Τετάρτη 12 Ιουνίου 2013

ΗΡΩΙΔΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ


Όταν μιλάμε για γυναίκες ηρωίδες οι περισσότεροι ασυναίσθητα φέρνουν στο νου τους τη Μπουμπουλίνα, τη Μαντώ Μαυρογένους, τη Τζαβέλαινα, τη Δέσπω, τη Δόμνα Βισβίζη, ή κάποια άλλη εμβληματική μορφή της επανάστασης του 1821. Ο λαός όμως αυτός δε σταμάτησε να γεννά ηρωίδες κυρίως στα χρόνια της κατοχής και της αντίστασης, οι οποίες όμως είναι ελάχιστα γνωστές από τα σημερινά παιδιά. Ίσως η ταύτισή τους με την αριστερά, ίσως τα εμφυλιοπολεμικά σύνδρομα, ίσως το γεγονός ότι τα παιδιά δε διδάσκονται την εποποιία της εθνικής μας αντίστασης στα σχολεία όπως θα έπρεπε αλλά στο «ξεπέτα», ίσως γιατί είμαστε αγνώμονες, το αποτέλεσμα πάντως είναι το ίδιο.

Άγνοια ή λήθη για γυναίκες σύμβολα που θα μπορούσαν να εμπνεύσουν τα παιδιά σε μια εποχή που δυστυχώς πολλά απ' αυτά θέλγονται από νεοναζιστικά μορφώματα. Θα σταθώ σε τρεις ηρωίδες της αντίστασης: Στην Ηρώ Κωσταντοπούλου, τη Λέλα Καραγιάννη και τη Μαρία Δημάδη.

 Ηρώ κωσταντοπούλου
Η Ηρώ κωσταντοπούλου γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου 1927 και πέθανε στις 5 Σεπτεμβρίου 1944 σε ηλικία 17 χρονών.Οι γονείς της ήταν από τη Σπάρτη. Η ίδια γεννήθηκε κι έζησε στην Αθήνα. Ήταν μαθήτρια Γυμνασίου και οργανωμένη στην ΕΠΟΝ, όπου είχε αναπτύξει έντονη απελευθερωτική δράση, παρά το νεαρό της ηλικίας της. Μιλούσε τέσσερις γλώσσες και όταν τη βασάνιζαν οι χιτλερικοί στην οδό Μέρλιν, όπου βρισκόταν το αρχηγείο της Κομαντατούρ, αναφέρεται ότι τους “μαστίγωνε” στη γλώσσα τους.Όταν συλλαμβάνεται για πρώτη φορά, ο εύπορος πατέρας της καταφέρνει να την ελευθερώσει. Λίγο πριν την αποχώρηση των Γερμανών, συμμετέχει στην ανατίναξη ενός τρένου που μετέφερε πυρομαχικά και ξανά συλλαμβάνεται στις 31 Ιουλίου 1944. Εκείνη τη μέρα είχε τελειώσει τις απολυτήριες εξετάσεις του Γυμνασίου.Επί τέσσερα μερόνυχτα τη βασάνιζαν να μαρτυρήσει τους συνεργάτες της. Αλλά ούτε τα βασανιστήρια ούτε οι δελεαστικές προτάσεις που τις έκαναν απέδωσαν.Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1944, μαζί με άλλους 49 κρατούμενους, οδηγήθηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Η ζωή της έγινε ταινία το 1981 με τίτλο “17 σφαίρες για έναν άγγελο, η αληθινή ιστορία της Ηρώς Κωνσταντοπούλου”

