……………… …………….., μεθόδους άσκησης πολιτικής.

Οι Αντιβενιζελικοί : απεχθάνονταν ………………………………………………….., δεν είχαν ………………… πολιτική, επικέντρωναν την προσοχή τους στην επίλυση……………………………………………………

Ηγέτες ανιβενιζελικών κομμάτων: 1……………….., 2……………………., 3…………………………

ΤΟ ΡΑΛΛΙΚΟ ΚΟΜΜΑ

Χαρακτηριστικά του : 1.

                          2.

                          3.

                          4.

                          5.

Απευθύνονταν: στα μεσαία και ………………….., στους μικροκαλλιεργητές.

Επιδιώξεις: Ενίσχυση παραγωγής, αύξηση θέσεων εργασίας, ώστε με την οικονομική ανάπτυξη να εξευρεθούν χρήματα για εξοπλισμούς, καταπολέμηση της ……………….. καταπολέμηση της ……………. των κομμάτων.

ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΜΜΑ

Κυριακούλης Μαυρομιχάλης

Χαρακτηριστικά του:

1. δε διέφερε από το ……………. κόμμα,

2. εκπρόσωποι του προσπαθούσαν να ………………………………… ……………

3. υποστήριζε την ……………

ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΤΟΚΗ

Χαρακτηριστικά:

ήταν το πιο μετριοπαθές και ……………….,

ζητούσε να διορθώσει αυτά που θεωρούσε λάθη των Φιλελευθέρων,

 συμφωνούσε με την αύξηση των………………,

ζητούσε …………………… ελαφρύνσεις για τους…………….

την περίοδο 1909-………. είχε τη μεγαλύτερη εκλογική βάση

6.Αποτέλεσε τον……………… των αντιβενιζελικών.

Τα αριστερά κόμματα

Χαρακτηριστικά : 1. Ομάδες με σοσιαλιστικές ιδέες ξένες προς την κοινωνική βάση στην οποία ήθελα να απευθυνθούν, 2. Αντιμετώπιζαν δυσκολίες συνεννόησης και ………………… συσπείρωσης.

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ η πιο σοβαρή ομάδα, ξεκίνησε με μερικούς διανοούμενους ως αριστερός………………….. σύνδεσμος, στόχευε στο να προπαγανδίσει πολιτικές θέσεις και να ιδρύσει κόμμα

 ΣΤΟΧΟΙ : Ισότητα ……………., ……………….. των μέσων παραγωγής, …………. αγαθών ανάλογα με τις ανάγκες, σταδιακή αναμόρφωση της…………, Συνταγματική…………….

ΛΑΙΚΟ ΚΟΜΜΑ

Για ποιο λόγο ιδρύεται και πότε; Με αρχηγό τον …………………………….

προγραμματικές δηλώσεις : 1.                                                 , 2.

Στις εκλογές του 1910 εξελέγησαν ….. υποψήφιοι οι οποίοι παρείχαν κριτική υποστήριξη στους …………………………

5. Σοσιαλιστικό κόμμα

Ποιες είναι οι συνθήκες ίδρυσης του ΣΕΚΕ ;

Πότε ιδρύθηκε ;

Βασικές αρχές: 1. Δημοκρατία, 2. Παροχή ………………. δικαιώματος στις γυναίκες, 3………………. εκλογικό σύστημα, 4. …………….. των πλουτοπαραγωγικών πηγών, 5. Εξωτερική πολιτική: α. ειρήνη χωρίς…………. …………., β. δημοψήφισμα για τα προβλήματα των ………………….. εδαφών.

Χαρακτηριστικά: Αυστηρά οργανωμένο κόμμα

                          Έως το …… υπέρ της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας

                          Σταδιακά υιοθέτησε την αρχή της …………… του ……………

                          Το 19…. μετονομάστηκε σε …………………………………….

ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ

Ο Γ.Θεοτόκης υπήρξε ένας ιδιαιτέρως σημαντικός πολιτικός, η προσφορά του οποίου υποτιμήθηκε στην ελληνική ιστοριογραφία. Μετά την ήττα του 1897 και την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου στην Ελλάδα, οι πρωτοβουλίες που μπορούσε, οιαδήποτε κυβέρνηση να αναλάβει, ήταν περιορισμένες. Ο Θεοτόκης, με μεγάλη προσπάθεια, καθώς είχε επί μεγάλο διάστημα να αντιμετωπίσει στην αντιπολίτευση τους συνεχώς φωνασκούντες Δηλιγιάννη και Ράλλη κατάφερε πολλά και σημαντικά. Οι μεγάλες παραγγελίες στρατιωτικού υλικού, η αναδιοργάνωση στρατού και χωροφυλακής, όπως και η πλούσια χρηματοδότησή τους, αποτελούν επίτευγμα αποκλειστικό της κυβέρνησής του.

Μετά τους βαλκανικούς πολέμους, οι Φιλελεύθεροι προσπάθησαν να παρουσιάσουν τη νίκη ως νίκη του Βενιζέλου και του κόμματός τους. Η αλήθεια είναι ότι τη βάση της προπαρασκευής και οργάνωσης του στρατού την είχε θέσει ο Θεοτόκης και είναι μικρόψυχο να του το αρνηθούμε. Χωρίς αυτή την προσπάθεια, ο Βενιζέλος δεν θα μπορούσε να είχε ετοιμάσει εντός μόλις δύο ετών το στράτευμα. Εν τούτοις, η εξωτερική πολιτική του Βενιζέλου, που επεδίωκε τη συνεννόηση με τη Βουλγαρία (η οποία τελικώς οδήγησε στη νίκη), ήταν εντελώς αντίθετη αυτής του Θεοτόκη, ο οποίος δεν συζητούσε καθόλου με τους Βούλγαρους (γενικότερα, όλοι όσοι συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα, όπως π.χ. ο Ίων Δραγούμης, δε συνομιλούσαν με τους Βούλγαρους).

Ποιες ήταν οι βασικές θέσεις των Φιλελευθέρων και του κόμματος του Θεοτόκη; (ξεκινώντας από το βιβλίο να συμπληρώσετε την απάντηση παίρνοντας πληροφορίες από το παράθεμα).

Ποιο προκύπτει ότι ήταν το βασικό μέλημα του Θεοτόκη; Δικαιώνεται; (παράθεμα)

Από τη χρεοκοπία στο στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί (1893-1909)

Παρά τη φορολογική επιβάρυνση των πολιτών, το κράτος οδηγήθηκε σε πτώχευση. ..............και .................απογοητεύονταν όλο και περισσότερο από τη βραδυκίνητη .............................. του κράτους. Μεγάλωνε και η απόσταση από ................... ....................................................

Επίσης οι ................................ και οι ............................. του στρατού ήταν δυσαρεστημένοι.

Γενικό αδιέξοδο από τη χρεοκοπία (18....) μέχρι τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο (........). Η μοναρχία (Γεώργιος) επιβάλλεται στο..................... Όσες μεταρρυθμίσεις έγιναν μέχρι................, κατά κύριο λόγο από κυβερνήσεις ................ κόμματος υπό την ηγεσία του Γεωργίου..............., ήταν ..................... χαρακτήρα (π.χ. αποκέντρωση).

Ιάπωνες : ορισμός à πολιτικό μόρφωμα . Ιδρύεται το 19.... και διαλύεται το 19...

υπό τον ................... Ασκεί κριτική στο .......................... που αδυνατεί να προσαρμοστεί στις .......................................

ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ ΚΑΙ  ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ (λίγο πριν το 1909) à ενεργή παρουσία (αιτήματα : .................... και .............................)

ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ 1909 από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο

ορισμός : Μια μυστική ένωση στρατιωτικών με αιτήματα μεταρρυθμίσεις :

1...........................  2........................................  3....................................

4. ............................   5....................................

ΔΕΝ ΕΠΕΔΙΩΞΕ ΝΑ ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΕΙ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ

14 Σεπτεμβρίου à μεγάλη διαδήλωση των ............................... στην ................

και υποστηρίζουν το διάβημα του Σ.Σ. και υποβάλλουν ψήφισμα στο ............... και ζητούν να ικανοποιηθούν ............................ αιτήματα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

ριζικές αλλαγές, αναθεώρηση του Συντάγματοςà αναθεωρητική βουλή μετά τις εκλογές του καλοκαιριού του 1910 (Αυγούστου)

ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ

Ποιες ήταν οι αιτίες που οδήγησαν στο κίνημα στο Γουδί;

(με αφετηρία την πηγή να συμπληρώσετε δικές σας πληροφορίες από την ιστορική αφήγηση)

Η αρχή του 20ού αιώνα βρήκε την Ελλάδα με συσσωρευμένα προβλήματα και, κυρίως, με μια διάχυτη αίσθηση αποτελμάτωσης. Το «εθνικό ζήτημα» ήταν βεβαίως κυρίαρχο. Συνδεόταν με την πορεία του Ανατολικού Ζητήματος και με τα αλυτρωτικά οράματα, αμείωτα, παρά την πρόσφατη ήττα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, η οποία είχε βιωθεί ως «εθνική ταπείνωση». Κρητικό και Μακεδονικό αποτελούσαν τα κρίσιμα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής. Στο εσωτερικό, το ανερχόμενο κοινωνικό ζήτημα, σε συνδυασμό με την οικονομική κατάσταση (πτώχευση, σταφιδική κρίση, Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος), επέτεινε ένα γενικευμένο κλίμα δυσφορίας, που κατευθυνόταν εναντίον των κομμάτων, του Στέμματος και της Αυλής. Η εκδήλωση του κινήματος των Νεοτούρκων το 1908, που υποσχόταν ισοπολιτεία και ισονομία στις εθνότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και το συνακόλουθο κλίμα εκσυγχρονισμού δημιουργούσαν αυτομάτως σύγκριση με το «τέλμα» που υπήρχε στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα στις τάξεις του στρατού υπήρχε έντονη δυσαρέσκεια για την κατάληψη επιτελικών θέσεων από τους πρίγκιπες και της γενικής διοίκησης από τον Διάδοχο, καθώς και για τη σκανδαλώδη ευνοιοκρατία και τον νεποτισμό. Η ψήφιση το 1908 νόμου που καταργούσε τις δυνατότητες προαγωγής των υπαξιωματικών στους ανώτερους βαθμούς δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί ως ένα επιπλέον αίτιο που ώθησε ομάδες κατώτερων αξιωματικών σε συνωμοτική δράση.

Διαβάστε τα δύο παραθέματα και απαντήστε τα εξής:

1. Ποιος ήταν ο σκοπός του Στρατιωτικού συνδέσμου

2. Ποια τα αιτήματα;

3. Τι κατάφερε τελικά;

(Ξεκινώντας από την πηγή, συμπληρώστε από το βιβλίο)

α)Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος δεν επιδιώκει την κατάργησιν της Δυναστείας ή την αντικατάστασιν του Βασιλέως, ούτινος το πρόσωπον είναι ιερόν δια τους αποτελούντας αυτόν, ουδ' επιθυμεί να εγκαθιδρύση την απολυταρχίαν, ή την στρατοκρατίαν, ή να θίξη καθ' οιονδήποτε τρόπο το Συνταγματικόν Πολίτευμα, διότι οι αποτελούντες αυτόν αξιωματικοί εισί και αυτοί πολίται Έλληνες και έχουσιν ορκισθή εις την τήρησιν του Συντάγματος.

β) Το κίνημα ή "προνουντσιαμέντο", όπως ονομάστηκε, στο Γουδί εκδηλώθηκε στις 15 Αυγούστου 1909. Με αρχικές επιδιώξεις σχετικές με επαγγελματικά τους ζητήματα, την αναδιοργάνωση του στρατού και τη βελτίωση της πολεμικής ετοιμότητας της χώρας γενικότερα, οι στρατιωτικοί πρόβαλαν εντέλει ευρύτερους μεταρρυθμιστικούς στόχους που αφορούσαν τη ριζική εξυγίανση του κρατικού μηχανισμού. Η κυβέρνηση Δημήτριου Ράλλη, αποτυγχάνοντας να διαχειριστεί την κατάσταση, παραιτήθηκε και ο βασιλιάς έδωσε εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης στον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, ο οποίος δέχτηκε να εφαρμόσει πολλά από τα αιτήματα του Συνδέσμου. Οι στρατιωτικοί έλεγχαν στην ουσία και το Κοινοβούλιο και την εκτελεστική εξουσία. Η όλη ενέργεια των στρατιωτικών βρήκε θερμή λαϊκή ανταπόκριση, που εκδηλώθηκε δυναμικά με ένα μαζικό συλλαλητήριο στην Αθήνα στο τέλος του Σεπτέμβρη.

ΔΙΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΣ  (ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ- ΔΗΛΙΓΙΑΝΝΗΣ)

Ο Τρικούπης είχε μια προοδευτική αντίληψη προς την έννοια του «νεωτερισμού». Πίστευε ακράδαντα σε ένα κράτος με σαφώς ισχυρή ιδιωτική πρωτοβουλία, αυτοδύναμο και αυτόνομο –δύο έννοιες που ασφαλώς προϋπέθεταν ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις και εξαίσια εξωτερική πολιτική. Στον τομέα της διπλωματίας, γνώριζε πολύ καλύτερα από τους πολιτικούς του αντιπάλους την τεχνική των αριστοτεχνικών ελιγμών, αλλά οι οικονομικές συγκυρίες και η μεταβολή των ισορροπιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν επέτρεψαν μια μακροβιότητα στις κυβερνήσεις του, ώστε να δρέψει τους καρπούς των διπλωματικών και διοικητικών του προσπαθειών. Ταυτόχρονα, το πρόγραμμά του υπήρξε περισσότερο ξεκάθαρο ως προς την διαχείριση των ταξικών συμφερόντων των κοινωνικών ομάδων: η στήριξη του ιδιωτικού κεφαλαίου θεωρήθηκε ως ο μοναδικός δρόμος προς την αστικοποίηση και τον εξευρωπαϊσμό των κοινωνικών σχέσεων –κάτι που δικαιολόγησε τον χαρακτηρισμό του ως «πλουτοκράτη».

Ο Δηλιγιάννης, ορκισμένος θιασώτης της συγκέντρωσης των εξουσιών και του ελέγχου τους από την πολιτική, δεινός δημαγωγός και λαϊκιστής ο ίδιος, δεν έθεσε ευδιάκριτα κοινωνικά κριτήρια στην διαδικασία της συσπείρωσης υπό του κόμματός του όλων εκείνων των δυσαρεστημένων από τα μέτρα του Τρικούπη. Έτσι, στον πολιτικό χώρο που κάλυπτε, μπόρεσαν τελικά να βρουν «στέγη» στοιχεία «από την άκρα δεξιά έως και την άκρα αριστερά». Παθιασμένος οπαδός της άποψης ότι η πολιτική και η κατάληψη των δημοσίων αξιωμάτων είναι η πεμπτουσία της κομματικής νίκης, χαρακτηρίσθηκε «αρχομανής» και «δημοσιοϋπαλληλιστής». Στην προσπάθειά του να περιορίσει την ισχύ των πλουτοκρατών, δεν δίστασε να στηρίξει τα «παλαιά τζάκια», δίνοντας μια πνοή αναβίωσης του «κοτζαμπασισμού» -σαφώς υπό νέα, τώρα, μορφή: αυτήν του μικροαστισμού, του λαϊκισμού και της θεσιθηρίας. Το δίλημμα, που δίχασε τόσο την διανόηση όσο και την λαϊκή θεώρηση των πραγμάτων, ήταν πλέον το εάν η Ελλάδα έπρεπε να ακολουθήσει τον δρόμο της καπιταλιστικής ανάπτυξης (που βεβαίως προϋπέθετε εκβιομηχάνιση, μαζικοποίηση της παραγωγής και αγροτική καλλιέργεια σε δευτερογενές επίπεδο), ή τον δρόμο της πόλωσης στην δημόσια διοίκηση, της άντλησης μέχρις εξαντλήσεως των κρατικών πόρων και του άκρατου και μόνιμου παρεμβατισμού προκειμένου να κρατηθεί η εξουσία.

Ενώ δηλαδή για τον Τρικούπη το κράτος ήταν εργαλείο για την επίτευξη της προόδου, για τον Δηλιγιάννη υπήρξε αυτοσκοπός. Ο πρώτος θεωρούσε ότι η υπαγωγή του κράτους στην εξυπηρέτηση της ιδιωτικής αναπτυξιακής πρωτοβουλίας, με ταυτόχρονη εισροή επενδυτικών κεφαλαίων και αυστηρή αλλά δίκαιη φορολόγηση, ήταν η μόνη λύση προς την ευημερία και την πρόοδο. Ο δεύτερος, εμμένοντας κατά τον πλέον επίμονο τρόπο στις παραδοσιακές φόρμουλες ελέγχου του κεφαλαίου από ένα δύσκαμπτο αλλά φαινομενικά φιλολαϊκό κράτος, ανέπτυξε μια πολεμική εναντίον της τραπεζικής παντοδυναμίας και του χρηματικού, κερδοσκοπικού κεφαλαίου, απομακρύνοντας τους Έλληνες επενδυτές της διασποράς και προσελκύοντας ετερόκλητα μέλη μια «ξεπεσμένης» αριστοκρατίας. Στον φιλοαγγλισμό του Τρικούπη, ο Δηλιγιάννης είχε να αντιπαραθέσει τα εθνικιστικά πρότυπα του Κρόμγουελ και του Μπίσμαρκ –ακόμη κι αυτού του Καποδίστρια. Είναι άλλωστε γνωστή η «ερωτοτροπία» του προς το γαλλικό διοικητικό σύστημα, αλλά και προς το ρωσικό και γερμανικό πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης. Η πολιτική του υπήρξε τρόπον τινά τυχοδιωκτική, και η ιδεολογία του δεν ήταν παρά μια πανσπερμία αντιγραφών πρακτικών των ισχυρών της Ευρώπης, προσαρμοσμένων ασφαλώς στις νεοελληνικές ιδιαιτερότητες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β

2.Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΩΝ ΞΕΝΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

Λόγοι παρακμής των κομμάτων μετά το Σύνταγμα του 1844

Όλα τα ζητήματα σχετικά με την Ορθόδοξη Εκκλησία διευθετήθηκανà το ρωσικό κόμμα δεν έχει πια λόγο ύπαρξης (β’ παρ)

Ιωάννης Κωλέττης: θέσεις που ενισχύουν το βασιλιά και υπονομεύουν τον κοινοβουλευτισμό (κοινοβουλευτική δικτατορία)

Μετά το θάνατό του :κρίση διαδοχήςàπαρακμή γαλλικού κόμματος (γ παρ)

Τακτική του Όθωνα απέναντι στα κόμματα : υπονόμευε τη λειτουργία τους (δ παρ)

Αγγλικό/ Γαλλικό: ναυτικός αποκλεισμός από Αγγλία-Γαλλία (δυσαρέσκεια οπαδών) , υπόθεση Πατσίφικο (αποδυνάμωση αγγλικού) (ε παρ)

Ρωσικό κόμμα: Ήττα Ρωσίας στον Κριμαϊκό πόλεμο (αποδυνάμωση κόμματος) (στ παρ)

Πηγή 11

Προσοχή: για την παρακμή του ρωσικού κόμματος γίνεται λόγος στη σελ.73 και σελ. 74-75 (Συνδυαστική) + από πηγή: αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία Ελλάδος (1844)

Πηγή 12

 Μέθοδοι του Κωλέττη για να κερδίσει τις εκλογές : Αντιστροφή νοήματος των λέξεων, παραβιάσεις  που αποσιωπούνταν ή υποβαθμίζονταν + γ παρ.

Πηγή 13

Προσοχή: αναφέρεται ένας από τους λόγους παρακμής του ρωσικού κόμματος

ΣΩΣΤΟ/ ΛΑΘΟΣ

Ο θάνατος του Κωλέττη το 1847 ευνόησε το αγγλικό και το γαλλικό κόμμα.

Στην περίοδο 1844-1864 το ρωσικό κόμμα δεν είχε λόγο ύπαρξης.

Η υπόθεση Πατσίφικο (1849) ευνόησε το ρωσικό κόμμα.

Κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο το αγγλικό και γαλλικό κόμμα κέρδισαν την εμπιστοσύνη των οπαδών τους.

2.ΑΛΛΑ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ

Από Βουλγαρία

1916: πρόσφυγες από……………………. την οποία είχαν καταλάβει οι ……………., σύμμαχοι των Γερμανών.

1918: επέστρεψαν στις εστίες τους όταν έληξαν οι…………………. Για την επανεγκατάστασή τους μερίμνησε η «……………………………………………….».

Συνθήκη του Νεϊγύ

Υπογράφεται το………………….. του 19…

προέβλεπε την παραχώρηση της ……………… από τη Βουλγαρία στην Ελλάδα.

Συνημμένο στη συνθήκη ήταν το «………………………………………………………….…».

Αναχώρησαν …….....  Βούλγαροι από την Ελλάδα.

περίπου …………… Έλληνες από τη Βουλγαρία ( περίπου …………… Έλληνες είχαν μεταναστεύσει πριν από την υπογραφή).

Από τη Ρωσία

Την περίοδο 1919-1921 λόγω:

α. της ……………………..

β. της κατάληψης ρωσικών επαρχιών από τους ……………..--> μεγάλο μέρος Ελλήνων κατέφυγε προς τη …………………. και την ……………και τους ακολούθησαν …………….. και ………..

Άλλοι τόποι

Το ίδιο διάστημα πρόσφυγες ήλθαν από

α. (1914)……………..

β. (1919)……………….

γ. (1919) την υπό………….. κατοχή νοτιοδυτική ………………..

δ. εσωτερικό της ……………….

ε. ………………..

στ. (1912 κ.ε.)………………………………

Μέχρι το 1920

είχαν καταφύγει περίπου …….. χιλιάδες πρόσφυγες στην Ελλάδα.

έφτασαν είτε……. είτε με τη φροντίδα και τα μέσα του …………. (ζώα, ………, …………………, πλοία).

Πού συγκεντρώθηκαν; Αθήνα, …………….., …………... και γενικότερα Μακεδονία, νησιά……………………..(……….., Χίος, …………), Κρήτη, ………., νησιά του ………………… (μικρότερος αριθμός).

Ασκήσεις

Ορισμοί:

Υπηρεσία Ανοικοδομήσεως Ανατολικής Μακεδονίας

Σύμφωνο περί της αμοιβαίας μεταναστεύσεως μεταξύ Ελλάδος και Βουλγαρίας

3.Τι γνωρίζετε για την αμοιβαία ανταλλαγή προσφύγων μεταξύ Ελλάδος και Βουλγαρίας το 1919;

4.Ποιοι ήταν οι γνωστότεροι τόποι προέλευσης προσφύγων από το 1914 ως το 1920 και που εγκαταστάθηκαν;

5. Να αναφερθείτε στα αίτια δημιουργίας προσφυγικού ρεύματος κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και στον τρόπο αντιμετώπισής τους από το ελληνικό κράτος.

Ο διωγμός του 1914 ( ο πρώτος διωγμός)

Μακραίωνη ελληνική παρουσία στη .............

12ος – 17ος μαζικοί εξισλαμισμοί

18ος – 19ος ενίσχυση ελληνικού στοιχείου από ..................................

Οικονομική και ..................   πρόοδος (ιδρύονται κοινότητες, σύλλογοι, σχολεία, ιδρύματα)

Εθνική αφύπνιση Τούρκων.

Συρρίκνωση οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Εχθρική αντιμετώπιση......................., κυρίως Ελλήνων και Αρμενίων.

Οι εκκρεμότητες με τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου επιδεινώνουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

1914, μουσουλμάνοι από.........  , Βουλγαρία, Ελλάδα μεταναστεύουν στη Μικρά Ασία.

Διωγμοί Ελλήνων από ανατολική Θράκη, .................Μικρά Ασία.

Οργανωμένη επιχείρηση με τη βοήθεια των Γερμανών.

Οικουμενικό Πατριαρχείο: κηρύσσει την εκκλησία σε διωγμό.

Ελλάδα: αντιδρά με ..................................    για εθελούσια ανταλλαγή πληθυσμών.

Ιούνιος 1914: Μικτή επιτροπή που θα ρυθμίσει τα ζητήματα της ανταλλαγής.

.......................... 1914: η Τουρκία μπαίνει στον πόλεμο.

Μορφές καταπίεσης των Ελλήνων:

Έκτακτες επιβαρύνσεις και ....................

Εμπόδια στις .................. δραστηριότητες

Μετατόπιση πληθυσμών στο εσωτερικό της Μ. Ασίας

Τάγματα εργασίας (άνδρες άνω................)
Εξαγορά θητείας (άνδρες ................ χρονών)
λιποταξίες, συλλήψεις, εκτελέσεις.

Αποτέλεσμα: κύμα φυγής στην Ελλάδα.

Στα σπίτια των Ελλήνων εγκαθίστανται μουσουλμάνοι από Σερβία, Βουλγαρία, Αλβανία, Ελλάδα.

Οι διώξεις συνεχίζονται μέχρι το 1918 και επεκτείνονται στις περιοχές του Μαρμαρά και του Πόντου.

Ορισμοί

Τάγματα εργασίας(αμελέ ταμπουρού)139 σελ

Μικτή Επιτροπή (139 σελ)

Πηγή 7 σελ 139

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και με τις πληροφορίες του παραθέματος, να αναφέρετε τι γνωρίζετε για τις μορφές καταπίεσης που υπέστησαν οι Έλληνες και ειδικά για τα τάγματα εργασίας. (πηγή και σελ 139: Οι καταπιέσεις… εκτελέστηκαν).

ΣΩΣΤΟ/ ΛΑΘΟΣ

Ο τουρκικός εθνικισμός των αρχών του 20ου αι. εστιαζόταν στους Έλληνες λόγω των επαναστατικών κινημάτων στη Μ. Ασία.

Οι διωγμοί του 1914 ξεκίνησαν από την Αν. Θράκη και επεκτάθηκαν στη Μ. Ασία.

Οι Γερμανοί, σύμμαχοι των Τούρκων , βοήθησαν στην εκκένωση της δυτικής Μ. Ασίας.

Το 1914 η Ελλάδα διακόπτει τις διπλωματικές της σχέσεις με την Τουρκία.

Οι Έλληνες της Μ. Ασίας από 20 μέχρι 45 επάνδρωσαν τα τάγματα εργασίας στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Οι μεταναστεύσεις του 1914 υποκινήθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση.

Η ελληνική παρουσία στη Μ. Ασία ήταν αισθητή κυρίως από τον 12ο αι. και μετά.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Για ποιο λόγο η οθωμανική κυβέρνηση εξεδίωξε του ελληνικούς πληθυσμούς από την Αν. Θράκη και τις ακτές τις δυτικής Μ. Ασίας κατά τους βαλκανικούς πολέμους;

Ποια ήταν η στάση της Ελλάδας στο διωγμό του 1914;

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

Σύμφωνα με τις ιστορικές σας γνώσεις και το παράθεμα που ακολουθεί να αναφερθείτε στην εθνικιστική πολιτική των Νεότουρκων (ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΤΑΠΙΕΣΗΣ) στους Έλληνες της Μ.Ασίας.

«Οι δυο πλη­θυσμοί, ο Ελληνικός και ο Τουρκικός, έχοντας κατακτήσει την ισορροπία της συμβίωσης και αποκαταστήσει σχέσεις που ελαχιστοποιούσαν προβλήματα και διαφορές, έφτασαν  σε μια περίοδο εξαιρετικά κρίσιμη (1914) όπου δυστυχώς αδυνατούσαν όπως ήταν φυσικό, να διαφυλάξουν την παραδοσιακή τους εμπιστοσύνη και θέληση, να πα­ραμείνουν σύνοικοι όπως παλιά.

Έτσι, μέσα στο κλίμα της εποχής που καθοριζόταν από τη εθνικιστική πολιτική των Νεότουρκων και του Α' Παγκοσμίου πολέμου, οι δεσμοί έσπασαν και η ρήξη οδήγησε για πρώτη φορά τον Ελληνικό πληθυσμό, στη φυγή και την εγκατάλειψη των περιουσιών του.

Η έκταση αλλά και η ένταση των διωγμών, που παρατηρήθηκαν αυτή την περίοδο στην ευρύτερη περιφέρεια της Παλαιάς Φώκαιας, είναι πρωτοφανείς.

Μέχρι το τέλος του Ιουνίου του 1914, ολόκληρος σχεδόν ο ελληνικός πληθυσμός είχε εγκαταλείψει την περιοχή.

Από τα αρχεία του ελληνικού υπουργείου περιθάλψεως της εποχής εκείνης, διαπιστώνεται ότι ο αριθμός των Ελλήνων, από την περιφέρεια της Φώκαιας, που έφτασε στην Ελλάδα, υπολογίζεται περί τις 18.000 και ως τόποι διαμονής αναφέρονται οι περιοχές της Μυτιλήνης, με 6.000 Φωκιανούς, της Θεσσαλονί­κης, με 3.000, της Αθήνας και του Πειραιά με 1.600, της Εύβοιας με 150, του Ηρακλείου Κρήτης με 150, της Καβάλας, της Χίου, του Βό­λου κ. ά.».

3.Η ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ (1914- 1921) κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Αρχικά : κυρίως έργο των εθελοντών

καταρτίζονται: Επιτροπές από το Υπουργείο ………………

έργο: διανομή…………………, ……………….., στοιχειώδης ………….. βοήθεια.

Έσοδα: από α.)………….., β)……….., γ)……… κρατική …………..

«Οργανισμός»

Πότε ιδρύθηκε; …………………, που;…………………….

Σκοπός:……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………….

Παρείχε: συσσίτιο, προσωρινή………… και ………….. περίθαλψη , μέχρι να βρουν ……………. ή να αποκτήσουν ……………………….

«Ανώτατη Διεύθυνσις της Περιθάλψεως»

Συστήνεται την περίοδο του…………………. από την κυβέρνηση του ………… στη …………………

Ιούλιος 1917

Έχει επικρατήσει ο Βενιζέλος ενώ ο Κων/νος έχει …………………

Ιδρύεται το Υπουργείο ………………

Για πρώτη φορά θεσμοθετείται…………… και για τις οικογένειες των …………. στο μέτωπο και για τις οικογένειες των ……………… του πολέμου.

1917-1921

Πιο οργανωμένη φροντίδα για τους πρόσφυγες παρά τις…..........  …………..

Περίπου ………. χιλιάδες πρόσφυγες δέχτηκαν περίθαλψη.

Μέριμνα

χρηματικό βοήθημα ( ιδιαίτερο επίδομα σε…………., …..…..… και επιμελείς …….……….)

διανομή…………. (από το κράτος ή το ……… ..………… σε συνοικίες πόλεων)

ιατρική…………… (γιατροί, ………….., ……., αποκλειστικά για πρόσφυγες)

φάρμακα και ……………. σε ………………, δημόσια ή ειδικά διαμορφωμένα

……………. σε προσωρινά καταλύματα (σκηνές, ……….…...)σε δημόσια και σε …………… ή ……………….. ιδιωτικά κτίρια.

παροχή ενδυμάτων και ……………………………

βοήθεια για εύρεση εργασίας

δωρεάν ………………….. (ομαδική, ατομική) για εύρεση στέγης και ……… ή για …………………… στις περιοχές της προηγούμενης εγκατάστασης.

ΟΡΙΣΜΟΙ: 1. Υπουργείο Περιθάλψεως, 2. Οργανισμός 3. Ανώτατη Διεύθυνση Περιθάλψεως, 4. Πατριωτικό Ίδρυμα

Άσκηση: ποιοι φορείς μερίμνησαν για την περίθαλψη των προσφύγων μέχρι το 1921 και τι περιλάμβανε η μέριμνα;

4. ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗ

Οργάνωση επαναπατρισμού εκτοπισμένων

Η επιστροφή των προσφύγων στη Μ.Ασία ξεκινά τους τελευταίους μήνες του 1918 μετά τον τερματισμό του πολέμου με την Τουρκία.

«Πατριαρχική Επιτροπή»

Συστήνεται τον ………………. του 19… στην ………………………

Σκοπός……………………………………………………………………………………

Παλιννόστηση

τμηματικά με τη μέριμνα του Υπουργείου ……………..

αρχικά επιτράπηκε να επιστρέψουν οι ……………. και οι πρόσφυγες που προέρχονταν από ορισμένες μόνο περιοχές της ………… Μ.Ασίας

Οι περισσότεροι επέστρεψαν μετά το Μάιο του …… ( όταν αποβιβάστηκε στη……..  ο ελληνικός στρατός)

μέχρι το τέλος του 19… η πλειονότητα είχε επιστρέψει στη ……………. και την ………………………..

Συνθήκες που βρήκαν στην πατρίδα τους οι επαναπατρισμένοι

Άσχημες , καθώς πολλά σπίτια………………………………………. ήταν μερικώς ή ………………………………..

Σε κάποιες περιοχές, σε σπίτια Ελλήνων είχαν …………………….. μουσουλμάνοι  πρόσφυγες από ………………. χώρες.

Υπηρεσία Παλιννοστήσεως και Περιθάλψεως

Ιδρύεται από την ………………………. και βοήθησε όσους επέστρεψαν να αποκαταστήσουν τα………….. και τις ………… τους.

ΟΡΙΣΜΟΙ: 1. Πατριαρχική Επιτροπή, 2. Ύπατη Αρμοστεία Σμύρνης 3. Υπηρεσία Παλιννοστήσεως και Περιθάλψεως

σωστό /λάθος

Η Πατριαρχική Επιτροπή μερίμνησε για την εγκατάσταση προσφύγων στη Μακεδονία και Θράκη.

Οι περισσότεροι πρόσφυγες επέστρεψαν στη Μ.Ασία το Μάιο του 1920.

Ο επαναπατρισμός του 1918 οργανώθηκε από την Ύπατη Αρμοστεία Σμύρνης

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τη βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης φρόντιζε για την ανακούφιση των Ελλήνων μετατοπισθέντων.

ΓΙΑΤΙ ΠΡΟΤΙΜΗΘΗΚΕ Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΓΙ ΑΥΤΗ;

Όπως προκύπτει, τελικά, η προτεραιότητα που δόθηκε εξαρχής στην αγροτική

αποκατάσταση δημιούργησε αρνητικές συνέπειες όσον αφορά την στέγαση και την

επαγγελματική αποκατάσταση των αστών προσφύγων. Αυτό συμπεραίνεται από το

γεγονός η ΕΑΠ προτίμησε να διαθέσει τα περισσότερα κεφάλαια της στην αγροτική

αποκατάσταση, γιατί οικονομικοί παράγοντες της εποχής που είχαν πείρα στις

επενδύσεις εκτίμησαν και προειδοποίησαν για το ανασφαλές της αστικής

αποκατάστασης. Θεωρούσαν ότι: «…Να εγκατασταθή εις αγρότης είναι έργον το

οποίον φαίνεται απλούν και καθαρόν εις την σκέψιν. Αλλά ο αστός διά τίνος θα

αντικαταστήση την βραδείαν αλλ’ασφαλήν εργασίαν, την οποίαν η γη θα εξασφαλίση εις

εκείνον όστις την εργάζεται;…»7 (ΙΜΕ, 2007: 33).

Για το 46% των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην ύπαιθρο διατέθηκε το

86,35% των δαπανών ενώ, αντίθετα για το 54% των προσφύγων στις πόλεις μόλις το

13,7% (Λιάκος, 1993, 34). Η διαδικασία της αποκατάστασης των αστών ήταν πιο

σύνθετη και δεν επιδιώχθηκε με τρόπο συστηματικό και προγραμματισμένο, όπως

αρχικά είχαν σκοπό.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ : ΠΟΥ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΑΝ ΠΡΩΤΑ (ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΙ)  ΚΑΙ ΠΟΙΕΣ ΗΤΑΝ ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ;

Η παράγκα και το πισσόχαρτο χαρακτηρίζουν για μεγάλο διάστημα τον

προσφυγικό οικισμό ενώ τα καταλύματα φτάνουν μόνο για ελάχιστους κατοίκους

γι’αυτό και οι βίαιες καταλήψεις σπιτιών από αστέγους είναι καθημερινή υπόθεση.

Ενδεικτικά αναφέρονται ότι μέχρι το 1928 είχαν χτιστεί στην Νέα Ιωνία 2.814

οικήματα, ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 1928, η Νέα Ιωνία αριθμούσε16.382

κατοίκους (Εφημερίδα Καθημερινή, 1997:26-28). Ο νέος τρόπος διαβίωσης

προκαλούσε αντιδράσεις στους πρόσφυγες, γιατί τους επέβαλλαν έναν νέο τρόπο

συγκατοίκησης, εντελώς διαφορετικό από αυτό που είχαν ζήσει στο παρελθόν, χωρίς

να λάβουν υπόψη τους τις συνήθειές τους αλλά και την ανάγκη τους για ελεύθερο

χρόνο. Υπήρχε περιορισμός στις κινήσεις τους, στις εκδηλώσεις και τις επαφές τους.

Προσπάθησαν στον ελεύθερο χώρο τους (αν και εφόσον είχαν) να φτιάξουν κήπους

και διάφορες άλλες προεκτάσεις. Τώρα χώροι κοινωνικής επαφής έγιναν τα

εργοστάσια, οι εκκλησίες, τα σχολεία, οι κινηματογράφοι (Παπαγγελοπούλου,

1999:105).

ΠΟΙΑ Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΙΟΣΥΓΚΡΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΓΗΓΕΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ;

Η Νέα Ιωνία εκείνη την εποχή αποτελούσε μια μικρογραφία της Ανατολής . Όσοι επισκέπτονταν την περιοχή έρχονταν σε επαφή με ένα θέαμα που ήταν

πρωτόγνωρο για τα τότε ελληνικά δεδομένα: «Βλέπω ένα γύρω τις γυναίκες καθιστές

στις πεζούλες με τα παχειά τους πόδια ανοιχτά, τις γριές στην αυλή να καπνίζουν

αμίλητες επάνω στα μιντέρια, απ’τα ανοιχτά παράθυρα αμανέδες, μεθυστική ευωδιά από χταπόδι στα κάρβουνα και ούζο» (Βογιατζόγλου, 1997: 109). Οι ντόπιοι αμφισβήτησαν έντονα την «ελληνικότητα» των προσφύγων. Παρά το κοινό της θρησκείας, οι ιδιαιτερότητες που είχε η κουλτούρα τους από τη γλώσσα μέχρι τα έθιμα και τη νοοτροπία σε ορισμένα θέματα προκαλούσε προκατάληψη στους γηγενείς αυτή η διαφορετικότητα, που συχνά την εκλάμβαναν ως απειλή για την πολιτισμική τους «καθαρότητα» (ΙΜΕ, 2007:113).

Οι μαρτυρίες προσφύγων της περιοχής της Νέας Ιωνίας δείχνει το αίσθημα

καχυποψίας που είχε καλλιεργηθεί ανάμεσα στις δυο πληθυσμιακές ομάδες καθώς και το σύνολο των χαρακτηρισμών που τους είχε αποδοθεί ενδεικτικού του τρόπου

σκέψης και αντίληψης. Ειδικότερα: «…Οι ντόπιοι μας είχανε…μας είχανε στου

διαόλου τα κατάστιχα, μας είχανε, «πρόσφυγγες», «τουρκόσποροι» και τέτοια αυτοί

ήτανε. Έπειτα πηγαίνανε τα παιδιά να πάρουνε κανά τσαμπί σταφύλι να κόψουνε, εδώ

αμπέλια ήτανε και τα κυνηγούσανε, σκοτώσανε και ένα παιδί τότε, βέβαια…»

(Μαρτ.5:ΙΜΕ).

ΟΙ  ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΦΙΞΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ

Τα πρώτα χρόνια και για αρκετό διάστημα ακόμα, τα σπίτια είχαν γεμίσει από

αργαλειούς και είχαν μετατραπεί σε βιοτεχνικές εστίες. Αρκετοί πρόσφυγες είχαν

καταφέρει με την ανταλλαγή να φέρουν μαζί με τους αργαλειούς και πρωτότυπα

σχέδια χαλιών τα οποία δούλευαν με αποκλειστικότητα Οι αργαλειοί δεν ήταν

σύγχρονης τεχνολογίας για την εποχή εκείνη, δηλαδή αυτόματοι και σιδερένιοι. Ήταν

ξύλινοι και σαν κατασκευές εύκολες. Το 1926 υπήρχαν 5.500 αργαλειοί που

απασχολούσαν 12.000 εργάτες και παρήγαγαν ετησίως 219.900 κιλά ταπήτων σε

σύγκριση με το 1923 που παρήγαγαν 16.000 κιλά (Παπαγγελοπούλου, 1999: 143).Η εργασία κατ’οίκον άνθιζε και πρόσφερε πολλά στην οικογένεια που την διαχειριζόταν, καθώς το ημερομίσθιο μιας κατ’οίκον εργάτριας χαλιών ανερχόταν σε

16 με 18 δρχ. για μια ημερήσια παραγωγή 10 έως 12.000 κόμπων. Επίσης τα μεγάλα

εργοστάσια, εκτός από τη δική τους παραγωγή, έδιναν και αυτά παραγγελίες κατ’οίκον παρέχοντας στις εργάτριες τα υλικά και τα σχέδια. Η αμοιβή γινόταν ανάλογα με την ποιότητα του χαλιού και τα σχέδια. Ειδικά ο τύπος «Σπάρτα» είχε τη μεγαλύτερη ζήτηση κυρίως στην Αμερική. Από την άλλη πλευρά, στις εργάτριες των εργοστασίων το μεροκάματό τους ήταν το μισό από των ανδρών (τα μεροκάματα στις βιομηχανίες κυμαίνονταν από 23 δρχ το 1923 σε 30 δρχ. το 1930) ενώ εργάζονταν κάτω από άθλιες συνθήκες (Παπαγγελοπούλου, 1999: 91-170).

ΣΩΣΤΟ / ΛΑΘΟΣ

Η Σύμφωνα με τους όρους της ανταλλαγής πληθυσμών (1923) οι μετανάστες θα αποκτούσαν καινούρια ιθαγένεια.

Με το άρθρο 11 της Συνθήκης της Λοζάνης ορίστηκε ο τρόπος μετανάστευσης και εκτίμησης των περιουσιών των ανταλλάξιμων.

Το 1925,  200.000 πρόσφυγες από τα Βουρλά και την Καλλίπολη έφτασαν στην Ελλάδα.

Οι Έλληνες της Ρωσίας την περίοδο 1919-21 μαζί με Ρώσους και Αρμένιους κατέφυγαν στην Ελλάδα λόγω της αλλαγής καθεστώτος στη Ρωσία.

Η Γερμανία βοήθησε τους Τούρκους στην εκδίωξη του ελληνικού στοιχείου από τη Μ. Ασία.

4. Ορίστε τις έννοιες :  α. Σύμβαση της Λοζάνης   β. Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής

5. Mε βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τα στοιχεία του κειμένου, να σχολιάσετε την αίσθηση προσωρινότητας που είχαν οι πρόσφυγες σε σχέση με την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα, και να αιτιολογήσετε τις κατηγορίες που απηύθυναν στο ελληνικό κράτος από το 1923 και εξής με συγκεκριμένες αναφορές.

Το 1924 δημιουργείται στη Μυτιλήνη μια υποτυπώδης οργάνωση των προσφύγων Αϊβαλιωτών με την επωνυμία «Κοινότης Κυδωνιών, Μοσχονησίων και πέριξ εν Ελλάδι». Στο κέντρο της σφραγίδας έγραψαν: «Μιμνήσκομαι Νόστου». Είχαν περάσει κιόλας δύο χρόνια από την έξοδό τους από το Αϊβαλί κι είχε ήδη υπογραφεί η Σύμβαση της Ανταλλαγής, αλλά εκείνοι δεν απελπίζονταν. Κι όταν η οργάνωση έλαβε, τον Μάρτιο του 1932, πρόσκληση από τον Διευθυντή του μονοταξίου σχολείου του χωριού Κώμη για να παρακολουθήσει τη σχολική γιορτή της 25ης Μαρτίου, το συμβούλιό της ευχαριστώντας τον, απάντησε: «Η κοινότης Κυδωνιών, Μοσχονησίων και πέριξ σας ευχαριστεί δια τας φροντίδας και τους κόπους σας και εγγράφουσα και υμάς μεταξύ των ακραιφνών αυτής εν τη ξένη φίλων παρακαλεί μη παύσητε ποτέ παρέχοντες προστασίαν εις τους πρόσφυγάς της».Δέκα ολόκληρα χρόνια μετά την Καταστροφή και ακόμη το συλλογικό όργανο των Αϊβαλιωτών θεωρούσε την Ελλάδα «ξενιτιά». Ήταν πολύ δύσκολο να πιστέψουν ότι δεν θα ξανάβλεπαν ποτέ πια το Αϊβαλί και ότι δεν θα επαναλαμβανόταν η ιστορία της επιστροφής τους, όπως τις προηγούμενες φορές, το 1821 και το 1917.

«Δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι δεν θα γυρίζαμε στα δικά μας. Όπως και οι παππούδες μας. Άντε, λέγαμε, κι αυτός είναι ο τελευταίος μήνας και κάναμε κουράγιο. Βγαίναμε στις ρούγες, μας πετροβολούσαν και μας έδερναν και πουλούσαμε τις προίκες των κοριτσιών μας για ένα κομμάτι ψωμί κι ύστερα λέγαμε: Σαν πάμε εκεί σ’ ένα χρόνο βάνω κρεβατή -που πάει να πει αργαλειός- και τα ξαναφτιάχνω όλα. Έτσι λέγαμε να παρηγορηθούμε».

Άννα Παναγιωταρέα, Όταν οι Αστοί έγιναν πρόσφυγες, σ. 154

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

Ίδρυση

Σεπτέμβριος του 19…. με πρωτοβουλία της ……

……………….οργανισμός με πλήρη νομική  υπόσταση

Αποστολή: ………………………………………………………………………

Λειτούργησε ως το τέλος του ……….. με έδρα την …………… Το 1930 μεταβίβασε την περιουσία και τις υποχρεώσεις στο …………………

Η ελληνική κυβέρνηση διέθεσε στην ΕΑΠ:

α. Ιδιοκτησίες …………. ανταλλαξίμων και ………………… που ………… τη χώρα.

β. Κτήματα του ………….

γ. Κτήματα που απαλλοτριώθηκαν με την ………………………… και μοναστηριακή γη (πάνω από … εκατομμύρια στρέμματα συνολικά)

δ. Το ποσό των………… του 19… και 19…

ε. ……………….. γύρω και μέσα από τις πόλεις.

στ. Τεχνικό και διοικητικό προσωπικό του Υπουργείου……….. και του Υπουργείου …………. και ……………..

Παράμετροι που έλαβε υπόψη της.

Διάκριση σε ……… και ………….( μέριμνα για ίδια ή συναφή …………… με αυτή που είχαν στην πατρίδα τους, καλλιέργεια …………….. σε Μακεδονία και ………….., καπνοπαραγωγοί σε ………………. και …………………, αμπελουργοί στην …………., σηροτρόφοι σε ………, ………….. και άλλού)

Τόπος…………….(προσπάθεια για εγκατάσταση στον ίδιο τόπο αυτών που προέρχονταν από τον ίδιο ………….. ή έστω ευρύτερη ……………., τοπωνύμια:………………………………………., οι περισσότερες εγκαταστάσεις περιλάμβαναν πρόσφυγες διαφορετικής……………. )

Αντικειμενικές συνθήκες

διάκριση αποκατάστασης σε α)…………..(παροχή………… και …………… στην ύπαιθρο), β)………………….(παροχή ………. στην πόλη).

βαρύτητα στη γεωργία γιατί: υπήρχαν τα μουσουλμανικά κτήματα (Μακεδονία, …………., ………………, ………….., ), η αγροτική αποκατάσταση ήταν ταχύτερη και λιγότερο …………., η ελληνική οικονομία στηριζόταν ανέκαθεν στη ……………. παραγωγή, υπήρχε πολιτική σκοπιμότητα για αποφυγή κοινωνικών αναταραχών με τη δημιουργία ……………………… αντί ………………………

Προτεραιότητα εγκατάστασης σε Μακεδονία και Δ.Θράκη  γιατί:

Χρησιμοποίηση των ……………………. και …………………………… μεταναστών: με αποτέλεσμα την αυτάρκεια των προσφύγων σε σύντομο χρονικό διάστημα, την αύξηση της ………………

Κάλυψη ……………………… κενού από την αποχώρηση των ………….. και των ……………………. και τις απώλειες των ……………..

…………….. παραμεθορίων περιοχών.

Εγκατάσταση προσφύγων: δεν τηρήθηκε η κρατική αντίληψη γιατί:

Μεγάλη ………………. προσφύγων , προκειμένου να βρουν καλύτερες ……................

Πολλοί πρόσφυγες, αν και δεν ήταν γεωργοί, ζήτησαν ……………………… για να επωφεληθούν από τα ……. και τις παροχές της ΕΑΠ.

Πολλοί πρόσφυγες μετακινούνταν προς τις πόλεις προκειμένου να πάρουν την ………………… που έδινε στους αστούς η ………

Άλλοι φορείς για την αποκατάσταση των προσφύγων.

(1922-1925):

(από το 1925):

Υπουργείο………………

Η αγροτική αποκατάσταση.

Κυρίως έργο της ΕΑΠ.

Στόχος: Η δημιουργία ………  ………..  ιδιοκτησιών.

εγκατάσταση προσφύγων: σε εγκαταλελειμμένα ………., σε νέους συνοικισμούς …………………. σε χωριά και σε νέους ………………. προσφυγικούς.

Ο παραχωρούμενος κλήρος ποίκιλλε ανάλογα με: ………………….. της οικογένειας των προσφύγων, την ποιότητα του ……………., το είδος της ………, τη δυνατότητα της……………..  Ο κλήρος δεν αποτελούσε ….. έκταση αλλά ……. …..   αγρών σε διάφορες τοποθεσίες.

Διανομή κλήρου: Αρχικά …………… από τις υπηρεσίες ……………

                     Οριστικά μετά την ………………. από την τοπογραφική υπηρεσία του ………………………….

Εκτός από γη παραχωρούνταν………, …………, …………….., ………….., ……….

Σύστημα ανέγερσης οικιών: Εργολαβία: απευθείας από την ΕΑΠ

…………….: ανέγερση από τους πρόσφυγες με τη χορήγηση οικοδομικών υλικών

Κτίσματα: αποτελούνταν από … δωμάτια , ………… και έναν στάβλο……….

Τίτλοι κατοχής και αποπληρωμή χρέους: τίτλος ………. κατοχής στους κληρούχους

                                                        τίτλος ……… κυριότητας: μετά την……

19….: μετά τη διάλυση της ΕΑΠ τα χρέη εισπράττει η …………….. Τράπεζα.

Η Αστική αποκατάσταση.

Κυρίως το ………., λιγότερο η ΕΑΠ.

περιλάμβανε …………και όχι πρόνοια για…………………..

Εμπόδια: 1. …………… προσφύγων, 2. λίγα ανταλλάξιμα……………..3. καθυστέρηση ………. προγραμμάτων,4. πολιτικές ανωμαλίες και ………………. της δεκαετίας 19….-19…., 5. χρόνια περιπλάνηση προσφύγων από πόλη σε πόλη, 6. περιστασιακή εργασία προσφύγων σε………………, ……………. και ……………, πλανόδιοι…………, …………………….., ……….., εργάτες σε ……………………..

Δημιουργία των πρώτων συνοικισμών.

Πρώτοι συνοικισμοί: Καισαριανή, ………………., Νέα…………, Κοκκινιά.

Σύστημα ανέγερσης: Δημιουργία συνοικισμών με …………….. των πόλεων

Ανέγερση μικρών κατοικιών, ……………, διπλο…………….., ……………….., μονώροφων ή …………………, χώροι με ένα ή δύο ……….., …………., βοηθητικοί………….

Εργολαβία από την…… ή …………………. από τους πρόσφυγες, χωρίς έργα υποδομής, διαφοροποίηση κατοικιών μεταξύ των συνοικισμών (εμβαδόν, ποιότητα ………………., λειτουργικότητα) , ίδρυση …………….. …………… συνεταιρισμών.

Διάκριση μεταξύ ……….. και ………… προσφύγων.

Εύποροι Άποροι Οικονομική δυνατότητα να φροντίσουν για τη στέγασή τους Νοίκιαζαν ή αγόραζαν κατοικίες μέσα στις πόλειςà ανάμειξη με …………. Πρωτοβουλίες για ίδρυση……………… Ϊδρυση οικοδομικών …………….και οικοδόμιση αστικών κατοικιών Συνοικισμοί: …………. (Αθήνα) ……………………(Πειραιάς) Σε αντίθετο άκρο από ό,τι οι εύποροι Δύσκολη αποκατάσταση Εγκαταστάθηκαν σε καλύβες, χαμόσπιτα, πρόχειρες κατασκευές στις …………… των παλαιών οικισμών Δημιουργούσαν ……………….γύρω από τους προσφυγικούς οικισμούς Άθλιες συνθήκες διαβίωσης για πολλά χρόνια.

σωστό ή λάθος

Δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην αγροτική αποκατάσταση και γι’ αυτό το κράτος προσπάθησε να ενθαρρύνει τους πρόσφυγες προς αυτή.

Σε αντίθεση με την αστική , η αγροτική αποκατάσταση ήταν περισσότερο έργο της ΕΑΠ.

Η Εθνική Τράπεζα ανέλαβε τα χρέη , μετά τη διάλυση της ΕΑΠ, το 1930.

Η αστική στέγαση περιλάμβανε στέγαση και πρόνοια για εύρεση εργασίας, γι’ αυτό συνάντησε περισσότερα εμπόδια από την αγροτική.

Η αστική αποκατάσταση ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη, με τη δημιουργία 4 συνοικισμών.

Η αποζημίωση των ανταλλαξίμων

φορείς που ανέλαβαν το έργο της εκτίμησης των περιουσιών

Μικτή επιτροπή

Γενική………….. Ανταλλαγής Πληθυσμών (ιδρύθηκε το 19.. και υπαγόταν στο……………………………..)

Γραφεία Ανταλλαγής Πληθυσμών (κατά …….)

Το έργο της εκτίμησης

προχωρούσε αργά

η …………… των προσφύγων μεγάλωνε

προκαταβολή…………….. από την …………….. τράπεζα κατόπιν προσωρινής ……………….

Τα ……………………. ανέλαβαν τις δηλώσεις προσωρινής εκτίμησης

Ανώτατο Συμβούλιο (για ……………….. των ανακριβών……………..)

Καθορισμός πριουσιακών στοιχείων για τα οποία καταβαλλόταν αποζημίωση.

Προκαταβολή δινόταν σε εκείνους που ……………………………………….

Πρωτοβάθμιες και ………………….. Επιτροπές……………….. à για ………… εκτίμηση των περιουσιών και …………………. των προβλημάτων.

Ολοκλήρωση του έργου εκτίμησης

……………… έργο

ολοένα και πιο…………., καθώς περνούσε ο χρόνος

Υπονόμευση της διαδικασίας από……………………….

Ασκήσεις

Να ορίσεις :

Γενική Διεύθυνση Ανταλλαγής των Πληθυσμών

Γραφεία ανταλλαγής πληθυσμών

Πρωτοβάθμιες και Δευτεροβάθμιες Επιτροπές Εκτίμησης

Ανώτατο συμβούλιο

ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ               Ιούνιος 19…

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ              Δεκέμβριος 19…

Τι ρύθμιζαν         ………………………………………………………………………

Διαπραγματεύσεις των δύο χωρών

 Εκλογές Αυγούστου 1928  νίκη …………………… Ο Βενιζέλος επιθυμούσε : ………………………………… και την ………………………………. Όμως, η Τουρκία…………………………………………………………………………….

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ ….. Ιουνίου 19…

αποτελούσε………………. σύμφωνο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας

Ποια είναι τα κυριότερα σημεία του;

ζήτημα των Ελλήνων της…………………. και των ……………………….. καθώς και των «…………………»

Όριζε ότι οι………………………………………… περιουσίες στην Ελλάδα και οι ………………… στην Τουρκία θα ………………………………………..

…………………………………………

προέβλεπε αμοιβαία……………… των οικονομικών …………………..

Ολοκληρώνεται στις … Οκτωβρίου 19… με την υπογραφή του ΣΥΜΦΩΝΟΥ ΦΙΛΙΑΣ, ……………… ΚΑΙ ………………., με το ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ……………………………….., ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ………………………………, με την οποία Σύμβαση δόθηκε η δυνατότητα ……… …………………………………………………………………………………………..

Πηγή που ακολουθεί: Με αφετηρία τις ιστορικές σας γνώσεις και με βοήθεια το κείμενο που σας δίνεται να απαντήσετε στα εξής: α) Ποια ήταν η αντίδραση των προσφύγων μετά τις ελληνοτουρκικές συμφωνίες; β) Γιατί αυτές οι συμφωνίες ήταν αντίθετες με το πνεύμα της κοινωνίας της εποχής; γ) Ποιο το κόστος τελικά για το Βενιζέλο;

Πώς φτάσαμε λοιπόν, στο ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας του 1930; Η Μεγάλη Ιδέα αποτελέσε την κυρίαρχη ιδεολογία στην ελληνικό χώρο γενικότερα από την εποχή του Κωλέττη. Οι πολιτικές όμως και στρατιωτικές εξελίξεις του 1922 και οι τραυματικές εμπειρίες, που ακολούθησαν επέφεραν ένα καίριο πλήγμα σ’ αυτό το ιδεολόγημα, χωρίς βέβαια να το παραμερίσουν.

Η παγκόσμια κρίση του 1929 προσέφερε το πεδίο για νέα έξαρση του εθνικισμού και κατ’ επέκταση του μεγαλοϊδεατισμού. Η περίοδος αυτή διαθέτει εξάλλου τα απαραίτητα δεδομένα, τις εξηγήσεις, τις ορθολογικές απαντήσεις, τους φορείς και τους θεσμούς (διανοούμενοι, τύπος) για να στηρίξει την εμφάνιση του εθνικισμού. Η μεταπολεμική, ηττημένη ελληνική κοινωνία στρέφεται στην αναζήτηση των χαμένων ιδανικών. Τα ιδανικά αυτά έχουν να κάνουν με αναβιώσεις εθνικιστικών αντιλήψεων, που θεωρούν την έλευση των προσφύγων, σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη παλιών επιδιώξεων (Μεγάλη Ιδέα) την κυριότερη αιτία αλλοίωσης και καταστροφής της εθνικής ταυτότητας.

Παράλληλα όμως αυτός ο εθνικισμός εκδηλώνεται μαζί με την προσπάθεια για βαλκανική (κυρίως οικονομική) συνεργασία στα πλαίσια αντιμετώπισης των συνεπειών της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η πρόταση του Αλ. Παπαναστασίου (από το βήμα του 27ου Παγκοσμίου Συνεδρίου ειρήνης, το 1929, στην Αθήνα) για την ίδρυση μιας Βαλκανικής Ομοσπονδίας υποστηρίζεται αρχικά από την κυβέρνηση Βενιζέλου. Οι προτάσεις επίσης του Αριστίντ Μπριάν (Γάλλου πολιτικού), το 1929-1930, για τη συγκρότηση Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης ασκούν θετικές επιδράσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και στα Βαλκάνια γενικότερα.

Ο Βενιζέλος δέχεται έντονη κριτική από την αντιπολίτευση και -σε πιο ήπιους τόνους- από μια μερίδα του κόμματός του για προσπάθεια υπονόμευσης της Μεγάλης Ιδέας. Ο Βενιζέλος όμως ήδη κινείται σε άλλη γραμμή πλεύσης και επιδιώκει τον παραμερισμό των εδραιωμένων εθνικιστικών προτύπων και τη ανάπτυξη φιλίας και συνεργασίας με τη Τουρκία σε όλα τα επίπεδα.

Ε1. Η ενσωμάτωση των προσφύγων

Το σημαντικότερο επίτευγμα του ελληνικού κράτους

α........................................ και β...................................................

Γιατί αν λάβει κανείς υπόψη τις αντίξοες ...................... συνθήκες όπως :

α..............................

β.

γ.

δ.

θα χαρακτήριζε το έργο της περιόδου .................  της ΕΑΠ και του κράτους .........................

Γιατί όμως πέτυχε – συνολικά- το έργο της αποκατάστασης; 

1. Η ΕΑΠ ήταν ένας οργανισμός υπό διεθνή έλεγχο  και άρα αποστασιοποιημένη .................................................και ως εκ τούτου ............................

2. Το ελληνικό κράτος της παραχώρησε.......................................

3. Η προχειρότητα, η .........................., οι πολιτικές .....................  ή η αντιμετώπιση με εμπειρικό τρόπο , δε ....................................................................

Οι πρόσφυγες δεν αποτελούσαν ένα ενιαίο σύνολο.

Διαφορές στην α. ............................. β. πολιτιστικής παράδοσης,  γ. ...............δ. ακόμα και ......................(περίπου 100.000 πρόσφυγες ήταν τουρκόφωνοι).

Συγκεκριμένα οι εύποροι...........................................................................

Για τη μεγάλη όμως μάζα των προσφύγων,  ....................................................

Παράπονα προσφύγων γιατί:

για την αντιμετώπιση του ................ αλλά και των γηγενών κατοίκων του. Κυρίως κατηγορούσαν το ελληνικό κράτος

α) με την υπογραφή της Σύμβασης ...................... .......................και ....................................του 1930 παραβίασε βασικά δικαιώματά τους

β)

γ)

δ) αδυναμίες της κρατικής διοίκησης αφού  παρά την ύπαρξη νόμων (ήδη πριν από το 1922) που ................................................................... συνέβαλαν στο να περιέλθουν εκτάσεις σε ντόπιους, λόγω της ..............................., της ανυπαρξίας ...................... και ................................................................................................

ε) παραχώρησε ανταλλάξιμη περιουσία σε ......................... ή σε ............... ιδρύματα.

Διάσταση γηγενών – προσφύγων

Διαφορά νοοτροπίας και ...................

Κατηγορούσαν τους πρόσφυγες για α) τρόπο ζωής (............), ροπή προς............... και η κοσμοπολίτική ........................................

Κατηγορούσαν τους γηγενείς για α) ................................................. β) προβολή ..........................................................

Σε ποιους τομείς φάνηκε η διάσταση;

Οικονομία à ανταγωνισμός γιατί

Πολιτική à τάχθηκαν με τον................. , ο ..................... τύπος ..............................

Κοινωνίαà όσοι ήταν σε συνοικισμούς............................................

όσοι έμεναν σε πόλεις ή σε χωριά ........................................

Ελάχιστες φορές η διάσταση πήρε τη μορφή.....................

Η λέξη πρόσφυγας.........................................

Μετά το ..................... έπαψε να υπάρχει η διαχωριστική γραμμή.

Πάντως και η πρώτη και η δεύτερη γενιά..................

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

Να εντοπίσετε τις διαφορές των προσφύγων στην πολιτική ζωή.

Ενα πρώτο πράγμα που τους χρεώνεται σε πολιτικό επίπεδο, είναι ότι η ψήφος τους νοθεύει την πραγματική βούληση του εκλογικού σώματος.

«Οι πρόσφυγες ελθόντες ενταύθα θύματα μιας τραγικής καταστροφής», διαβάζουμε π.χ. σε προεκλογικό κύριο άρθρο του «Εμπρός» (14.9.1928), «δεν εδιδάχθησαν πως πρέπει να έχουν και αυτοί γνώμην επί των κοινών, εκλέγοντες ομού μετά των άλλων τους ανθρώπους οι οποίοι θα τους διοικούν, αλλά πώς να νοθεύουν την γνώμην των άλλων. Δεν εδιδάχθησαν πώς να ψηφίζουν ως ελεύθεροι πολίται, αλλά πώς να αλλοιώνουν την ψήφον των άλλων».

Η ίδια εφημερίδα αντιπαραβάλλει «πρόσφυγες» κι «ελληνικό λαό», ως διαφορετικές -κι αντίπαλες- κατηγορίες: οι βενιζελικοί, διακηρύσσει, «γνωρίζουν ότι ο ελληνικός λαός τους θεωρεί πραγματικούς εχθρούς του, χυδαίους απατεώνας και αγύρτας και ουδέποτε θα εκδηλώση προς αυτούς την εμπιστοσύνην του, δια τούτο δε στηρίζουν τας ελπίδας τους μόνον εις τους ευνοηθέντας υπό της τύχης και της ιδικής μας νομιμότητος πρόσφυγας» (5.8.1928).

Οσο για τη «νοθεία», αυτή μπορεί να γίνεται έμμεσα και νόμιμα, με την επιλεκτική προσφυγική εγκατάσταση στις περιφέρειες αντιβενιζελικών αστικών κέντρων ή με το σχεδιασμό των εκλογικών περιφερειών έτσι ώστε να αυξάνεται η βαρύτητα της προσφυγικής ψήφου (γεγονότα ιστορικά πιστοποιημένα), η όλη συζήτηση όμως επικεντρώνεται στην υποτιθέμενη διπλοψηφία των βενιζελικών προσφύγων σε βάρος των αντιβενιζελικών γηγενών.

«Εξήκοντα χιλιάδες ανύπαρκτοι πρόσφυγες εψήφισαν κατά τας εκλογάς του 1926», διαβάζουμε π.χ. σε προεκλογικό πρωτοσέλιδο της έγκυρης «Καθημερινής» (13.7.1928). «Αι πλεονάζουσαι αυταί ψήφοι προήρχοντο εκ των διαθετόντων διπλά και τριπλά εκλογικά βιβλιάρια».

2. Η περίοδος Δημιουργίας

Το έργο της Πρώτης Κυβερνήσεως

εξέδωσε…………… και διατάγματα

έκοψε ……………, την κρητική………………

ίδρυσε την ……………… τράπεζα

οργάνωσε ………………….. υπηρεσία

οργάνωσε ………………. με …………… αξιωματικούς και υπαξιωματικούς (………………)

μερίμνησε για την …………………..: ίδρυσε σχολεία και διόρισε διδασκάλους

μερίμνησε για τη……………………: οργάνωσε το λεπροκομείο της …………..

Οργανικός Νόμος 1900

αντιμετώπιζε το καθεστώς της …………… Εκκλησίας

έλυνε…………. εκκλησιαστικά ζητήματα , όπως ήταν η ………. της Εκκλησίας της Κρήτης με το……………… και η εκλογή………………………………………….

δημιούργησε καθεστώς ………………. Εκκλησίας: ο ……………….. εκλέγεται από το …………………….. και η Κρητική Πολιτεία εκδίδει το ……………………. της αναγνώρισης και …………………… του.

Ορισμός: Οργανικός Νόμος

Ποιο το έργο της πρώτης κυβέρνησης της Κ.Π.;

Ε.   Η περίοδος της αυτονομίας και η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα

η οργάνωση της Κρητικής πολιτείας

Στις … Δεκεμβρίου του 18…

α) ο Πρίγκιπας ………… ανέλαβε τα καθήκοντα του …………………………… ως εντολοδόχος των Μεγάλων Δυνάμεων.

β) υψώθηκε η ………….. σημαία στο φρούριο του…………

γ) διατηρήθηκε η ………… σημαία στο φρούριο της …………..

δ) η Κρήτη τέθηκε υπό ………………….

Στις …. Δεκεμβρίου 1898 à αναχώρησαν οι Μ. Δυνάμεις

«Κρητική Πολιτεία»: α) αποτέλεσε νέο ………… σχήμα

                          β) Ορίστηκε … μελής επιτροπή( 12 χριστιανοί και ……………)

                          γ) Στόχος: να εκπονήσει το ………………………………………

Ιανουάριος 1899: Δημοσιεύεται διάταγμα «Περί ………………………………………)

                      Προκηρύσσονται εκλογές για την ανάδειξη …………………..

                      Αναδείχθηκαν … χριστιανοί και …. μουσουλμάνοι

8 Φεβρουαρίου 1899: Άρχισε τις εργασίες η …………………………

Σύνταγμα Κρητικής Πολιτείας

κατά το πρότυπο του ισχύοντος τότε …………….

εγκρίθηκε από το …………………………..των Προστάτιδων Δυνάμεων στη ………

τέθηκε …………. σε εφαρμογή

συγκροτήθηκε και ορίστηκε η πρώτη κυβέρνηση με Υπουργό …………. τον Ε. Βενιζέλο.

Τα πρώτα νέφη

Αίτια ρήξης Γεωργίου- Κρητών : 1901

 Το Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας

υπερβολικά……………… : παραχωρούσε στον ……………. υπερεξουσίες  …………. συμπεριφορά.

Ασάφεια στον …………………………….. τριβές και αντιπαραθέσεις στο έργο της ……………

……………………………. : δυσφορούσαν εξαιτίας του ……………….. τους και του διορισμού Αθηναίων Συμβούλων του Γεωργίου σε ………… θέσεις.

Αντιπαράθεση Γεωργίου και Ε. Βενιζέλου

 στο ζήτημα της ……………………………………………………

Ο Γεώργιος πίστευε ότι η λύση του εθνικού ζητήματος θα ωρίμαζε με …………………………………………………………………

Ο Βενιζέλος θεωρούσε ότι η λύση έπρεπε να είναι ………………, με βαθμιαίες κατακτήσεις: α. απομάκρυνση ………………………………, β. αντικατάσταση από ……………………………………………..με Έλληνες ……………………………..

 έλαβε μορφή προσωπικής αντιπαράθεσης

Ο Βενιζέλος δεν αναγνώρισε στον Πρίγκιπα το δικαίωμα να ………………………. ……………………………………………………

Ο Γεώργιος: κακοί ……………… του διοχέτευαν ………………… και συκοφαντικά …………………. στις ………………….. εφημερίδες εναντίον του ………………..

Αποτέλεσμα : βαρύ κλίμα ……………

Τι μορφή πήρε η αντιπαράθεση Γεωργίου- Βενιζέλου;

Σ/Λ

Η τελική επικύρωση των νόμων ενέπιπτε στις αρμοδιότητες του Υπουργικού Συμβουλίου.

Ο Ηγεμόνας αποτελούσε το κεντρικό όργανο της Πολιτείας.

Ο Γεώργιος έγινε δεκτός ως ελευθερωτής στο νησί.

Ο Βενιζέλος δεν επιθυμούσε πραγματικά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Το Σύνταγμα θεωρήθηκε συντηρητικό γιατί συντάχθηκε κατά το πρότυπο του ελληνικού.

ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ: ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ – ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

Οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία απέσπασαν την Κρήτη από την Αυτοκρατορία του Σουλτάνου και την έθεσαν υπό τον έλεγχό τους. Εγγυητές της νέας τάξης στο νησί και των αποφάσεων των Δυνάμεων είναι ένας διεθνής στρατός κατοχής. Στο Ρέθυμνο εγκαθίσταται ρωσικός στρατός, στο Ηράκλειο αγγλικός, στον Άγιο Νικόλαο ιταλικός και στα Χανιά γαλλικός. Ουσιαστικά την κατέστησαν ένα διεθνές προτεκτοράτο κοινού ελέγχου με ένα καθεστώς Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου εγκαθιστώντας στις τρεις μεγάλες πόλεις δικό τους στρατό, με αρκετές πολιτικές αρμοδιότητες, και τοποθετώντας ηγεμόνα της νεότευκτης πολιτείας ένα πρόσωπο κοινής εμπιστοσύνης. Ο Πρίγκιπας Γεώργιος αποτελούσε διπλωματική επιτυχία της Ρωσίας, καθώς συνδεόταν φιλικά αλλά και συγγενικά με τον Τσάρο, αλλά συνταίριαζε και τα συμφέροντα της Αγγλίας, αφού ήταν γιος του αγγλόφιλου Έλληνα Βασιλιά και της Γαλλίας ως συμμάχου της Ρωσίας. Ο Πρίγκιπας Γεώργιος συνδεόταν συγγενικά από την πλευρά της μητέρας του με τον οίκο των Ρομανόφ, ενώ σε ένα ταξίδι στην Ιαπωνία είχε σώσει τον Τσάρο Νικόλαο από μία δολοφονική απόπειρα. Επίσης, διατηρούσε τις παραδοσιακές καλές σχέσεις της βασιλικής οικογένειας της Ελλάδας με τον Βρετανικό θρόνο και οίκο ( στη διάρκεια του Α Π.Π. τάχθηκε με το πλευρό των Αγγλογάλλων, ενώ αντίθετα ο αδελφός του με την Γερμανία) Από τη μεριά της Ελλάδας, ικανοποιούσε πλήρως τις επιδιώξεις της για το προσεχές μέλλον αφού ακόμη δεν ήταν εφικτό να πραγματοποιήσει άμεσα την προσάρτηση της Κρήτης. Αποτελούσε ταυτόχρονα εγγύηση στους κρητικούς ηγέτες για την άμεση σύνδεση με τα ξένα οικονομικά και πολιτικά κέντρα καλύπτοντας όλες τις επιδιώξεις τους. Τα μεγάλα δάνεια των 6.000.000 και 9.300.000 φράγκων που έδωσαν οι Δυνάμεις στη νεοσύστατη Κρητική Πολιτεία δείχνουν το μέγεθος των φιλοδοξιών τους για το νησί και εξυπηρετούν την προοπτική της σύνδεσης και εξάρτησης με το ευρωπαϊκό κεφάλαιο.

Τον Σεπτέμβρη του 1900 ο Γεώργιος έκανε μία περιοδεία στην Ευρώπη, όπου πείσθηκε ότι η ένωση ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί. Πρότεινε τότε: «η εξουσία την οποίαν έχουν σήμερα αι Δυνάμεις επί της Κρήτης να μεταδοθή υπ’ αυτών εις τον βασιλέα της Ελλάδος. Ούτος δε να διορίση ένα εκ των υιών του ως αντιβασιλέα, όστις να κυβερνά τον τόπον χωρίς Βουλάς και σύνταγμα διότι με αυτά τα πράγματα ο τόπος δεν πάει μπροστά». Στόχος του Γεωργίου ήταν ένα απολυταρχικό καθεστώς, με συνδετικό κρίκο Ελλάδας και Κρήτης το πρόσωπό του. Οι βενιζελικοί υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση είναι αυταρχική και ότι ο λαός θέλει δημοκρατικότερη διακυβέρνηση. Οι βενιζελικοί, πέρα από την «φυσική» αντιπάθεια προς τους κυβερνητικούς, διαφωνούν στο ζήτημα της ένωσης, καθώς αυτό συνδέεται άρρηκτα με το θεσμικό καθεστώς της Πολιτείας, αλλά και τους όρους με τους οποίους θα γίνει η Ένωση. Θέλουν την ένωση, αλλά όχι άμεσα, αργότερα και μέσα σε ένα πλαίσιο που να τους ικανοποιεί. Ο Βενιζέλος είχε αντιληφθεί τα σχέδια των μεγάλων και γνώριζε τις εντολές που είχε ο πρίγκιπας. Αγωνίζεται να ενισχύσει την αυτονομία της Κρήτης, ζητά να διευρυνθεί η Κρητική χωροφυλακή και να αντικαταστήσει τα στρατεύματα των μεγάλων δυνάμεων που παρέμεναν στο νησί. Όσο θα υπήρχε ξένος στρατός δεν θα ήταν πραγματικά ελεύθερη η πατρίδα του. Αξιώνει το Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας να γίνει φιλελεύθερο γιατί  μόνο όταν ο Κρητικός λαός θα μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα θα μείνει άσβηστη η φλόγα του ενωτικού αγώνα. Απαιτεί, μετά τον τερματισμό της θητείας του πρίγκιπα, ο νέος αρμοστής να εκλεγεί από την Κρητική εθνοσυνέλευση και να διορισθεί εν ονόματι του βασιλιά των Ελλήνων – τότε ο βασιλιάς θα είχε το δικαίωμα να ανακαλέσει τον αρμοστή του και να κηρύξει την ένωση του νησιού με την Ελλάδα, χωρίς την έγκριση των μεγάλων: «Ούτως η Κρήτη θα απέβαινε‘‘Δέσποινα εν τω ιδίω οίκω’’... προς ταχυτέραν και ασφαλεστέραν επιτυχίαν τουεπιδιωκόμενου σκοπού, δηλαδή της ένωσης».

Τότε τα τοπικά προβλήματα λησμονήθηκαν και ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός με τον Γεώργιο στρέφεται κατά του Βενιζέλου για να συκοφαντηθεί ο αγώνας του με πρόσχημα την Κρητική χωροφυλακή. Τον κατηγορούν ότι θέλει ισχυρή χωροφυλακή γιατί έχει εγκαταλείψει το όνειρο της ένωσης και θέλει την Κρήτη ανεξάρτητη Πολιτεία. Από Αθήνα οι αρθογράφοι των Αθηνών συνιστούν: «Η Κρήτη είναι ελληνική. Ας στρέψωμε τα βλέμματά μας προς την Μακεδονία» «Η Κρήτη δεν είναι ακόμη ελληνική» απαντά ο Βενιζέλος «και πρέπει να γίνη πριν να τεθή μακεδονικόν ζήτημα, γιατί τότε η Ελλάς θα υποχρεωθή να συμβιβασθή – και θα κερδίση την Κρήτη, αλλά θα χάση την Μακεδονία».  Η πολιτική εφημερίδα «Κήρυξ» εκδόθηκε αρχικά  από τον Βενιζέλο, προκειμένου να υποστηρίξει τις θέσεις του και να αντιμετωπίσει τις κατηγορίες εναντίον του.  Στο κύριο άρθρο του πρώτου φύλλου με τίτλο «Αντί Προγράμματος» αναπτύσσει τις θέσεις του και δηλώνει ότι είναι: «[...] Απαρασαλεύτως αφωσιωμένος εις την εθνικήν ιδέαν και βαθύτατα πεπεισμένος, ότι μόνην ριζικήν λύσιν του κρητικού ζητήματος θ’ αποτελέση  η προς την Ελλάδα ένωσις [...]παραδίδοντας Κρήτην ευημερούσα και ακμάζουσα και όχι χρεωκοπημένη και παράλυτο [...]».  Στα πρώτα πέντε βαρυσήμαντα άρθρα του με τίτλο »Γεννηθήτω Φως» δηλώνει ότι: «ο «Κήρυξ» διερμηνεύει τας πολιτικάς μου ιδέας».  Αντίπαλη της εφημερίδα  είναι η «Πατρίς» στην οποία αρθρογραφεί ο ιδιαίτερος γραμματέας του πρίγκιπα Ανδρέας Παπαδιαμαντόπουλος. Ο δημοσιογραφικός αγώνας είναι σκληρός, εξοντωτικός. Δικαστικές διώξεις, ποινές και παύσεις ακολουθούν με  οριστική παύση στις 14 Μαρτίου 1903 μαζί με την καταδίκη του Ελευθερίου Βενιζέλου «επί δημοσιογραφική εξυβρίσει» σε φυλάκιση 15 ημερών, την οποία και εξέτισε στις φυλακές του Ιτζεδίν.

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τα παραθέματα να αναλύσετε τη στάση του Ύπατου Αρμοστή και του Ε. Βενιζέλου στο ζήτημα της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Πώς η διάσταση των απόψεών τους πήρε τη µορφή προσωπικής αντιπαράθεσης;

Η αρμοστεία του Αλέξανδρου Ζαΐμη (1906- 1908)

18 Σεπτεμβρίου 1906

Αναλαμβάνει τα καθήκοντα του ……………… ο Αλ………………..

Κατά τη διετία διακυβέρνησής του:

Επανέρχεται η ομαλότητα στην Κρήτη

εγκαινιάζεται…………………………

……………… η οικονομία

Αναδιοργανώνεται η ………………..

Καταβάλλεται φροντίδα για την οργάνωση της δημόσιας υγείας και της …………..

Οργανώνεται ……………………….(1907): πρώτος …………..

1908: ………………………….εκκένωσαν την Κρήτη

21 Μαΐου 1908

Ευχαριστήριο ……………………………………………………….

Επίσημη πολιτική Πράξη της χειραφέτησης της Κρήτης από……………………..

Η κατάλυση της αρμοστείας στην Κρήτη. Το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών.

 Εξωτερικά γεγονότα που επηρεάζουν την πορεία του Κρητικού ζητήματος

Προσάρτηση ……………….. από την Αυστρία

Ανακήρυξη Βουλγαρίας σε …………… και προσάρτηση ……………….

Εξελίξεις στην Κρήτη

Η Κυβέρνηση της Ελλάδας (του ……………..) υπέδειξε την ανάγκη για λαϊκές κινητοποιήσεις για την κήρυξη της ………………………………………….

Λαϊκή συγκέντρωση στα……….: εγκρίνει …………….. το πρώτο…………….

Σχηματίζεται προσωρινή …………………. κυβέρνηση

Ελληνική κυβέρνηση: αποφεύγει να αναγνωρίσει επίσημα την ένωση και περιορίστηκε σε παρασκηνιακές οδηγίες στη νέα ………………………………

Τα γεγονότα των ετών 1909-1913

Αντιδράσεις Τουρκίας και Μ. Δυνάμεων (1909-1913)

Τουρκία …………. διαμαρτυρίες

Μ.Δ. 

Δεν αντέδρασαν …………… και

φάνηκαν να …………… σιωπηρά τις νέες εξελίξεις.

Όμως δεν προχώρησαν σε επίσημη……………του πολιτικού……... ….του 1898.

Απαίτησαν ………………της ελληνικής ………………… στο φρούριο του …………

Κατόπιν ανυπακοής και παραίτησης της Κρητικής κυβέρνησης αποβίβασαν …………………. το οποίο απέκοψε………………………….

Διακυβέρνηση της Κρήτης

Πολιτικό ………μετά την παραίτηση της……………………: καλύφθηκε με ………………………………………

Εκλογές Μαρτίου 1910 : ………………. το κόμμα του Βενιζέλου

                                    Σχημάτισε κυβέρνηση … μήνες μετά , στις…………….

Σωστό – Λάθος

Μία νέα περίοδος δημιουργίας εγκαινιάστηκε στην Κρήτη τη διετία 1906-1908.

Το 1907 οργανώθηκε για πρώτη φορά η Πολιτοφυλακή της Κρήτης που διακρίθηκε στους Βαλκανικούς Πολέμους.

Με το ψήφισμα της 21ης Μαρτίου 1908, επίσημα οι Μ.Δ. αναγνώριζαν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Η ελληνική κυβέρνηση επίσημα αναγνώρισε την ένωση της Κρήτης και προέβη σε οδηγίες στη νέα Προσωρινή Κυβέρνηση της Κρήτης.

Το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών: 24/9/1918

Η ελληνική κυβέρνηση του Δηλιγιάννη υπέδειξε στους Κρήτες την ανάγκη λαϊκών κινητοποιήσεων.

Η κυβέρνηση της Κρήτης παραιτήθηκε όταν οι Μ.Δ. απέκοψαν τον ιστό της ελληνικής σημαίας στο φρούριο του Φιρκά.

Οι Μ.Δ. αντέδρασαν δυναμικά μετά την έκδοση του ενωτικού ψηφίσματος.

Το Κρητικό ζήτημα απασχόλησε σχεδόν όλη την Ευρώπη (διεθνής χαρακτήρας).

Ορισμός: Πολιτοφυλακή Κρήτης

Η μετάκληση του Βενιζέλου στην Αθήνα και οι επιπτώσεις στο Κρητικό Ζήτημα.

Η Στάση του Βενιζέλου ως πρωθυπουργού στο κρητικό ζήτημα

Σεπτέμβριος 1910à Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος καλεί το Βενιζέλο να αναλάβει την ………………….. της χώρας.

Αμφιθυμικά αισθήματα Κρητών

à……….. για την απουσία του, καθώς γνώριζε να κινείται στους…… …………………………………και να σώζει εθνικές υποθέσεις

à ………………….ότι από τη νέα του θέση θα μπορούσε να λύσει το κρητικό ………….. και ……………..

Στάση Βενιζέλου

γνώριζε ότι δεν …………………….

Απαντούσε……………. στις παρακλήσεις των Κρητών και γινόταν ……….

Αρνιόταν σταθερά να επιτρέψει την είσοδο των Κρητών ……………. στο ………………….

Αποτελέσματα:

ισχυρές ………….. στην Κρήτη

Αναταραχή στα τέλη του 19…

Συγκροτήθηκε στο νησί ………………………… (… Ιανουαρίου 19…)

Άρχισαν να οργανώνονται ……………………

Η Επίλυση του Κρητικού Ζητήματος

Οκτώβριος 1912à - ………………………

…………………………..

………………………………….: ανέγνωσε ψήφισμα ένωσης με την Ελλάδα

Βενιζέλος: δεν προχώρησε περισσότερο για να μην……………………………………… και απέστειλε………………. ως ……………………… τον…………………… που ανέλαβε τα καθήκοντα του στις………………………..

14 Φεβρουαρίου 1913à Αφαιρέθηκαν από το φρούριο της Σούδας οι σημαίες των ………………………………………….

Εξαφανίστηκαν όλα τα σύμβολα της …………………………… και της κηδεμονίας των……………………………… από την ……………….

Οριστική λύση

Αίσια έκβαση των …………………….

Άρθρο 4 της ……………… του ………………. (…. Μαΐου 19…): ο σουλτάνος …………………………………………………………..

Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ……………………………..: ο σουλτάνος ……………………………………………..

Η Κρήτη εντάχθηκε στην ελληνική επικράτεια ως …………………………………….

Οι Μ. Δ. …………………… σιωπηρά τη λύση.

1η ………………. 19….  Επίσημα κηρύχθηκε η ……………………………………. παρουσία ………………………….. και υψώθηκε η ελληνική σημαία στο ……

Η αρμοστεία του Αλέξανδρου Ζαΐμη (1906- 1908)

18 Σεπτεμβρίου 1906

Αναλαμβάνει τα καθήκοντα του ……………… ο Αλ………………..

Κατά τη διετία διακυβέρνησής του:

Επανέρχεται η ομαλότητα στην Κρήτη

εγκαινιάζεται…………………………

……………… η οικονομία

Αναδιοργανώνεται η ………………..

Καταβάλλεται φροντίδα για την οργάνωση της δημόσιας υγείας και της …………..

Οργανώνεται ……………………….(1907): πρώτος …………..

1908: ………………………….εκκένωσαν την Κρήτη

21 Μαΐου 1908

Ευχαριστήριο ……………………………………………………….

Επίσημη πολιτική Πράξη της χειραφέτησης της Κρήτης από……………………..

Η κατάλυση της αρμοστείας στην Κρήτη. Το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών.

 Εξωτερικά γεγονότα που επηρεάζουν την πορεία του Κρητικού ζητήματος

Προσάρτηση ……………….. από την Αυστρία

Ανακήρυξη Βουλγαρίας σε …………… και προσάρτηση ……………….

Εξελίξεις στην Κρήτη

Η Κυβέρνηση της Ελλάδας (του ……………..) υπέδειξε την ανάγκη για λαϊκές κινητοποιήσεις για την κήρυξη της ………………………………………….

Λαϊκή συγκέντρωση στα……….: εγκρίνει …………….. το πρώτο…………….

Σχηματίζεται προσωρινή …………………. κυβέρνηση

Ελληνική κυβέρνηση: αποφεύγει να αναγνωρίσει επίσημα την ένωση και περιορίστηκε σε παρασκηνιακές οδηγίες στη νέα ………………………………

Τα γεγονότα των ετών 1909-1913

Αντιδράσεις Τουρκίας και Μ. Δυνάμεων (1909-1913)

Τουρκίαà …………. διαμαρτυρίες

Μ.Δ. à

Δεν αντέδρασαν …………… και

φάνηκαν να …………… σιωπηρά τις νέες εξελίξεις.

Όμως δεν προχώρησαν σε επίσημη……………του πολιτικού……... ….του 1898.

Απαίτησαν ………………της ελληνικής ………………… στο φρούριο του …………

Κατόπιν ανυπακοής και παραίτησης της Κρητικής κυβέρνησης αποβίβασαν …………………. το οποίο απέκοψε………………………….

Διακυβέρνηση της Κρήτης

Πολιτικό ………μετά την παραίτηση της……………………: καλύφθηκε με ………………………………………

Εκλογές Μαρτίου 1910 : ………………. το κόμμα του Βενιζέλου

                                    Σχημάτισε κυβέρνηση … μήνες μετά , στις…………….

Σωστό – Λάθος

Μία νέα περίοδος δημιουργίας εγκαινιάστηκε στην Κρήτη τη διετία 1906-1908.

Το 1907 οργανώθηκε για πρώτη φορά η Πολιτοφυλακή της Κρήτης που διακρίθηκε στους Βαλκανικούς Πολέμους.

Με το ψήφισμα της 21ης Μαρτίου 1908, επίσημα οι Μ.Δ. αναγνώριζαν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Η ελληνική κυβέρνηση επίσημα αναγνώρισε την ένωση της Κρήτης και προέβη σε οδηγίες στη νέα Προσωρινή Κυβέρνηση της Κρήτης.

Το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών: 24/9/1918

Η ελληνική κυβέρνηση του Δηλιγιάννη υπέδειξε στους Κρήτες την ανάγκη λαϊκών κινητοποιήσεων.

Η κυβέρνηση της Κρήτης παραιτήθηκε όταν οι Μ.Δ. απέκοψαν τον ιστό της ελληνικής σημαίας στο φρούριο του Φιρκά.

Οι Μ.Δ. αντέδρασαν δυναμικά μετά την έκδοση του ενωτικού ψηφίσματος.

Το Κρητικό ζήτημα απασχόλησε σχεδόν όλη την Ευρώπη (διεθνής χαρακτήρας).

Ορισμός: Πολιτοφυλακή Κρήτης

Η επανάσταση του Θερίσου (1905)

α. αίτια και αφορμές

Κορύφωση της Κρίσης μεταξύ Βενιζέλου και Γεωργίου (18 Μαρτίου 1901)

Γεώργιος à απέλυσε το ………… από το αξίωμα του ……………

ακολούθησε πολιτική αδιαλλαξίας και ……………….. μέτρα.

απαγόρευσε την ………………….

προχώρησε σε διώξεις και ……………. διακεκριμένων μελών της ………………………….

Βενιζέλος à δημοσίευσε … άρθρα στην εφημερίδα……………. των Χανίων με τον τίτλο……………………….

Πολιτικό αδιέξοδο και « Ηνωμένη Αντιπολίτευσις»

Οι προσπάθειες συνδιαλλαγής αντίπαλων πολιτικών μερίδων à ………………

Με το Βενιζέλο συνασπίστηκαν οι ………………… από την αυταρχική πολιτική του Γεωργίου.

Σχηματίστηκε ισχυρή « Ηνωμένη ………………» à έμπιστοι του Βενιζέλου: ……………, ………. Η τριανδρία προχώρησε σε δυναμική …………. με τον ……….

Τέλη του 1904

Προκηρύχθηκαν ……………. για την ανάδειξη … βουλευτών.

Θα διορίζονταν …. επιπλέον απευθείας από τον ……………….

Η «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» αποφάσισε να μη ……………, κατήγγειλε τα ………… μέτρα του ……………, κάλεσε το ……… σε ……………

26 Φεβρουαρίου 1905

Η τριανδρία και άλλοι ……………………………… συνέταξαν και υπέγραψαν ……………………., ζητώντας …………………………………………………..

………………..: το πρώτο επίσημο επαναστατικό κείμενο, ……………….. της επανάστασης του …………….. (………..)

Η Επανάσταση του Θερίσου

είχαν όλοι πειστεί ότι……………………………. ήταν επί……………

οι υπηρεσίες του ………… συγκέντρωναν ……………..

η Ηνωμένη Αντιπολίτευσις άφηνε ………….. να ……………… η πληροφορία ότι πιθανή………………………….. ήταν η ………………..1905

Στο μεταξύ ομάδες ……………. συνέρρεαν στο ………………

Επιλέχθηκε αυτό το χωριό γιατί……………………στα Χανιά και ήταν………………

……. Μαρτίου 1905: ……………………………………………………………….

Επαναστάτες: κήρυτταν την κατάργηση της ………….., καλούσαν το λαό σε………………, συνιστούσαν στη …………….. να μην υπακούει ……………… του ……………

οι εκπρόσωποι των επαναστατών: διασκορπίστηκαν σε όλη την Κρήτη για τη …………………. του επαναστατικού μηνύματος.

Κοινό αίσθημα των Κρητών: …………………. συμπαράστασης από παντού, ισχυρότατοι ……………….. του νησιού και πολιτικοί …………….. του Βενιζέλου προσχώρησαν στην επανάσταση.

Ενέργειες του Βενιζέλου

Ως ………… αρχηγός, ανέλαβε να ενημερώσει το λαό και τους ………………. των ………………………..για τους λόγους και τους …………….. της Επανάστασης.

β. Η αντίδραση του Πρίγκιπα

Η επανάσταση καταθορύβησε τον πρίγκιπα και το περιβάλλον του, την …………….. και τις ……………………..

Μέτρα που έλαβε

Σπασμωδικά μέτρα: έδινε προθεσμία ..  ωρών να …………………. τα όπλα

Κήρυξε ……………… νόμο στην Κρήτη

Κρητική Βουλή à ενεργούσε με εντολές του …………………. περιβάλλοντος

                          ψήφισε το νόμο «Περί …………………………………………» για τη στήριξη της έννομης τάξης (ροπαλοφόροι)

Αποτέλεσμα : … Κυβερνήσεις στην Κρήτη

…………………………..

………………………….

πλήρης διάσπαση – απειλή …………….. πολέμου.

Αντιδράσεις ελληνικής κυβέρνησης :

το ………………. περιβάλλον στην Αθήνα πίεζε την ελληνική κυβέρνηση να ……………………….. το κίνημα

….. Μαρτίου 1905 ο πρωθυπουργός ……………. προέβη σε σκληρές δηλώσεις κατά του ……………….. και των …………………

Εντούτοις το κίνημα:

έβρισκε θετική ανταπόκριση στο κοινό αίσθημα

οι περισσότερες ………………. ……………………. το υποστήριζαν ανοιχτά.

ΟΡΙΣΜΟΙ:   « Ηνωμένη Αντιπολίτευσις», «Ροπαλοφόροι»

Η στάση των Μ. Δυνάμεων και οι διπλωματικοί ελιγμοί του Βενιζέλου.

Η στάση των Μ. Δυνάμεων απέναντι στην Επανάσταση του Θερίσου

Δεν τήρησαν ενιαία στάση: Η ………….υποστήριζε φανερά τον Πρίγκιπα και επιβεβαιώθηκε η εκτίμηση του Βενιζέλου ότι οι Μ. Δυνάμεις ήταν αδύνατο να ……………………. στην τήρηση μιας ενιαίας στάσης απέναντι στο κίνημα.

Οι Μ. Δυνάμεις δεν μπορούσαν να παραβλέψουν τον κίνδυνο ………………… που θα γενικευόταν στην Κρήτη με αφορμή τη ……………………………..

Ενέργειες των Κρητών

21 Μαρτίου 1905:………………… στο ………………..

Ι. Σφακιανάκης: μίλησε για απαράδεκτη ……………………. και κάλεσε το λαό σε …………………………… προς τους επαναστάτες.

«Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης»

Οργανώθηκε στο χωριό…………

Πρόεδρος ο ………………., Υπουργοί οι …………… και ………….

Ενέργειες: Προέβη στην …………………………….. για εσωτερικό …………. δάνειο ύψους …………………..

οργάνωσε υπηρεσίες ……………., …………….. και διοίκησης.

Τύπωσε…………..

Εξέδιδε την εφημερίδα «………………..»

Πολλοί χωροφύλακες …………………….. προς τους……………. à η χωροφυλακή δεν ήταν σε θέση να ελέγχει τα πράγματα.

Διπλωματική στάση Βενιζέλου και Μ. Δυνάμεων

Αναζήτηση πολιτικής λύσης

Οι αντιπρόσωποι των Δυνάμεων κινήθηκαν προς ………………. της κρίσης με διαπραγματεύσεις, καθώς υπήρχε α) φανερή …………. της ……………. του Πρίγκιπα, β)καθολική ……………. επαναστατικών ιδεών από το ………..

Υπομνήματα των επαναστατών: έθεταν ως ανυποχώρητη βάση συζήτησης στο ………….. ζήτημα.

Στόχος Βενιζέλου Δημιουργία ……………………………….. ανάλογο με εκείνο της ……………….: ελεύθερο με ……………………………………………

Το τέλος της επανάστασης του Θερίσου και ο θρίαμβος της πολιτικής του Ε. Βενιζέλου

Λήξη της επανάστασης

2 Ιουλίου 1905 : Οι Μ. Δυνάμεις έστειλαν τελεσίγραφο στουε επαναστάτες:

παρέμενε αμετάβλητο το πολιτικό καθεστώς του νησιού

διαβεβαίωναν για ουσιώδεις …………………………..