Λέλα Καραγιάννη

Ηρωίδα της πρόσφατης ιστορίας μας. Γεννήθηκε στη Λίμνη το 1898. Ηταν κόρη του Αθανάσιου Μινόπουλου και της Σοφίας Μπούμπουλη.Υπήρξε η ψυχή της εθνικής οργάνωσης της αντίστασης, την περίοδο της γερμανικής κατοχής.Με κέντρο ένα σπίτι στην οδό Φυλής και το φαρμακείο του άντρα της στην Πατησίων, σχημάτισε ένα δίκτυο για την απόκρυψη, περίθαλψη και φυγάδευση Αγγλων στρατιωτικών.Αργότερα, με κέντρο το μοναστήρι του Αγίου Ιερόθεου στα Μέγαρα, συγκρότησε την παράνομη οργάνωση «Μπουμπουλίνα». Η οργάνωση είχε χαρακτήρα κατασκοπευτικό και αποστολής πληροφοριών. Με την οργάνωση αυτή κατάφερε να παίρνει πληροφορίες με μεγάλη μυστικότητα απ' το Αρχηγείο των Γερμανών, απ' το Ναυαρχείο, καθώς και απ' την μυστική αστυνομία και το Ιταλικό φρουραρχείο. Η Λέλα είχε στήσει ολόκληρο δίκτυο χάρη στη συνεργασία της με το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, τον Αρχηγό της Αστυνομίας Αγγελο Έβερτ και διάφορους αντιφασίστες Ιταλούς. Έτσι βυθίστηκαν πολλά πλοία, ανατινάχθηκε το αεροδρόμιο του Τατοΐου και κάηκαν αποθέματα βενζίνης και πυρομαχικών.
Το 1944 κλονίστηκε η υγεία της και αναγκάστηκε να εισαχθεί στο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, την πληροφόρησαν ότι οι Γερμανικές υπηρεσίες είχαν μάθει για τη δράση της και επρόκειτο να τη συλλάβουν. Αυτή ειδοποίησε τα παιδιά της και όσους συνεργάτες της μπορούσε ώσπου τη συνέλαβαν στις 11 Ιουλίου του 1944.Την οδηγούν στα μπουντρούμια των Es-Es, στην οδό Μέρλιν και τη βασανίζουν για να ομολογήσει τη δράση της. Αργότερα, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι προσπαθούσε να ενθαρρύνει τους κρατούμενους με κάθε τρόπο.Τα χαράματα της 8ης Σεπτεμβρίου 1944, οδηγήθηκε μαζί με άλλους πατριώτες στο Δαφνί, όπου εκτελέστηκε ψάλλοντας με γενναιότητα τον Εθνικό Ύμνο ενθαρρύνοντας τους άλλους.