χορηγούσαν γενική……………..

Ρητός όρος: ……………………………………….. εντός ….. ημερών.

2 Νοεμβρίου 1905

Καταλήγουν σε …………… Η τελική ……………. υπογράφεται από τον …………….. στο ………………. των ………………………….

Εξασφαλίζεται γενική………………

Οι Μ. Δυνάμεις ………………. να επεξεργαστούν έναν ………….. νέων …………. στον κρητικό λαό.

Αρνούνται να επιτρέψουν την ……………………………………………………..

Αποτελέσματα της επανάστασης

……………. πλήρως τους στόχους του

έδωσε νέα ………………….. στο κρητικό ζήτημα

προκάλεσε ………….. εξελίξεις

………………. του 1906:  Η Διεθνής………….. ανέλαβε να εξετάσει την κατάσταση και τους όρους ………….. του ……………………………………

Μεταρρυθμίσεις: Οι Μ. Δυνάμεις κατέληξαν σε νέα ρύθμιση του ζητήματος

Το οριστικό κείμενο των ……………….προέβλεπε:

οργάνωση……………………………..

ίδρυση Κρητικής ……………………. με ………………… αξιωματικούς

ανάκληση ……………………..

παραχώρηση στο ……………. των Ελλήνων …………………..το δικαίωμα να διορίζει …………………………………….(14 …………………….. 1906)

Β’ Συντακτική Συνέλευση

Με σκοπό την ………………………………………………….

Πρώτη πράξη της ήταν ………………………………………….

12 Σεπτεμβρίου 1906

Ο Πρίγκιπας Γεώργιος υπέβαλε την ………………….. και αναχώρησε από την Κρήτη.

Νέος Ύπατος Αρμοστής : ………………………………………..

ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ

1. Ερώτηση:  Να εξιστορήσετε τα γεγονότα της 10ης Μαρτίου 1905, όπως το παράθεμα και το βιβλίο σας παρουσιάζουν.

 Η πρωινή καταχνιά δεν έχει ακόμη διαλυθεί, τσουχτερή η ψύχρα στις πλαγιές του Θερίσου.  Ξημέρωνε η 10η Μαρτίου του 1905.  Και οι πρώτες ακτίνες του ήλιου είδαν τρεις άνδρες να σκαρφαλώνουν τη δασωμένη βουνοπλαγιά.  Ήταν ο Βενιζέλος με τον Κ. Φούμη και τον Κ. Μάνο, τους δύο παλιούς συνεργάτες και συμπολεμιστές του. Βιάζονταν γιατί τους περίμεναν.  Εκεί ψηλά στο Θέρισο, είχαν συγκεντρωθεί τα πρωτοπαλλήκαρα της Κρήτης - οπλαρχηγοί μπαρουτοκαπνισμένοι με κορμιά αυλακωμένα βαθιά από τις λαβωματιές.  Μια ακόμη λαβωματιά δεν είχε να κάνει - κάλλιο το βόλι από τον τύραννο.  Ήταν η ψυχή της Κρήτης που σαν είδε τον Βενιζέλο αναγάλλιασε.  Μπαλωθιές χαιρέτησαν τον ερχομό του.  Ήταν η απάντηση στον πρίγκηπα, απάντηση που έδωσε ο Βενιζέλος ο ίδιος με τούτα τα λόγια: 

 - «Συνεκεντρώθημεν εδώ με την απόφασιν να αποτινάξωμεν την τυραννίαν της Αρμοστείας.  Αλλά η ελευθερία του Κρητικού λαού τότε μόνον θα κατοχυρωθεί, όταν η Κρήτη ενωθεί μετά της Μητρός Ελλάδος. Προτείνω να κηρύξωμεν την πολιτικήν ένωσιν της Κρήτης μετά του ελληνικού βασιλείου, εις εν μόνον ελεύθερον και συνταγματικόν κράτος».

Καινούργιες μπαλωθιές αντήχησαν στον αγέρα - είχε «ψηφισθεί» η πρότασή του.

2. Ποια τα αποτελέσματα της επανάστασης του Θερίσου;

Να γιατί η κίνηση του Θερίσου πρέπει να θεωρείται επανάσταση.

Η κίνηση του Θερίσου είχε εθνικό περιεχόμενο καθώς στόχευε στην Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Παράλληλα είχε και κοινωνικό περιεχόμενο καθώς έθετε, έστω δευτερευόντως, και πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα, όπως λόγου χάρη η άρση του αυταρχικού χαρακτήρα της διοίκησης από τον αρμοστή και διοικητικές μεταρρυθμίσεις. Διεκδίκησε τους στόχους του και με πολιτικά μέσα αλλά και με τη χρήση (ή την απειλή) των όπλων. Επεκτάθηκε σε όλη την εδαφική επικράτεια της τότε αυτόνομης κρητικής πολιτείας. Είχε μια κάποια διάρκεια, εκείνη των οκτώ μηνών. Αναγνωρίσθηκε με κάποιον τρόπο από κυβερνήσεις εκτός Κρήτης, όπως αποδεικνύει ο διάλογος που είχε με την Ελληνική κυβέρνηση καθώς και με τους προξένους και άλλους εκπροσώπους των προστατίδων δυνάμεων (Αγγλία, Γαλία, Ιταλία, Ρωσία). Είχε απτά αποτελέσματα που εμφανίσθηκαν είτε ευθύς μετά τη λήξη της (διοικητικές μεταρρυθμίσεις), είτε μεσοπροθέσμως (αντικατάσταση αρμοστή), είτε μακροπροθέσμως (επίτευξη του στρατηγικού στόχου της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, αν και η τελευταία υπήρξε περισσότερο η φυσιολογική κατάληξη των ελληνικών νικών στους βαλκανικούς πολέμους και η μεταβολή στους συσχετισμούς των δυνάμεων). Ένα άλλο αποτέλεσμα του Θερίσου, έμμεσο αυτό, πλην σαφές, ήταν και η πανελλήνια ανάδειξη του πρωταγωνιστή του, του Ελευθερίου Βενιζέλου και η μετάκλησή του στην ελληνική πολιτική σκηνή όπου υπήρξε το κεντρικό πρόσωπο για είκοσι και πλέον χρόνια.

(8/5/05 Καρέλλης, εφ.Πατρίς)

3.  Ποια ήταν η στάση των Μ. Δυνάμεων στην επανάσταση στο Θέρισο και πως καθορίστηκε αυτή από το φόβο μιας παγκρήτιας επανάστασης εναντίον του Ύπατου Αρμοστή (φόβος εμφυλίου πολέμου).

α. Υπάρχει, όμως, και η μαρτυρία του ίδιου του Ελευθερίου Βενιζέλου για το συλλαλητήριο του Ηρακλείου και για την προσχώρηση στην επανάσταση του Θερίσου του Ιωάννη Κ. Σφακιανάκη. Τη σχετική πληροφορία την αντλούμε από το πολύτιμο ημερολόγιο για το κίνημα του Θερίσου που κράτησε ο θερισανός Μιχαήλ Σακλαμπανάκης στην εγγραφή της 22ης Μαρτίου 1905.

«…Εις Ηράκλειον την 2 μ.μ. έγινε συλλαλητήριο και ψήφισμα υπέρ Ενώσεως και ομίλησεν και (Ιωάννης) Σφακιανάκης ειπών ότι οφείλομεν να ταχθώμεν παρά το πλευρόν των επαναστατών. Ανέγνωσε το ψήφισμα ο Ν. Γιαμαλάκης. Ήσαν περί τας 4 χιλιάδας. Οι κυβερνητικοί τους υποβιβάζουν εις 2 χιλιάδας. Οι Λογιάδης και Μιχελιδάκης αντέταξαν όπως και ο Γεώργιος Γερωνυμάκης… Ο Βενιζέλος θεωρεί καλιτέραν είδησιν την του συλλαλητηρίου Ηρακλείου».                 

(8/5/05 Καρέλλης, εφ.Πατρίς)

β. «Στον Νομό Λασιθίου η κύρια πίεση του αντιπολιτευτικού ρεύματος εντοπιζόταν γύρω από την Σητεία, την Ιεράπετρα και την Νεάπολη όπου και εκφραζόταν με μεγαλύτερη ένταση οι ενδιάθετες φιλελεύθερες ροπές αλλά και η λανθάνουσα αντίθεση μεγάλης μερίδας της κοινής γνώμης απέναντι στις συγκεντρωτικές τάσεις της κεντρικής εξουσίας. Η αυξανόμενη  παρουσία  των υποστηρικτών του Βενιζέλου στο πεδίο της πολιτικής ζωής ήταν φυσικό να συναφθεί με την παράλληλη προοδευτική κατίσχυση των αντιπροσωπευτικών τους αναζητήσεων οι οποίες βασίζονταν στις δυτικές ριζοσπαστικές και φιλελεύθερες δημοκρατικές αρχές και την ακατάπαυστα ανανεούμενη ιδέα του κοινωνικού συμβολαίου.».

Παρευξείνιος Ελληνισμόςτο 19ο και 20ο αι.

οικονομική και πνευματική ανάπτυξη

Το κλίμα που διαμορφώθηκε για τους Έλληνες της οθωμανικής αυτοκρατορίας μετά την παραχώρηση των προνομίων Χάτι Σερίφ και Χάτι Χουμαγιούν.

θρησκευτική……… και …………..

ανάπτυξη ………….. και οικονομίας

καλλιέργεια ελληνικής…………

ανάπτυξη ……………… συνείδησης

μετακίνηση ποντιακού ελληνισμό στις……………………..

ανάπτυξη ………… του Εύξεινου πόντου

Τραπεζούνταà βρίσκει την παλιά της …………….

Τομείς της οικονομικής δραστηριότητας Ελλήνων του Πόντου

Υλοτομία à εύφορα εδάφη (Σινώπη, ………….., ……………….., Τραπεζούντα, ………………..)

Γεωργίαà προϊόντα (καλαμπόκι, ……………, κριθάρι, ………., πορτοκάλια, …………….., καπνά) περιοχές ( ……………, Μπάφρα)

κτηνοτροφία à τυροκομικά προϊόντα στην …………….. και αλλού.

Μεταλλεία αργύρου, χρυσού …………..à Η οροσειρά ……………, πλούσια σε μεταλλευτικά ………………Αναπτύσσονται επίσης η χρυσοχοΐα , η …………. η …………….. àΑργυρούπολη , ………………

Διαμετακομιστικό Εμπόριο: η κύρια ………………………….. πηγή (λιμάνια: Αμισός, ……………………, ……………….., Οδησσός, ……………….., …………………………., ……………………..)

Εμπορική κίνηση Τραπεζούντας: μέχρι το 18…. ελέγχει το ….. του εμπορίου της Περσίας. Κέρδος περίπου …… εκ. ………. το χρόνο από το ………………… εμπόριο. Σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης μέχρι το 18…. (διάνοιξη της ………………….. του …………)

Στάση Νεοτούρκων Προσπαθούν να ……………… το εμπόριο των χριστιανών, οι ντόπιοι συνεργάζονται με τις τοπικές…………………………

Εμπορικά Υποκαταστήματα ελληνικών επιχειρήσεων: Ρωσία, Περσία, …………, …………………, ………………… και αλλού.

Οικονομία του ανατολικού Πόντου: ελέγχεται από …. ελληνικούς τραπεζικούς και …………. οίκους της …………………..

υποκατάστημα της Τράπεζας των ……………..

Ανάλογη εμπορική κίνηση Ελλήνων και αλλού στον Πόντοà λιμάνι Αμισού (καπνός και ………………..: το 1869 οι 1…. από τις 2… επιχειρήσεις σε Έλληνες), Κερασούντα ( εφοπλιστικοί και εμπορικοί οίκοι Κακουλίδη, Κωσταντινίδη, ……………., …………….)

Πνευματική – καλλιτεχνική κίνηση

παράγοντες που ευνοούν

οικονομική άνθηση

σεβαστό ποσό από τα κέρδη του …………………………. διατίθεται υπέρ …………………………………… ιδρυμάτων.

Αξιόλογοι επιστήμονες στέλνονται για …………….. στα παν/μια της Ευρώπης

νέες …………. μέθοδοι διδασκαλίας

Φροντιστήριο Τραπεζούντας

ίδρυση: 16…από το …………………………., λειτουργεί μέχρι το 19…. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ………………..και ……………….ανάπλαση και στην ανάπτυξη της εθνικής…………………..

Αρχές του 20ου αι: Δεν υπάρχει ποντιακό χωριό χωρίς το δικό του…………………..και …………………..

το 1913 στις επαρχίες .. μητροπόλεων του Πόντου κατοικούσαν 697. 000 Έλληνες (στατιστική ……………..) λειτουργούσαν: ……. εκκλησίες, 22…………………, …… παρεκκλήσια και 1401 σχολεία με ………….. μαθητές (…………………)

Ελληνικό τυπογραφείο: συμβάλλει στην ανάπτυξη της …………………….

εγκαταστάθηκε το 18… στην ………………

Αστική τάξη: πρωτοεμφανιζόμενη : αναπτύσσει πατριωτική δράση στο ρωσο- οθωμανικό πόλεμο 1828-1829, στην ………………… (1866-67), στους ελληνο-οθωμανικούς πολέμους,  με συμμετοχή ή ………………. ενίσχυση.

Αποτελέσματα 20ου αι. : σημαντικό ……………. ποντίων σε σχέση με τις άλλες ………………….. της περιοχής στον οικονομικό και ……………….. τομέα.

Απόφαση για Ποντιακή Δημοκρατία

οι Νεότουρκοι πολύ εχθρικοί απέναντι των   Ελλήνων : δυσμενή οικονομικά, ……………, ……………., ……………… μέτρα  αποτέλεσμα: οι Πόντιοι αποφάσισαν να …………… για τη δημιουργίας μιας ………………. …………………………………………