Μαρία Δημάδη
Η Μαρία Κ. Δημάδη θα παρέμενε ίσως άγνωστη αν δεν είχε μεσολαβήσει ο πόλεμος του 1940. Θα ήταν απλώς μια κυρία του σαλονιού, φιλάνθρωπη και καλλιεργημένη. Γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Πατέρας της ήταν ο Κώστας Δημάδης, γνωστός γυναικολόγος του Αγρινίου, σπουδαγμένος στο Παρίσι, ποιητής και διηγηματογράφος. Η μητέρα της ήταν κόρη καπνέμπορου. Μικρό παιδί έπαιζε πιάνο, έμαθε ξένες γλώσσες, ζωγραφική, διάβαζε και έγραφε ποιήματα, έστελνε συνεργασίες στη «Διάπλαση των Παίδων». Μεγαλώνοντας σπούδασε  φιλολογία στο Αμβούργο. Η Μαρία παντρεύτηκε δικαστή του Ελεγκτικού Συνεδρίου και απέκτησε ένα κοριτσάκι. Αλλά, ατύχησε και χώρισε.    Η κήρυξη όμως του πολέμου την δραστηριοποιεί. Δημιουργεί ομίλους γυναικών που πλέκουν για τους στρατιώτες στο Αλβανικό Μέτωπο, εργάζεται η ίδια σαν εθελόντρια νοσοκόμα δίπλα στους τραυματίες. Έρχεται η κατοχή και η αντίσταση κατά των κατακτητών φουντώνει. Οι γείτονές της, ο αρχιτέκτονας Κώστας Καζαντζής και ο γιατρός Δημήτριος Πανόπουλος, την μύησαν, όπως γράφει ο Φ. Γελαδόπουλος στο σχετικό βιβλίο του, στο ΕΑΜ. Στην εξοχική της βίλα, στο χωριό Πλάτανος έγινε μάλιστα η πρώτη Συνδιάσκεψη του ΕΑΜ της περιοχής και εκείνη είναι η πρώτη γυναίκα που οργανώνεται από την Αιτωλοακαρνανία στις γραμμές της Εθνικής Αλληλεγγύης. 
Οι Γερμανοί στο Αγρίνιο ζητούσαν τότε διερμηνέα για το φρουραρχείο του Αγρινίου. Κομψή, ευπαρουσίαστη και γλωσσομαθής  είναι ο ιδεώδης άνθρωπος που μπορεί να εργαστεί ως μεταφράστρια των Γερμανών.  Αποφασιστική και  ριψοκίνδυνη η Μαρία δέχεται και αναλαμβάνει τη θέση. Εκεί παρακολουθεί τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, κρυφακούει συζητήσεις, ανοίγει βιβλία, διαβάζει απόρρητα έγγραφα και τα αποτυπώνει στο μυαλό της. Χρησιμοποιεί καινούρια καρμπόν για να έχει στα χέρια της λεπτομέρειες των κινήσεων του γερμανικού στρατού. Μέσω του ιερέα Κ. Βαλή (που παρουσιάζεται στο Φρουραρχείο σαν θείος της) καθώς και μέσω του βενζινά Γιώργου Ιω. Γιαννούτσου (και όχι Γ. Γιαννούλη που εκ λάθους αναγράφει ο Γελαδόπουλος). Ο Γιώργος Γιαννούτσος κρατούσε σε μυστική κρύπτη (στα ρολά του μαγαζιού) όλα τα έγγραφα που του έφερνε η Δημάδη και τα παρέδιδε στους ανθρώπους της αντίστασης. Παράλληλα, όπως επίσης γράφει ο Φίλιππας Γελαδόπουλος, η νέα διερμηνέας πείθει τον διοικητή του Φρουραρχείου να γίνει έρανος για τους φτωχούς της περιοχής, συγκροτούνται επιτροπές  κι έτσι συγκεντρώνονται 50.000 οκάδες καλαμπόκι, στάρι, λάδι. Οι δέκα χιλιάδες μοιράζονται στους φτωχούς και οι υπόλοιπες 40.000 στέλνονται στον ΕΛΑΣ. Επίσης η Μαρία Δημάδη φρόντισε να ληφθεί άδεια από τους Γερμανούς προκειμένου να σταλεί στο Ξηρόμερο αυτοκίνητο, που μετέφερε γιατρό από το Αγρίνιο, προκειμένου να παρασχεθούν πρώτες βοήθειες στο γνωστό στέλεχος της Αντίστασης Γιώργο Καραπαπά, ο οποίος είχε τραυματιστεί σοβαρά έξω από το χωριό Πρόδρομος σε μάχη κατά των Γερμανών. Η κυριότερη όμως προσφορά της Μαρίας Δημάδη ήταν οι πληροφορίες που μετέδωσε για  τις στρατιωτικές κινήσεις των κατακτητών στο Θέρμο, το Μακρυνόρος και το Καρπενήσι, όπου κατευθύνονται 50.000 Γερμανοί από Αγρίνιο και Λαμία με στόχο την κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας. Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ ειδοποιημένο έγκαιρα, δίνει τη μάχη εκεί που θέλει και έτσι η μάχη κερδίζεται...
Οι Γερμανοί όμως, τις παραμονές της αποχώρησής τους από το Αγρίνιο, που έγινε στις 14 του Σεπτέμβρη του 1944, ανακαλύπτοντας το ρόλο της,αποφάσισαν να την εκτελέσουν. Ποιοί την κατέδωσαν δεν έχει εξακριβωθεί με βεβαιότητα. Οι πιθανότητες συγκεντρώνονται στον διοικητή των Ταγμάτων Ασφαλείας Τολιόπουλο, όργανα του οποίου διεκπεραίωσαν την απόφαση των Γερμανών έξω από το νεκροταφείο της Αγίας Τριάδος και απέναντι σχεδόν από τις εκεί φυλακές. Η Μαρία ήταν τότε 37 χρόνων. 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου