Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2013

Η ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΤΩΝ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

Ακολουθούν οι οδηγίες και διδακτέα ύλη των φιλολογικών μαθημάτων στο γυμνάσιο για το σχολικό έτος 2012-13. Ελλείψει νεότερης ενημέρωσης βαδίζουμε με αυτές ιδίως στη Β΄και Γ΄τάξη. Στην Α΄ενδέχεται να υπάρξουν αλλαγές.
Οδηγίες για τη διδασκαλία των Μαθημάτων των Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεων Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου για το σχ. έτος 2012-2013



ΙΣΤΟΡΙΑ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση του μαθήματος είναι η διδασκαλία της ύλης χωρίς χάσματα και ασυνέχειες. Η αποσπασματικότητα δεν επιτρέπει στους μαθητές να κατανοήσουν τη σχέση που συνδέει μεταξύ τους τα ιστορικά γεγονότα ούτε το πλέγμα των συνθηκών υπό τις οποίες αυτά συντελέστηκαν. Για τον λόγο αυτό πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για ολοκλήρωση της ύλης μέσα στο διδακτικό έτος. Επειδή όμως σε πολλές περιπτώσεις η συστηματική διδασκαλία όλου του βιβλίου καθίσταται αδύνατη λόγω αντικειμενικών προβλημάτων προτείνεται ως απολύτως αναγκαία η διδασκαλία των κατωτέρω ενοτήτων. Όσον αφορά τις ενότητες που δεν έχουν συμπεριληφθεί στη διδακτέα ύλη, θεωρείται αυτονόητο ότι ο/η εκπαιδευτικός θα μεριμνήσει ώστε, μέσα από μια ευσύνοπτη προσέγγιση των βασικών στοιχείων τους, να διασφαλισθεί η συνέχεια και η συνοχή της ιστορικής αφήγησης.
Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη για όλες τις τάξεις ότι οι ιστορικές πηγές που περιέχονται στα σχολικά βιβλία ιστορίας δεν αποτελούν προέκταση της αφήγησης του βιβλίου και επομένως δεν πρέπει να διδάσκονται ως επιπλέον γνωστικά στοιχεία, των οποίων ζητείται κατά τις εξετάσεις η εκμάθηση, αλλά αποτελούν μεθοδολογικά εργαλεία για την άσκηση της κριτικής σκέψης των μαθητών.

ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ
Κεφάλαιο Β΄: Η Εποχή του Χαλκού (3000-1100 π.Χ.)
2. Ο Κυκλαδικός πολιτισμός (σελ.21-22)
3. Ο Μινωικός πολιτισμός  (σελ.23-25)
4. Η θρησκεία και η τέχνη των Μινωιτών (σελ.26-28)
5. Ο Μυκηναϊκός κόσμος (σελ.29-32)
6. Η Μυκηναϊκή θρησκεία και τέχνη (σελ.33-34)

ΙΙ. ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Κεφάλαιο Γ΄: Ο Ελληνικός κόσμος από το 1100 έως το 800 π.Χ., (σελ.37-41)
Κεφάλαιο Δ΄: Αρχαϊκή Εποχή (800-479 π.Χ.), (σελ.43-66)
Κεφάλαιο Ε΄: Η Ηγεμονία της Αθήνας (479-431π.Χ.), (σελ.69-80)
Κεφάλαιο ΣΤ΄: Ηγεμονικοί ανταγωνισμοί και κάμψη των ελληνικών πόλεων
 (431-362 π.Χ.), (σελ.83-93)
Κεφάλαιο Ζ΄: Η ανάπτυξη της Μακεδονίας (σελ.96-105)
Κεφάλαιο Η΄: Οι Τέχνες και τα Γράμματα την Κλασική Εποχή (σελ.107-116)
Κεφάλαιο Θ΄: Ελληνιστικοί και Ρωμαϊκοί Χρόνοι
 1. Tα ελληνιστικά βασίλεια (σελ.118-120)
 2. Η κατάσταση στον ελλαδικό χώρο (σελ. 121-122)
 3. Το ρωμαϊκό κράτος αποκτά μεγάλη δύναμη (σελ. 123-124)
 4. Η υποταγή του ελληνικού κόσμου (σελ. 125-126)

Κεφάλαιο Ι΄: Από τη Ρώμη στο Βυζάντιο
Η ρωμαϊκή ειρήνη (σελ. 138-139)
3ος αιώνας μ.Χ. Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία σε κρίση (σελ. 144-145)
Κωνσταντίνος: Η μεγάλη στροφή (σελ. 146-147)


ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Κεφάλαιο Πρώτο: Οι πρώτοι αιώνες του Βυζαντίου (330-717),
Ι. Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους
 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη (σελ. 7-9)
ΙΙ. Εξωτερικά προβλήματα και αναδιοργάνωση του κράτους (σελ. 16-21)
Κεφάλαιο Δεύτερο: Λαοί στον περίγυρο του βυζαντινού κράτους
 Ι. Ο Βαλκανικός κόσμος κατά τον Μεσαίωνα
  1. Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο  (σελ.23)
  2. Οι Βούλγαροι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο (σελ.24-25)
 ΙΙ. Ο κόσμος του Ισλάμ κατά την περίοδο του Μεσαίωνα
2. Το εμπόριο και ο πολιτισμός του Ισλάμ (σελ.29-30)
Κεφάλαιο Τρίτο: Περίοδος της μεγάλης ακμής του Βυζαντίου (717-1025)
(σελ.32-51)
Ι. Παγίωση της Βυζαντινής κυριαρχίας στα Βαλκάνια και τη Μ. Ασία
ΙΙ. Κοινωνία και Οικονομία
Κεφάλαιο Τέταρτο: Περίοδος της κρίσης του Βυζαντίου (1025-1453) (σελ.53-68)
 Ι. Η εξασθένηση του Βυζαντίου και το Σχίσμα με τη Δύση
 ΙΙ. Οι Σταυροφορίες και οι συνέπειές τους για το Βυζάντιο
 ΙΙΙ. Ανασύσταση του Βυζαντίου και υποταγή στους Οθωμανούς
Κεφάλαιο Πέμπτο: Ο πολιτισμός του Βυζαντίου (σελ.70-73 και 80-84)
1.Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο (σελ.70-73)
4. Εικαστικές Τέχνες και Μουσική (σελ.80-84)
Κεφάλαιο Έκτο: Η μεσαιωνική Ευρώπη (σελ.89-90)
    Ι. Η εξέλιξη της Μεσαιωνικής Ευρώπης μετά τη μετανάστευση των λαών (5ος-10ος  αι.)
2. Ο Καρλομάγνος και η εποχή του (σελ.89-90)
Κεφάλαιο Έβδομο: Η Ευρώπη στους νεότερους χρόνους (15ος-18ος  αι.)
Ι. Οι ανακατατάξεις στη μεταμεσαιωνική ευρωπαϊκή κοινωνία
1. Οι ανακαλύψεις (σελ. 110-112)
2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός (σελ. 113-119)
3. Η θρησκευτική Μεταρρύθμιση (σελ. 120-123)
4. Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις από το 15ο ως το 18ο αιώνα. (σελ. 124-128)
ΙΙ. Ο Ελληνισμός υπό βενετική και οθωμανική κυριαρχία (σελ. 133-138).

ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Κεφάλαιο πρώτο: Οι  απαρχές διαμόρφωσης του Νεότερου κόσμου
Η εποχή του Διαφωτισμού (σελ.10-13)
Η αμερικανική επανάσταση (σελ.14-15)
Η έκρηξη και η εξέλιξη της γαλλικής επανάστασης (1789-1794),  (σελ.16-19)

Κεφάλαιο δεύτερο: Η ελληνική επανάσταση του 1821 στο πλαίσιο της ανάδυσης των εθνικών ιδεών και του φιλελευθερισμού στην Ευρώπη
Ο Ελληνισμός από τα μέσα του 18ου αι. έως τις αρχές του 19ου αι. (σελ.23-25)
Τα επαναστατικά κινήματα των ετών 1820-1821 στην Ευρώπη (σελ.26-27)
Η Φιλική Εταιρεία και η κήρυξη της ελληνικής επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες (σελ.28-29)
Η εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης (1821-1827), (σελ.30-32)
Πρώτες προσπάθειες των επαναστατημένων Ελλήνων για συγκρότηση κράτους (σελ.33-34)
Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη (σελ.35-37)

Κεφάλαιο τρίτο: Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη και στον κόσμο τον 19Ο αιώνα
12. Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης (σελ.41-43)
13. Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης (σελ.44-45)
Κεφάλαιο τέταρτο: Το ελληνικό κράτος από την ίδρυσή του έως τις αρχές του 20ου αιώνα (σελ.55-71)
Κεφάλαιο έκτο: Η Ελλάδα από το κίνημα στο Γουδί (1909) έως το τέλος των Βαλκανικών    πολέμων (1913) (σελ.82-88)
Κεφάλαιο έβδομο: Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος και η ρωσική επανάσταση (1914 – 1918)  (σελ.89-99)
Κεφάλαιο όγδοο: Ο Μικρασιατικός πόλεμος  (1919-1922) (σελ. 100-110)
Κεφάλαιο ένατο: Η εποχή του Μεσοπολέμου (1919-1939) (σελ. 111-122)
Κεφάλαιο δέκατο: Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος και η Ελλάδα (σελ.123-136)
Κεφάλαιο ενδέκατο: Διεθνείς εξελίξεις από το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου έως τα τέλη του 20ου αιώνα
 50. Η πολιτική διαίρεση της μεταπολεμικής Ευρώπης (σελ.138-140)
Κεφάλαιο δωδέκατο: Η Ελλάδα από το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου έως τα τέλη του 20ου  αιώνα (σελ.150-165)
Κεφάλαιο δέκατο τρίτο: Οι προσπάθειες ενοποίησης της Ευρώπης και η Ελλάδα (σελ.166-170)


ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜMΑΤΕΙΑ (ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ)

ΤΑΞΗ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Θα διδαχτούν η Ομήρου Οδύσσεια και οι Ηροδότου Ιστορίες σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.

ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ

Η Ομήρου Οδύσσεια θα διδαχτεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο δίωρο, εφόσον ο διδάσκων το επιθυμεί) από τον Σεπτέμβριο μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου.

Ενότητες
Διδακτικές ώρες
Εισαγωγή (1,2,3,4,6,7,8)
Το περιεχόμενο των ενοτήτων 5, 9 και 10 ο διδάσκων μπορεί να το αξιοποιήσει κατά τη διδασκαλία του κειμένου όπως εκείνος κρίνει προσφορότερο.
2
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδίας α
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας α 1 -25
1
Αναλυτική επεξεργασίας ραψωδίας α 26-108
1
               -//-           -//            -//-          α 109-173
1
             -//-           -//             -//-           α 174-360
2
              -//-           -//             -//-           α 361-497
2
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών β, γ, δ, ε
2
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας ε 50-164
2
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας ε 165-251
2
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας ε 311-420
2
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδίας ζ
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας ζ 139-259
3
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών η, θ, ι,
1
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας ι 240-630
4
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών κ, λ, μ, ν, ξ ,ο, π  
2
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας π, 185-336
2
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών ρ, σ, τ, υ, φ, χ
2
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας χ 350-446
2
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδίας ψ
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας ψ 89-381
3
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδίας ω
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας ω 265-377
2
Γενική θεώρηση της Οδύσσειας
2
Σύνολο προβλεπόμενων ωρών
40

Τα εισαγωγικά σημειώματα των ραψωδιών αποτελούν στοιχεία αναφοράς κατά την επεξεργασία δηλαδή αξιοποιούνται, αλλά δεν απομνημονεύονται και ούτε αποτελούν εξεταστέα ύλη.
Ο διδάσκων φροντίζει να εντάσσει τα επιλεγμένα προς αναλυτική επεξεργασία αποσπάσματα στο πλαίσιο της ραψωδίας στην οποία ανήκουν, αξιοποιώντας τις περιληπτικές αναδιηγήσεις του περιεχομένου των ραψωδιών και ενθαρρύνοντας, κατά την κρίση του και σύμφωνα με τον διαθέσιμο διδακτικό χρόνο, την ανάγνωση ανθολογημένων αποσπασμάτων του εγχειριδίου.
ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Οι Ηροδότου Ιστορίες θα διδαχτούν κανονικά δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο δίωρο, εφόσον ο διδάσκων το επιθυμεί) από την 1η Μαρτίου μέχρι τον Μάιο σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.

Ενότητες
Διδακτικές ώρες
Εισαγωγή, σ. 8-11
1
Βιβλίο πρώτο
Ενότητα 1η: Προοίμιο
Ενότητα 2η: Κροίσος και Σόλων
                   Η νουβέλα του Άδραστου (ανάγνωση)
Ενότητα 3η: Κροίσος και Κύρος

5
Βιβλίο δεύτερο
Ενότητα 5η: «Θωμάσια» και «νόμοι» των Αιγυπτίων (ανάγνωση)
Ενότητα 6η:Μνημεία της Αιγύπτου

2
Βιβλίο τρίτο
Ενότητα 7: Το δαχτυλίδι του Πολυκράτη (ανάγνωση)
Ενότητα 8η: Τα πολιτεύματα

3
Βιβλίο έκτο
Ενότητα 11: Η μάχη του Μαραθώνα

2
Βιβλίο έβδομο
Ενότητα 12: Διάλογος Ξέρξη-Δημάρατου
Ενότητα 13: Η μάχη των Θερμοπυλών

3
Βιβλίο όγδοο
Ενότητα 15: Η ναυμαχία της Σαλαμίνας

1
Συνολική θεώρηση

1
Σύνολο προβλεπόμενων ωρών

18 ώρες


ΤΑΞΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Θα διδαχτούν κανονικά τα Ομηρικά Έπη: Ιλιάδα και το Ανθολόγιο Αρχαία Ελλάδα. Ο τόπος και οι άνθρωποι σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.

ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ: ΙΛΙΑΔΑ

Το βιβλίο Ομηρικά Έπη: Ιλιάδα θα διδαχτεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο δίωρο, εφόσον ο διδάσκων το επιθυμεί) από τον Σεπτέμβριο έως το τέλος Φεβρουαρίου.


Ενότητες
Διδακτικές ώρες
Εισαγωγή 
1
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδίας Α
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Α 1-53
2
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Α 54-306
4
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Α 350-431α
2
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Α 494-612
3
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών Β, Γ
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Γ 121-244
3
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών Δ, Ε, Ζ
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Ζ 369-529
4
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών Η, Θ, Ι
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας 225-431
4
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών Κ, Λ, Μ, Ν, Ξ, Ο
2
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδίας Π
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Π 684-867
3
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών Ρ, Σ
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Σ 478-616
3
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών Τ, Υ ,Φ, Χ
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Χ 247-394
3
Περιληπτική αναδιήγηση ραψωδιών Ψ, Ω
Αναλυτική επεξεργασία ραψωδίας Ω 468-677
4
Συνολική θεώρηση
2
Σύνολο προβλεπόμενων ωρών
40


Ο διδάσκων φροντίζει να εντάσσει τα επιλεγμένα προς αναλυτική επεξεργασία αποσπάσματα στο πλαίσιο της ραψωδίας στην οποία ανήκουν, αξιοποιώντας τις περιληπτικές αναδιηγήσεις του περιεχομένου των ραψωδιών και ενθαρρύνοντας, κατά την κρίση του και σύμφωνα με τον διαθέσιμο διδακτικό χρόνο, την ανάγνωση ανθολογημένων αποσπασμάτων του εγχειριδίου.


ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ. Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
(ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ)

Το βιβλίο Αρχαία Ελλάδα. ο Τόπος και οι Άνθρωποι θα διδαχτεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο δίωρο, εφόσον ο διδάσκων το επιθυμεί) από τον Μάρτιο έως τον Μάιο.

Ενότητες
Διδακτικές ώρες
Η Αθήνα (επιλογή τουλάχιστον 2 κειμένων κατά την κρίση του καθηγητή)
4
Η Σπάρτη
2
Η Μακεδονία
2
Η Θήβα
2
Η Κόρινθος μετά την καταστροφή
2
Η Αλεξάνδρεια
2
Αθλητισμός και αθλήματα
4
Σύνολο προβλεπόμενων ωρών
18 ώρες


ΤΑΞΗ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1) ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Το αντικείμενο θα διδαχτεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (σε συνεχόμενο δίωρο, εφόσον ο διδάσκων επιθυμεί) από τον Σεπτέμβριο έως το τέλος Φεβρουαρίου. Ο διδάσκων επιλέγει ανάμεσα στα βιβλία Δραματική Ποίηση. Ευριπίδη Ελένη και Δραματική Ποίηση. Αριστοφάνη Όρνιθες, σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.

Δραματική Ποίηση. Ευριπίδη Ελένη

Ως εισαγωγή, από το εγχειρίδιο Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας θα διδαχθούν οι σ. 63-74 και 88-96. Από τις σ. 88-96 θα δοθεί έμφαση στα χαρακτηριστικά του έργου του Ευριπίδη και οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν ονομαστικά τα έργα του. Στο περιεχόμενο των σ. 76-87 (Οι μεγάλοι Τραγικοί: Πρόδρομοι, Αισχύλος, Σοφοκλής) να γίνει απλή αναφορά.

Ενότητες
Διδακτικές ώρες
Εισαγωγή
2
Αναλυτική επεξεργασία Προλόγου (1-191)
4
Αναλυτική επεξεργασία Παρόδου (192-288)
2
Συνοπτική θεώρηση Παρόδου (289-436)
1
Αναλυτική επεξεργασία Α΄ Επεισοδίου (437-575)
3
Αναλυτική επεξεργασία
Επιπαρόδου – Β΄ Επεισοδίου (576-658)
2
Αναλυτική επεξεργασία Β΄ Επεισοδίου (659-840)
3
Αναλυτική επεξεργασία Β΄ Επεισοδίου (841-941)
2
Αναλυτική επεξεργασία Β΄ Επεισοδίου (942-1139)
3
Αναλυτική επεξεργασία Β΄ Επεισοδίου (1140-1219)
3
Αναλυτική επεξεργασία Α΄ Στασίμου (1220-1285)
1
Αναλυτική επεξεργασία Γ΄ Επεισοδίου (1286-1424)
4
Αναλυτική επεξεργασία Β΄ Στασίμου (1425-1499)
1
Αναλυτική επεξεργασία Δ΄ Επεισοδίου (1500-1592)
2
Συνοπτική θεώρηση Γ΄ Στασίμου (1593-1652)
1
Συνοπτική θεώρηση εξόδου (1653-1778)
Αναλυτική επεξεργασία Εξόδου (1779-1870)
4
Γενική θεώρηση
2
Σύνολο προβλεπόμενων ωρών
40


Δραματική Ποίηση, Αριστοφάνη Όρνιθες

Από το εγχειρίδιο Δραματική Ποίηση. Αριστοφάνη Όρνιθες ως Εισαγωγή θα διδαχθούν οι σελίδες 10-18. Υποστηρικτικά ο διδάσκων μπορεί να αναφερθεί στα αντίστοιχα κεφάλαια από το εγχειρίδιο Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

Ενότητες
Διδακτικές ώρες
Εισαγωγή
2
Αναλυτική επεξεργασία Προλόγου (1-231)
5
Αναλυτική επεξεργασία Παρόδου (232-487)
5
Αναλυτική επεξεργασία Επιρρηματικού Αγώνα (488-576)
2
Συνοπτική θεώρηση Επιρρηματικού Αγώνα (577-677)
1
Συνοπτική θεώρηση Μεταβατικής σκηνής (678-716)
1
Αναλυτική επεξεργασία Παράβασης (717-794)
2
Συνοπτική θεώρηση Παράβασης (795-842)
1
Αναλυτική επεξεργασία Ιαμβικών σκηνών Ι (843-1106)
4
Συνοπτική θεώρηση Δεύτερης Παράβασης (1107-1168)
1
Συνοπτική θεώρηση Ιαμβικών σκηνών ΙΙ (1169-1397)
1
Αναλυτική επεξεργασία Ιαμβικών σκηνών ΙΙ (1398-1539)
4
Συνοπτική θεώρηση Ιαμβικών σκηνών ΙΙ (1540-1638)
 1
Αναλυτική επεξεργασία Ιαμβικών σκηνών ΙΙ (1639-1773)
4
Συνοπτική θεώρηση Ιαμβικών σκηνών ΙΙ (1774-1787)
1
Αναλυτική επεξεργασία Εξόδου (1788-1851)
3
Γενική θεώρηση
2
Σύνολο προβλεπόμενων ωρών
40


2) ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Το αντικείμενο θα διδαχτεί δύο (2) ώρες την εβδομάδα (εφόσον ο διδάσκων επιθυμεί, σε συνεχόμενο δίωρο) από τον Μάρτιο και μετά (σύνολο 13 ώρες).

Ενότητες
Διδακτικές ώρες
Εισαγωγή (1,2,3,4,5,6,8,9)
Η εισαγωγή να διδαχτεί στο πλαίσιο της παρουσίασης του αντικειμένου και του βιβλίου
2
Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή (1-3), Ενότητα 3
2
Κεφάλαιο 2: Εισαγωγή (1-3), Ενότητα 2, 4
3
Κεφάλαιο 3: Εισαγωγή (1-6)
1
Κεφάλαιο 3: Ενότητες 4, 5
2
Κεφάλαιο 4: Εισαγωγή (2-3)
1
Κεφάλαιο 4: Ενότητες 2,3,5
3
Κεφάλαιο 5: Εισαγωγή (1-6)
1
Κεφάλαιο 5: Ενότητα 2
1                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    
Κεφάλαιο 5: Ενότητα 4
1
Συνολική θεώρηση
1
Σύνολο προβλεπόμενων ωρών
18


Επισημαίνεται ότι οι εισαγωγές στα κεφάλαια θα διδαχθούν ως εισαγωγές στη θεματική των κειμένων και στο μέτρο που είναι χρήσιμες για την ερμηνεία τους. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διδαχθούν ανεξάρτητα από τα κείμενα ως ιστορία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. Προκειμένου να διευκρινιστούν συγκεκριμένα σημεία των εισαγωγών, ο διδάσκων, εφόσον το θεωρεί απαραίτητο, μπορεί να διαβάσει κείμενα από το εγχειρίδιο τα οποία δεν προβλέπονται στη διδακτέα ύλη.


ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

ΤΑΞΕΙΣ Α΄ Β΄ Γ΄ Γυμνασίου

Τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο διδάσκονται δύο (2) ώρες την εβδομάδα με ελεύθερη επιλογή από το διδάσκοντα. Το δίωρο αυτό, εφόσον το επιθυμεί ο διδάσκων, είναι συνεχόμενο.
Στην Α΄ και Β΄ τάξη μπορούν να διδαχτούν 20 περίπου λογοτεχνικά κείμενα (15 για τα εσπερινά) εκ των οποίων δύο ή τρία κείμενα από την ξένη λογοτεχνία.
Στην Γ΄ τάξη πρέπει να διδαχτούν κείμενα από όλες τις ιστορικές περιόδους. Όπου υπάρχουν κείμενα της ξένης λογοτεχνίας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για συγκριτική ανάγνωση.
Στην Γ΄ τάξη καλό είναι να γίνει διδακτική αξιοποίηση των εισαγωγικών σημειωμάτων που αφορούν στην ιστορική εξέλιξη της λογοτεχνίας μας. Τα στοιχεία αυτά δεν διδάσκονται ούτε αξιολογούνται αυτόνομα, αλλά πάντοτε σε αναφορά με το διδασκόμενο κείμενο.
Σε όλες τις τάξεις οι μαθητές θα πρέπει να ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν τα βιβλία Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων. Διευκρινίζεται ότι τα βιβλία αυτά δεν προορίζονται για αυτόνομη διδασκαλία, αλλά έχουν στόχο να λειτουργήσουν συμβουλευτικά και συμπληρωματικά για το μάθημα της λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο. 
Κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, εφόσον είναι εφικτό, οι μαθητές θα μπορούσαν να μελετήσουν (2) το πολύ λογοτεχνικά βιβλία, στο πλαίσιο καλλιέργειας της φιλαναγνωσίας. Επισημαίνεται ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα αποτελεί μεν κριτήριο αξιολόγησης των μαθητών, ωστόσο τα λογοτεχνικά βιβλία δεν συμπεριλαμβάνονται στην ύλη των εξετάσεων της περιόδου Μαΐου-Ιουνίου.




ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ (ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ)


Α΄ Τάξη
Από τις Ενότητες 1-18 του διδακτικού βιβλίου «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου» των Ν. Μπεζαντάκου, Α. Παπαθωμά κ.ά., δεν θα διδαχθεί το Α΄ Μέρος (Κείμενο) των Ενοτήτων 5, 8, 9, 16, 17, 18, καθώς και τα αντίστοιχα παράλληλα Κείμενα του Επιμέτρου. Το Β΄ και Γ΄ Μέρος όλων των Ενοτήτων (1-18) θα διδαχθεί κανονικά.


Β΄ Τάξη
Από τις Ενότητες 1-18 του διδακτικού βιβλίου «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου» των Α. Παπαθωμά, Μ. Γαλάνη κ.ά., δεν θα διδαχθούν τα εξής: α) Ενότητα 4η, 6η, 8η, 10η, 18η: Α΄ Μέρος (Κείμενο και παράλληλα Κείμενα του Επιμέτρου). β) Ενότητα 14η: Β΄2 Μέρος (Ετυμολογικά). γ) Ενότητα 16η: Α΄ Μέρος (Κείμενο και παράλληλο Κείμενο του Επιμέτρου) και Β΄1, 2 Μέρος (Λεξιλογικά και Ετυμολογικά). δ) Ενότητα 17η: Β΄1, 2 Μέρος (Λεξιλογικά και Ετυμολογικά). Η υπόλοιπη ύλη του βιβλίου θα διδαχθεί κανονικά.

Γ΄ Τάξη
Από τις Ενότητες 1-12 του διδακτικού βιβλίου «Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου» των Ν. Μπεζαντάκου, Β. Χαραλαμπάκου κ.ά., δεν θα διδαχθεί το Α΄ Μέρος (Κείμενο και παράλληλα Κείμενα του Επιμέτρου) των Ενοτήτων 5, 7, 10, 12. Το Β΄ και Γ΄ Μέρος όλων των Ενοτήτων (1-12) θα διδαχθεί κανονικά.
Η διδακτέα ύλη από το βιβλίο «Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβαση» Γ΄ Γυμνασίου των Ν. Μπούρα, Κ. Ναστούλη, Α. Σακελλαρίου, (κατά το 3ο τρίμηνο: Μάρτιος-Μάιος) ορίζεται ως ακολούθως:
Εισαγωγή: Τα κεφάλαια Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, V, VΙΙΙ θα διδαχθούν κανονικά. Τα κεφάλαια IV, VI, VII δεν θα διδαχθούν.
Κείμενο: Από το Α΄ Βιβλίο θα διδαχθούν τα κεφάλαια: 13,3-7, 15, 3-8,  16, 4-7. Από το Β΄ Βιβλίο θα διδαχθεί το κεφάλαιο 4, 9-11. Από το Ε΄ Βιβλίο θα διδαχθεί το κεφάλαιο 19, 1-3. Από το Ζ΄ Βιβλίο τα κεφάλαια: 28-30. Τα υπόλοιπα κεφάλαια δεν θα διδαχθούν.






ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ


Στη διδακτέα ύλη του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας περιλαμβάνονται τα εγχειρίδια Νεοελληνική Γλώσσα, Βιβλίο Μαθητή και Τετράδιο Εργασιών Α΄, Β΄ & Γ΄ τάξεων Γυμνασίου.
Για κάθε ενότητα των εγχειριδίων της Νεοελληνικής Γλώσσας, συμπληρωματικά προς το ΔΕΠΠΣ, το ΑΠΣ Νεοελληνικής Γλώσσας (ΦΕΚ/303, τ. β΄/13-03-2003, σελ. 3778-3794) και προς τις διδακτικές προτάσεις που περιλαμβάνονται στα Βιβλία Εκπαιδευτικού Α΄, Β΄ & Γ΄ τάξεων Γυμνασίου, προτείνονται τα εξής:
Ο ενδεικτικός χρόνος για τη χρονική κάλυψη της γλωσσικής διδασκαλίας, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Γυμνασίου.
Η συνοπτική διδασκαλία ορισμένων τμημάτων των εγχειριδίων, εφόσον υπάρχουν χρονικοί περιορισμοί, ή η παράλειψή τους, εφόσον ο διδακτικός χρόνος δεν επαρκεί.
Η διδασκαλία ορισμένων γραμματικών φαινομένων και των συναφών με αυτά δραστηριοτήτων, σύμφωνα με τη Γραμματική.
Σημεία που αφορούν την εξοικείωση των μαθητών με τα κειμενικά είδη και την ανάπτυξη δεξιοτήτων στο γραπτό και προφορικό λόγο.
Σημειώνεται ότι οι διδάσκοντες/διδάσκουσες, στο πλαίσιο της υλοποίησης των εκάστοτε διδακτικών στόχων και του διαθέσιμου διδακτικού χρόνου, μπορούν να χρησιμοποιούν κατά περίπτωση κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό (κείμενα, δραστηριότητες κ.ά.) και από άλλες πηγές, με σκοπό την εμπέδωση των γραμματικών φαινομένων, την περαιτέρω εξοικείωση των μαθητών/μαθητριών με ποικίλα κειμενικά είδη και την καλλιέργεια της ικανότητάς τους να κατανοούν και να παράγουν επιτυχώς προφορικό και γραπτό λόγο.


Α΄ ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Σύνολο: 65 διδακτικές ώρες


1η ΕΝΟΤΗΤΑ
Οι πρώτες μέρες σε ένα νέο σχολείο

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
10-12
A. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται οι ερωτήσεις κατανόησης των κειμένων να αξιοποιηθούν κατ’ επιλογήν από το διδάσκοντα.
2. Σκόπιμο είναι να δοθούν ορισμένες προκαταρκτικές διευκρινίσεις για τον τρόπο με τον οποίο οι συνθήκες και ο κώδικας επικοινωνίας επηρεάζουν τη διαμόρφωση του μηνύματος.
3. Από τα κείμενα 6 και 7 (σ. 18-19) προτείνεται να διδαχτεί μόνο το ένα.
4. Προτείνεται να δοθούν απλές οδηγίες για τη σωστή χρήση των σημείων στίξης, ιδιαίτερα του κόμματος και της τελείας.
5. Κατά τη διδασκαλία των προτάσεων σκόπιμο κρίνεται να τονιστεί η διάκρισή τους σε απλές, ελλειπτικές και επαυξημένες [Γ1].
12
B. Επικοινωνία
12 -15
B1. Παράγοντες της επικοινωνίας
15-17
Β2. Κώδικες επικοινωνίας
17
Γ. Είδη προτάσεων
17-19
Γ1. Είδη προτάσεων ανάλογα με τα συστατικά τους
19-21
Γ2. Είδη προτάσεων, σημασίες τους και σημεία στίξης
22
Δ. Λεξιλόγιο ενότητας
23
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
24
Διαθεματική εργασία


2η ΕΝΟΤΗΤΑ
Επικοινωνία στο σχολείο

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
5 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
26-28
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται να δοθεί έμφαση στη διάκριση προφορικού [Β1] και γραπτού λόγου [Β2].
2. Η άσκηση 1 της υποενότητας Β1, σ. 28, να μη διδαχτεί, αν δεν υπάρχει δυνατότητα μαγνητοφώνησης του γραπτού κειμένου 1, σ. 26.
3. Από τα κείμενα 14 και 15, σ. 34-35 [Γ], μπορεί να επιλεγεί μόνο το ένα.
4. Σκόπιμο είναι να τονιστεί η σχέση ανάμεσα στις ευρύτερες περιστάσεις επικοινωνίας και τα φαινόμενα γλωσσικής ποικιλίας.
5. Προτείνεται να δοθεί έμφαση στη διδασκαλία της παραγράφου [Γ] και ιδιαίτερα:
στον τρόπο ανάπτυξης της παραγράφου και την αναγνώριση των δομικών στοιχείων της
στην αξιοποίηση των γνώσεων για την παράγραφο κατά την σύνταξη διαφορετικών ειδών κειμένων και
στο ρόλο των συνδετικών λέξεων για τη συνοχή της παραγράφου.
28
Β. Είδη προφορικού και γραπτού λόγου
28
Β1. Προφορικός λόγος
29-31
Β2. Γραπτός λόγος
31-33
Β3. Γλωσσική ποικιλία – Mέσο και περίσταση επικοινωνίας
34-35
Γ. Η Παράγραφος
36
Δ. Λεξιλόγιο ενότητας
37
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
38
Διαθεματική εργασία


3η ΕΝΟΤΗΤΑ
Ταξίδι στον κόσμο της φύσης

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
8 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
40-42
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Τα κείμενα της ενότητας και οι ερωτήσεις κατανόησης των κειμένων μπορούν να αξιοποιηθούν κατ’ επιλογήν από το διδάσκοντα λόγω πληθώρας ύλης της ενότητας.
2. Προτείνεται στην ενότητα αυτή ο διδάσκων να παρουσιάσει με οικονομία χρόνου και περιληπτικά τα βασικότερα από τα χαρακτηριστικά των κειμενικών τύπων με αντιπροσωπευτικά κειμενικά παραδείγματα από το βιβλίο ή άλλες πηγές. Σημειώνεται ότι καθένας από τους κειμενικούς τύπους παρουσιάζεται εκτενώς και σε άλλες ενότητες των σχολικών εγχειριδίων.
3. Να δοθεί έμφαση στη διδασκαλία της περίληψης κειμένου, σ. 48 [Γ1].
4. Συνιστάται να προσεχτεί η διδασκαλία της έννοιας της πολυτροπικότητας [E], εφόσον οι μαθητές γενικότερα δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτή.
5. Από τις δραστηριότητες του «Διαβάζω και γράφω» (σ. 55) προτείνεται να γίνει επιλογή μεταξύ των 1, 3 και 4 [Δ1].
43
Β. Περιγραφή
43
Β1. Στοιχεία περιγραφής
44-45
Β2. Είδη περιγραφής
46
Β3. Λεξιλόγιο περιγραφής
47
Γ. Αφήγηση
47-48
Γ1. Στοιχεία αφήγησης
48
Γ1. Περίληψη
49-50
Γ2. Είδη αφήγησης
50
Γ3. Λεξιλόγιο αφηγηματικών κειμένων
52
Δ. Επιχειρηματολογία
52-55
Δ1. Στοιχεία επιχειρήματος και μελέτη επιχειρημάτων
55
Δ2. Λεξιλόγιο επιχειρηματολογίας
56-57
Ε. Πολυτροπικότητα
58
Διαθεματική εργασία




4η ΕΝΟΤΗΤΑ
Φροντίζω για τη διατροφή και την υγεία μου

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
9 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
60-62
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Να γίνει επιλογή μεταξύ των κειμένων που θα διδαχθούν και των ερωτήσεων κατανόησης που θα αξιοποιηθούν, λόγω πληθώρας ύλης της ενότητας.
2. Εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός, μία ή περισσότερες από τις υποενότητες Β1, Β2 Γ2 και Ε μπορούν να διδαχθούν με συντομία.
 3. Στο παράδειγμα «Το 1 στα 10 Ελληνόπουλα είναι παχύσαρκο» της σ. 65 [Β2] να προστεθεί μετά το επίθετο παχύσαρκο η λέξη παιδί, ώστε να υπάρχει συμφωνία με τα αναφερόμενα στη σ. 63 για την ονοματική φράση [Β1].
4. Ως προς την κλίση ουσιαστικών και επιθέτων [Γ]:
Να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τη Γραμματική τα ουσιαστικά διακρίνονται: α) σε αρσενικά, θηλυκά και ουδέτερα και β) σε ισοσύλλαβα και ανισοσύλλαβα.
Να διευκρινιστεί ότι η διάκριση σε δικατάληκτα και τρικατάληκτα είναι επίσης ένας τρόπος περιγραφής των ουσιαστικών που υιοθετούν ορισμένες γραμματικές.
Kατά τη διδασκαλία των κλιτικών πινάκων να αναφερθούν επιπρόσθετα και οι τύποι της κλητικής.
Για τα ουσιαστικά και τα επίθετα που εμφανίζουν ιδιαιτερότητες στην κλίση είναι δυνατό να αξιοποιηθούν οι αντίστοιχες ενότητες της Γραμματικής.
5. Ως προς την παραγωγή και τη σύνθεση [Δ]:
Να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τη Γραμματική οι λέξεις που αρχίζουν με πρόθημα θεωρούνται σύνθετες και ότι παράγωγες θεωρούνται μόνο οι λέξεις που σχηματίζονται με παραγωγικές καταλήξεις (επιθήματα).
Να διευκρινιστεί στους μαθητές ότι ορισμένες γραμματικές κατατάσσουν στις παράγωγες λέξεις και εκείνες που αρχίζουν με πρόθημα.
Εφόσον υλοποιηθούν οι σχετικές δραστηριότητες στις σ. 74-75 και 80 του εγχειριδίου [Δ], καθώς και στις σ. 43-44, 48-49 και 55 του Τετραδίου Εργασιών της Α΄ Τάξης, να προσαρμοστούν σύμφωνα με τη Γραμματική.
Eφιστάται γενικότερα η προσοχή των διδασκόντων στην ανάγκη να προσαρμοστεί στο σύνολο του εγχειριδίου η διδασκαλία της παραγωγής και της σύνθεσης σύμφωνα με την ισχύουσα γραμματική.
63
Β. Ονοματική φράση – Eπιθετικός προσδιορισμός
63-64
Β1. Τι είναι ονοματική φράση και ποια η λειτουργία της στην πρόταση
65-68
Β2. Επιθετικός προσδιορισμός
68
Γ. Κλίση ουσιαστικών και επιθέτων
68-72
Γ1. Κλίση ουσιαστικών
72-74
Γ2. Κλίση επιθέτων
74-76
Δ. Παραγωγή και σύνθεση
77
Ε. Στοιχεία που συνοδεύουν τον προφορικό λόγο
78
ΣΤ. Λεξιλόγιο
78-79
Ζ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
79
Διαθεματική εργασία


5η ΕΝΟΤΗΤΑ
Γνωρίζω το μαγικό κόσμο του θεάτρου και του κινηματογράφου

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
9 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
82-84
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Τα κείμενα της ενότητας και οι ερωτήσεις κατανόησης των κειμένων προτείνεται να αξιοποιηθούν κατ’ οικονομία από το διδάσκοντα, π.χ. από τα τρία εισαγωγικά κείμενα μπορούν να επιλεγούν ένα ή δύο.
2. Κατά τη διδασκαλία του ρήματος να τονιστούν:
η διάκριση ανάμεσα στις φωνές (μορφολογία) και τις διαθέσεις (σημασιολογία) [Β2.2., Β2.3],
οι χρόνοι του ρήματος και το ποιον ενέργειας [Β2.4.]
να τονιστεί η σπουδαιότητα του ρήματος για τα αφηγηματικού τύπου κείμενα και να δοθούν παραδείγματα αξιοποίησης των ρηματικών χρόνων στα αφηγηματικά κειμενικά είδη (προφορικά/γραπτά, ιστορικές αφηγήσεις, αφηγήσεις συμβάντων κ.λ.π).
3. Να διευκρινιστεί στους μαθητές ότι ο παρακείμενος ανήκει στη χρονική βαθμίδα του παρόντος και να προσαρμοστεί ο σχετικός πίνακας της σ. 91 [Β2.4.], σύμφωνα και με τα διαλαμβανόμενα στη σ. 35 του εγχειριδίου της Β΄ τάξης.
4. H υποενότητα B3, «Παράγωγα ρήματα», να προσαρμοστεί και να διδαχτεί σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην προηγούμενη ενότητα για την παραγωγή και τη σύνθεση.
5. Εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός, προτείνεται η υποενότητα Ε, «Το ρήμα στην αφήγηση», να διδαχτεί συνοπτικά.
84
Β. Το ρήμα
84-85
Β1. Ο ρόλος και η λειτουργία του
85
Β2. Οι μορφές του ρήματος.
85
Β2.1. Πρόσωπο και αριθμός
86-87
Β2.2. Συζυγίες και φωνές
87-88
Β2.3. Διαθέσεις του ρήματος
89-91
Β2.4. Χρόνοι του ρήματος και ποιον ενέργειας
91-92
Β3. Συνδετικά ρήματα
92-93
Γ. Παράγωγα ρήματα
93
Δ. Λεξιλόγιο
94-95
Ε. Το ρήμα στην αφήγηση
95-97
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
97
Διαθεματική εργασία


6η ΕΝΟΤΗΤΑ
Δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή μου

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
100-3
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται να γίνει επιλογή μεταξύ των διδακτέων κειμένων, ιδιαίτερα των εισαγωγικών (1 έως 4).
2. Να δοθεί έμφαση κυρίως στη διδασκαλία της χρήσης των πτώσεων του ουσιαστικού και στον ετερόπτωτο προσδιορισμό σε γενική [Β1, Β2].
3. Επίσης, να δοθεί έμφαση στην αναγνώριση των μερών της παραγράφου, με παραδείγματα από διαφορετικά κειμενικά είδη καθώς και στη σύνταξη πλαγιότιτλων [Δ].
4. Ως προς την παραγωγή ουσιαστικών [Γ]:
Η επισήμανση στο «Έμαθα ότι» (σ. 107) [Γ] «Νέα ουσιαστικά παράγονται και με τη χρήση προθημάτων...», προτείνεται να προσαρμοστεί και να διδαχτεί σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην 4η ενότητα πιο πάνω για την παραγωγή και τη σύνθεση.
Η άσκηση 2 στο «Ακούω και μιλώ» (σ. 106) [Γ] και η άσκηση 1 της σ. 108 [Ε] να προσαρμοστούν ώστε να περιλαμβάνουν μόνο λέξεις με παραγωγικές καταλήξεις.
103
Β. Λειτουργίες – Xρήσεις των πτώσεων του ουσιαστικού
103
Β1. Oι πτώσεις ως δείκτες για τη σχέση ουσιαστικού και ρήματος
104-6
Β2. Oι πτώσεις ως δείκτες για τη σχέση ουσιαστικού και ουσιαστικού
106-7
Γ. Παράγωγα ουσιαστικά
107-8
Δ. Παράγραφος – Πλαγιότιτλοι
108-9
Ε. Λεξιλόγιο
109-10
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
110
Διαθεματική εργασία




7η ΕΝΟΤΗΤΑ
Ο κόσμος μέσα από την οθόνη – εικόνα

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
4 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
112-115
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται να διδαχτούν κατ’ επιλογήν ορισμένα μόνο από τα εισαγωγικά κείμενα (1-2 από τα 4) λόγω των χρονικών περιορισμών της ενότητας.
2. Σε ό,τι αφορά τα άρθρα [B], προτείνεται να δοθεί έμφαση στη σημασιακή διάκριση μεταξύ οριστικού και αόριστου άρθρου.
3. Επίσης, συνιστάται να δοθεί έμφαση στη διδασκαλία της περιγραφής [Δ] με τη χρησιμοποίηση περιγραφικών κειμένων διαφορετικής προέλευσης και είδους και με έμφαση στις λεξικογραμματικές επιλογές (χρήση επιθέτων, ουσιαστικών, ρηματικών χρόνων κ.λπ).
115-117
Β. Οριστικό και αόριστο άρθρο – Άρθρο – Κλίση των άρθρων
117-118
Γ. Παράγωγα επίθετα
118-120
Δ. Περιγραφή
120
Ε. Λεξιλόγιο
121
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
122
Διαθεματική εργασία


8η ΕΝΟΤΗΤΑ
Αθλητισμός και Ολυμπιακοί Αγώνες. Παρακολουθώ και συμμετέχω

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
7 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
124-126
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται να διδαχτούν ορισμένα μόνο από τα εισαγωγικά κείμενα (1-2 από τα 4).
2. Συνιστάται να τονιστεί στη διδασκαλία η διάκριση μεταξύ κύριων και δευτερευουσών προτάσεων και να δοθεί έμφαση στην παρατακτική σύνδεση προτάσεων – περιόδων και το ασύνδετο σχήμα [Β2, Β3].
3. Σκόπιμο είναι να επισημανθεί κατά τη διδασκαλία η στίξη (κόμματα) ή η απουσία της στις συναφείς συντάξεις.
4. Για την εμπέδωση της διδασκαλίας της υποενότητας Γ, «Aφήγηση», προτείνεται να χρησιμοποιηθούν παραδείγματα από διαφορετικά κειμενικά είδη του γραπτού λόγου (λογοτεχνικά κείμενα, κείμενα από τον τύπο και το διαδίκτυο κ.λπ) και να δοθεί έμφαση στα δομικά στοιχεία και τις λεξικογραμματικές επιλογές που διαφοροποιούν τα κειμενικά παραδείγματα.
127
Β. Παρατακτική σύνδεση – Ασύνδετο σχήμα
127
Β1. Περίοδοι λόγου – Kύριες και δευτερεύουσες προτάσεις
128-130
Β2. Παρατακτική σύνδεση προτάσεων – περιόδων
130-131
Β3. Ασύνδετο σχήμα
131-133
Γ. Αφήγηση
133-135
Δ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
136
Διαθεματική εργασία



9η ΕΝΟΤΗΤΑ
Ανακαλύπτω τη μαγεία της γνώσης

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
4 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
138-141
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Τα κείμενα της ενότητας αυτής και οι ερωτήσεις κατανόησης των κειμένων μπορούν να αξιοποιηθούν κατ’ επιλογήν από το διδάσκοντα.
2. Για τη διδασκαλία του συνταγματικού και του παραδειγματικού άξονα [Β, Γ] οι διδάσκοντες καλούνται να ανατρέξουν στο θεωρητικό και το διδακτικό μέρος του Βιβλίου Εκπαιδευτικού (σ. 103-108).
3. Οι διδάσκοντες να επιλέξουν από τις δραστηριότητες του εγχειριδίου και του Τετραδίου Εργασιών τις καταλληλότερες για το επίπεδο των μαθητών τους.

141-142
Β. Συνταγματικός άξονας
142-144
Γ. Παραδειγματικός άξονας
145-146
Δ. Λεξιλόγιο
146-148
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
148
Διαθεματική εργασία




10η ΕΝΟΤΗΤΑ
Γνωρίζω τον τόπο μου και τον πολιτισμό του

ΣΕΛ.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
7 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
150-153
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Τα κείμενα της ενότητας μπορούν να αξιοποιηθούν κατ’ οικονομία από το διδάσκοντα.
2. Προτείνεται να δοθεί έμφαση στην υποτακτική σύνδεση των προτάσεων [Β2] και τον βαθμό αξιοποίησης της σε ποικίλα κειμενικά είδη (π.χ. προφορικές συζητήσεις έναντι επιστημονικών κειμένων), καθώς και στη χρήση των λεξικών [Δ].
3. Επίσης, να τονιστεί η χρήση ή η απουσία κόμματος στην υποτακτική σύνδεση (σ. 156).
4. Μαζί με τα σημεία στίξης που αναφέρονται στη σ. 158 να διδαχτεί και το Θαυμαστικό.
5. Σε ό,τι αφορά στη χρήση λεξικών [Δ], προτείνεται να αξιοποιηθεί κυρίως το Ερμηνευτικό λεξικό της Νέας Ελληνικής του Γυμνασίου.
153
Β .Υποτακτική σύνδεση των προτάσεων
153-154
Β1. Δευτερεύουσες προτάσεις
155
Β2. Υποτακτική σύνδεση προτάσεων
155-156
Β3. Η στίξη στην υποτακτική σύνδεση
156-158
Γ. Σημεία στίξης
159
Δ. Χρήση λεξικών
160
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
161
Διαθεματική εργασία



Β΄ ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Σύνολο: 52 ώρες

1η ΕΝΟΤΗΤΑ
Από τον τόπο μου σ’ όλη την Ελλάδα

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
7 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
10-14
A. Εισαγωγικά κείμενα
1. Τα κείμενα της ενότητας μπορούν να αξιοποιηθούν κατ’ οικονομία από το διδάσκοντα.
2. Η παράλειψη του υποκειμένου [B1] και η συμφωνία υποκειμένου – ρήματος [Β2] μπορούν να διδαχτούν περιληπτικά, εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός.
3. Ως προς τα αχώριστα μόρια [Γ]:
Να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τη Γραμματική οι λέξεις που αρχίζουν με αχώριστα μόρια-προθήματα θεωρούνται σύνθετες και όχι παράγωγες και ότι στην περίπτωση αυτή το μόριο είναι το α΄ συνθετικό.
Πρέπει να διευκρινιστεί όμως στους μαθητές ότι σύμφωνα με ορισμένες γραμματικές οι λέξεις που αρχίζουν με αχώριστο μόριο κατατάσσονται στις παράγωγες λέξεις.
O πίνακας της σ. 18 να συμπληρωθεί με τα λόγια αχώριστα μόρια ανα-, απο-, κατα-, προσ-.
Εφόσον υλοποιηθούν η άσκηση 2 της σ. 24 [Ε] του εγχειριδίου και οι ασκήσεις 1, 1α της σ. 12 και 1γ των σ. 12-13 του Τετραδίου Εργασιών, να προσαρμοστεί η διατύπωσή τους σύμφωνα με την ισχύουσα Γραμματική.
Γενικότερα, συνιστάται να προσαρμοστεί στο σύνολο του εγχειριδίου και του συναφούς Τετραδίου Εργασιών η διδασκαλία των αχώριστων μορίων σύμφωνα με την ισχύουσα γραμματική.
4. Η διδασκαλία των τρόπων ανάπτυξης παραγράφου σκόπιμο είναι να συσχετιστεί με τη λειτουργία και την αξιοποίηση τους στο πλαίσιο διαφορετικών κειμενικών ειδών.
5. Η υποενότητα «Άλλοι τρόποι ανάπτυξης παραγράφου» [Δ2] μπορεί να διδαχτεί συνοπτικά, αν υπάρχει έλλειψη χρόνου.
15
B. Το υποκείμενο
15 -16
Β1. Οι μορφές του υποκειμένου
16-17
B2. Συμφωνία υποκειμένου – ρήματος
17-19
Γ. Παραγωγή με αχώριστα μόρια
17
Δ. Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου
19-20
Δ1. Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου
21-23
Δ2. Άλλοι τρόποι ανάπτυξης παραγράφου
24
Ε. Λεξιλόγιο ενότητας
25
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
25
Διαθεματική εργασία













2η ΕΝΟΤΗΤΑ
Ζούμε με την οικογένεια

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
28-31
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Από τα κείμενα 1 έως 4 μπορούν να επιλεγούν τα καταλληλότερα για τους σκοπούς της διδασκαλίας.
2. Κατά τη διδασκαλία της υποενότητας Β:
να τονιστούν οι βασικές σημασίες των εγκλίσεων (οριστική: δηλώνει το πραγματικό· υποτακτική: το ενδεχόμενο ή το επιθυμητό· προστακτική: την προσταγή, την προτροπή ή την απαγόρευση).
να γίνει αναφορά στους χρόνους στους οποίους εμφανίζεται κάθε έγκλιση,
να αναφερθεί στους μαθητές ότι το μη συνοπτικό ποιόν ενέργειας ονομάζεται και εξακολουθητικό και ότι το συνοπτικό ονομάζεται και στιγμιαίο.
3. H υποενότητα Γ2, «Η μορφή των συνθέτων: το συνδετικό φωνήεν», αν υπάρχει έλλειψη χρόνου, μπορεί να διδαχτεί περιληπτικά.
4. Να δοθεί έμφαση στη σύνταξη περίληψης από πλαγιότιτλους [Δ]. Σκόπιμο είναι να υπογραμμιστεί η χρησιμότητα της περίληψης σε διαφορετικά κειμενικά είδη στα οποία αυτή ενσωματώνεται (π.χ. σε αναδιηγήσεις συμβάντων γενικά, σε δημοσιογραφικά άρθρα κ.ά.)
32
Β. Εγκλίσεις – Χρόνοι
32-33
Β1. Εγκλίσεις στις ανεξάρτητες προτάσεις
33-36
Β2. Χρόνοι του ρήματος
37
Γ. Τα είδη των συνθέτων
37-38
Γ1. Τα είδη των συνθέτων
38
Γ2. Η μορφή των συνθέτων: το συνδετικό φωνήεν
39
Δ. Περίληψη κειμένου – Πλαγιότιτλοι
40
Ε. Λεξιλόγιο ενότητας
41
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
42
Διαθεματική εργασία


3η ΕΝΟΤΗΤΑ
Φίλοι για πάντα

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
44-47
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Από τα εισαγωγικά κείμενα 1 έως 4 προτείνεται να διδαχτούν κατ’ επιλογήν, εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός, δύο έως τρία.
2. Να υπογραμμιστεί ότι οι φωνές δεν είναι φορείς σημασίας, σε αντίθεση με τις διαθέσεις (4η ενότητα).
3. Για να αποκτήσουν εποπτεία των ρηματικών κλίσεων, είναι σκόπιμο οι μαθητές να ανατρέξουν στη Γραμματική.
4. Προτείνεται να τονιστεί με τα κατάλληλα παραδείγματα ότι το α΄ συνθετικό των λέξεων μπορεί να ανήκει σχεδόν σε κάθε μέρος του λόγου.
48
Β. Ενεργητική και παθητική φωνή – Συζυγίες
48-49
Β1. Ενεργητική και παθητική φωνή
50-51
Β2. Συζυγίες
51-53
Γ. Το Α’ συνθετικό
54
Δ. Λεξιλόγιο
55
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
56
Διαθεματική εργασία


4η ΕΝΟΤΗΤΑ
Το σχολείο στο χρόνο

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
58-61
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός, προτείνεται να διδαχτούν κατ’ επιλογήν ορισμένα μόνο από τα εισαγωγικά κείμενα (1-4).
2. Στις διαθέσεις του ρήματος [Β1] να δοθούν μερικά παραδείγματα μετατροπής της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική. Προτείνεται να χρησιμοποιηθεί για το σκοπό αυτό και η άσκηση 2, σ. 35, του Τετραδίου Εργασιών.
3. Ο πίνακας της σ. 63 για τις ρηματικές διαθέσεις μπορεί να μη διδαχτεί.
4. Προτείνεται να δοθεί έμφαση στις μορφές του αντικειμένου και τη διάκριση μεταξύ άμεσου και έμμεσου αντικειμένου [B3]. H διάκριση μονόπτωτα – δίπτωτα ρήματα μπορεί να διδαχτεί συνοπτικά.
5. Τα φαινόμενα κοινωνικής συνοχής προτείνεται να εξεταστούν και συγκριτικά σε παραδείγματα από διαφορετικά κειμενικά είδη.

62
Β. Διαθέσεις του ρήματος – Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα – Αντικείμενο
62-63
Β1. Διαθέσεις του ρήματος
64-65
Β2. Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα
65-68
Β3. Αντικείμενο – Mονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα
69
Γ. Συνοχή ευρύτερου κειμένου
70
Δ. Λεξιλόγιο
71
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
72
Διαθεματική εργασία



5η ΕΝΟΤΗΤΑ
Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
5 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
74-77
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Να διδαχτούν κατ’ επιλογήν ορισμένα από τα κείμενα 1 έως 4 και 6 έως 8.
2. Προτείνεται να περιγραφεί ο σχηματισμός των παραθετικών των επιρρημάτων, συμπληρωματικά προς τα αναφερόμενα στην υποενότητα B1, με αξιοποίηση και του σχετικού υλικού από το εγχειρίδιο Γραμματικής.
3. Οι διάφοροι τρόποι εκφοράς του β΄ όρου σύγκρισης (σ. 80) μπορούν να αναφερθούν συνοπτικά αν υπάρχει έλλειψη χρόνου.
4. Η επισήμανση «Το αρχικό -ο γίνεται -ω όταν οι λέξεις γίνονται β΄ συνθετικά ή παράγουν λέξεις με αχώριστα μόρια», που περιλαμβάνεται στο «Μαθαίνω για το β΄ συνθετικό» (σ. 83), να προσαρμοστεί σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω (1η ενότητα) για τα αχώριστα μόρια.
5. Η διδασκαλία της περιγραφής και της αφήγησης σκόπιμο είναι να εστιασθεί στα στοιχεία δομής και τις διαφορές μεταξύ διαφορετικών κειμενικών ειδών που ανήκουν στον ένα ή στον άλλον από αυτούς τους δύο κειμενικούς τύπους. 

77
Β. Οι βαθμοί των επιθέτων – H σύγκριση
77-80
Β1. Οι βαθμοί των επιθέτων και των επιρρημάτων
80-81
Β2. Η σύγκριση
81-83
Γ. Β’ συνθετικό
83-84
Δ. Οργάνωση και συνοχή της περιγραφής και της αφήγησης
85
Ε. Λεξιλόγιο
86
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
86
Διαθεματική εργασία



6η ΕΝΟΤΗΤΑ
Παρακολουθώ, ενημερώνομαι και ψυχαγωγούμαι από διάφορες πηγές

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
5 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
88-90
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται να αξιοποιηθεί το βιβλίο της Γραμματικής για την κλίση των αντωνυμιών.
2. H διδακτική προτεραιότητα προτείνεται να δοθεί στους αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών και στον κειμενικό ρόλο των ισχυρών τύπων τους (έμφαση και αντιδιαστολή).
3. Σε ό,τι αφορά τα άλλα είδη αντωνυμιών η διδασκαλία μπορεί να επικεντρωθεί κυρίως στους συντακτικούς τους ρόλους.
90
Β. Οι αντωνυμίες
90-91
Β1. Οι αντωνυμίες
91-92
Β2. Οι προσωπικές αντωνυμίες
92-93
Β3. Οι άλλες αντωνυμίες
94-95
Γ. Ετυμολογικές οικογένειες λέξεων
95
Δ. Λεξιλόγιο
96-97
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
98
Διαθεματική εργασία


7η ΕΝΟΤΗΤΑ
Βιώνοντας προβλήματα της καθημερινής ζωής

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
5 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
100-104
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται, εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός, από τα κείμενα της ενότητας να επιλεγούν τα καταλληλότερα για τους σκοπούς της διδασκαλίας.
2.Κατά τη διδασκαλία των επιρρηματικών προσδιορισμών προτείνεται να δοθεί η έμφαση στα κυριότερα από τα είδη τους και στις συχνότερες από τις σημασίες τους.
3. Για τη διδασκαλία συνδετικών λέξεων και φράσεων [Δ] και τις σχετικές δραστηριότητες, προτείνεται να καταρτιστούν και να χρησιμοποιηθούν κατάλογοι με ανάλογους όρους. Επίσης συνίσταται να χρησιμοποιηθούν παραδείγματα από ποικίλα κειμενικά είδη και οι μαθητές να αναγνωρίσουν σε αυτά τις διαφορετικές χρήσεις (ή την απουσία) των συνδετικών λέξεων.
104-106
Β. Τα είδη των επιρρηματικών προσδιορισμών
107-108
Γ. Παράγωγα επιρρήματα
109
Δ. Οι συνδετικές λέξεις και φράσεις
110-111
Ε. Λεξιλόγιο
112-113
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
113
Διαθεματική εργασία



8η ΕΝΟΤΗΤΑ
Συζητώντας για σύγχρονα κοινωνικά θέματα

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
7 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
116-119
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται να γίνει επιλογή μεταξύ των διδακτέων κειμένων της ενότητας.
2. Στην υποενότητα Β1 να διευκρινιστούν οι διαφορετικές σημασίες της μετοχής παθητικού ενεστώτα και της μετοχής παθητικού παρακειμένου, π.χ. αναπτυσσόμενος – αναπτυγμένος.
3. H διδακτική έμφαση προτείνεται να δοθεί στους τύπους μετοχής ενεργητικού ενεστώτα σε -οντας/-ώντας και μεσοπαθητικού παρακειμένου σε -μένος.
4. Η διάκριση μεταξύ γνήσιας και καταχρηστικής σύνθεσης (σ. 125) μπορεί να διδαχτεί περιληπτικά, αν υπάρχει έλλειψη χρόνου.
5. Προτείνεται να αξιοποιηθούν επιχειρηματολογικά κείμενα από διάφορα κειμενικά είδη (επιστημονικά και δημοσιογραφικά κείμενα, τηλεοπτικές συζητήσεις κ.λπ) και οι μαθητές να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα τους.
120
Β. Οι μετοχές
120-121
Β1. Οι μετοχές στην ενεργητική και παθητική φωνή
121-124
Β2. Επιθετική και επιρρηματική μετοχή
125
Γ. Παρασύνθετα και πολυλεκτικά σύνθετα
125-126
Γ1. Παρασύνθετα
126-128
Γ2. Πολυλεκτικά σύνθετα
129-131
Δ. Αξιολόγηση και διατύπωση επιχειρημάτων
131-133
Ε. Λεξιλόγιο
133
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
134
Διαθεματική εργασία


9η ΕΝΟΤΗΤΑ
Ταξίδι στο μαγικό κόσμο του διαστήματος

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
5 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
136-138
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Από τα κείμενα της ενότητας μπορούν να επιλεγούν τα καταλληλότερα για τους σκοπούς της διδασκαλίας.
2. Προτείνεται να δοθεί έμφαση στους τρόπους αξιοποίησης των διάφορων λεξικών [Δ], με χρήση τόσο του Ερμηνευτικού λεξικού της Νέας Ελληνικής του Γυμνασίου όσο και λεξικών άλλων ειδών.
3. Σκόπιμο είναι να δοθεί έμφαση στη διαφορετική οργάνωση και ενδεχομένως, στόχους (έκφραση) της επιχειρηματολογίας στα άλλα μαθήματα.
139-140
Β. Ορισμός
141-143
Γ. Η επιχειρηματολογία στα άλλα μαθήματα
143-146
Δ. Χρήση λεξικών
146
Ε. Λεξιλόγιο
147
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
147
Διαθεματική εργασία




Γ΄ ΤΑΞΗ

Σύνολο: 50 ώρες


1Η ΕΝΟΤΗΤΑ
Η Ελλάδα στον κόσμο

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ

10-11
A. Εισαγωγικά κείμενα
1. Μπορούν να διδαχτούν κατ’ οικονομία ορισμένα μόνο από τα κείμενα της ενότητας.
2. Προτείνεται να δοθεί έμφαση στους τρόπους σύνδεσης των προτάσεων και ιδιαίτερα στη διάκριση μεταξύ παρατακτικής και υποτακτικής σύνδεσης (σ. 16-17) [B1].
3. Οι υποενότητες «Οι επιλογές στις συνδέσεις των προτάσεων και οι συνέπειές τους στο λόγο» [B2] και «Οι συνδέσεις των προτάσεων στον προφορικό λόγο» [B3] μπορούν να διδαχτούν συνοπτικά ή να παραλειφθούν ανάλογα με τις διδακτικές ανάγκες και τους χρονικούς περιορισμούς.
4. Μπορούν να ανατεθούν στους μαθητές μικρές ερευνητικές εργασίες, ατομικές ή σε ομάδες, ενδεχομένως με διαθεματικό περιεχόμενο, αφού ο διδάσκων διευκρινίσει το πλαίσιο παρουσίασης και τα κειμενικά είδη που αναμένεται να παραχθούν (προφορική συζήτηση, ομιλία, επιχειρηματολογικό κείμενο, κριτική αξιολόγηση πηγών κ.λπ) [Γ].

12
B. Παρατακτική και υποτακτική σύνδεση των προτάσεων
12 -17
B1. Οι διάφοροι τρόποι σύνδεσης των προτάσεων
17-19
B2. Οι επιλογές στις συνδέσεις των προτάσεων και οι συνέπειές τους στο λόγο
20
B3. Οι συνδέσεις των προτάσεων στον προφορικό λόγο
20-21
Γ. Σύνθεση ερευνητικών εργασιών
23-25
Δ. Λεξιλόγιο – H επιλογή της λέξης
25-27
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
27
Διαθεματική εργασία



2η ΕΝΟΤΗΤΑ
Γλώσσα – Γλώσσες και πολιτισμοί του κόσμου

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
30-32
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται, εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός, να επιλεγούν δύο από τα τέσσερα εισαγωγικά κείμενα.
2. Να δοθεί έμφαση:
στη διάκριση μεταξύ ονοματικών και επιρρηματικών δευτερευουσών προτάσεων λόγω της σπουδαιότητάς της για τη σύνταξη και
στην αναγνώριση των συντακτικών ρόλων των ειδικών, των βουλητικών και των ενδοιαστικών προτάσεων.
3. Συνιστάται να διευκρινιστεί ότι οι διστακτικοί σύνδεσμοι ονομάζονται ενδοιαστικοί (σ. 37).
4. Τα φαινόμενα πολυσημίας προτείνεται να αναδειχτούν διαθεματικά μέσα από κειμενικά παραδείγματα διαφορετικής προέλευσης, προκειμένου οι μαθητές να αντιληφθούν ότι σχετίζονται με τα κειμενικά είδη και τις περιστάσεις επικοινωνίας.
5. Οι μαθητές προτείνεται να εξοικειωθούν με τη διατύπωση αιτιολογημένων κρίσεων μέσα από την επεξεργασία παραδειγμάτων από κατάλληλα κειμενικά είδη.

32
Β. Είδη δευτερευουσών προτάσεων
32-34
Β1. Ονοματικές και επιρρηματικές προτάσεις
34-35
Β2. Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις: Ειδικές
35-36
Β3. Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις: Βουλητικές
36-37
Β4. Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις: Ενδοιαστικές
37-41
Γ. Λεξιλόγιο – Πολυσημία της λέξης
41-43
Δ. Διατύπωση αιτιολογημένων κρίσεων
43-44
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
44
Διαθεματική εργασία



3η ΕΝΟΤΗΤΑ
Είμαστε όλοι ίδιοι. Είμαστε όλοι διαφορετικοί

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
46-48
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Από τα κείμενα 1 έως 7 μπορούν να επιλεγούν για διδασκαλία τρία έως τέσσερα κείμενα λόγω πληθώρας ύλης της ενότητας.
2. Συνιστάται να δοθεί έμφαση στις διαφορές μεταξύ ευθειών και πλάγιων ερωτηματικών προτάσεων και σε εκείνες μεταξύ ευθέος και πλάγιου λόγου [B].
3. Σε ό,τι αφορά ειδικά στον πλάγιο λόγο προτείνεται:
να δοθεί έμφαση στη διδασκαλία των ρημάτων και εκφράσεων που χρησιμοποιούνται στον πλάγιο λόγο (βλ. σ. 52 και 56),
να τονιστούν οι αλλαγές στις προτάσεις του ευθέος λόγου, όταν αυτές μετατρέπονται σε πλάγιο λόγο (οι κύριες αποφαντικές σε δευτερεύουσες ειδικές, οι προστακτικές προτάσεις σε βουλητικές και οι ευθείες ερωτήσεις σε πλάγιες), και
να υποδειχτούν με παραδείγματα οι αλλαγές στα πρόσωπα του ρήματος, στις προσωπικές και κτητικές αντωνυμίες και στα τοπικά και χρονικά επιρρήματα.
4. Για τη διδασκαλία της διάκρισης μεταξύ κυριολεξίας και μεταφοράς, προτείνεται να αξιοποιηθούν παραδείγματα από κείμενα ποικίλων ειδών, μεταξύ άλλων από λογοτεχνικά κείμενα [Δ] και να τονιστεί ότι ο μεταφορικός λόγος εξαρτάται από το κειμενικό είδος και την πρόθεση του ομιλητή ή του συγγραφέα.

49
Β. Ερωτηματικές προτάσεις – Ευθύς και πλάγιος λόγος
49-50
Β1. Ερωτηματικές προτάσεις
51-52
Β2. Οι ερωτήσεις στον πλάγιο λόγο
52-56
Β3. Από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο και αντίστροφα
56
Γ1. Λεξιλόγιο. Ρήματα και εκφράσεις για τον πλάγιο λόγο.
56
Γ2. Λέξεις για την ισότητα και τη διαφορά
57-59
Δ. Σχήματα λόγου – Κυριολεξία και μεταφορά
60-61
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
61
Διαθεματική εργασία




4η ΕΝΟΤΗΤΑ
Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι πολίτες

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
7 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
64-66
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται από τα δεκατρία κείμενα της ενότητας να επιλεγούν κατ’ οικονομία τα καταλληλότερα για τους σκοπούς της διδασκαλίας.
2. Σε ότι αφορά στις αναφορικές προτάσεις [B], να δοθεί έμφαση:
στη διάκριση μεταξύ επιθετικών και ελεύθερων αναφορικών προτάσεων και
στις χρήσεις της αντωνυμίας ο οποίος/η -α/το -ο, ανάλογα με το συντακτικό της ρόλο.
3. Τα περιεχόμενα της υποενότητας Γ, «Ελληνικά σε ξένες γλώσσες», μπορούν, εφόσον ο χρόνος δεν επαρκεί, να διδαχτούν με συντομία.
4. H διδασκαλία των φαινομένων συνωνυμίας και σημασιολογικής αντίθεσης συνιστάται να γίνει διαθεματικά με παραδείγματα από διαφόρων ειδών κείμενα [Δ].
5. Σε σχέση ειδικότερα με τις επιλογές ανάμεσα σε συνώνυμες λέξεις (π.χ. φτιάχνω/κατασκευάζω), προτείνεται να συσχετιστεί η λειτουργία τους με το ύφος, τον σκοπό και τις ευρύτερες περιστάσεις παραγωγής των κειμένων.
67
Β. Αναφορικές προτάσεις
67-68
Β1. Επιθετικές αναφορικές προτάσεις
69-71
Β2. Ελεύθερες αναφορικές προτάσεις
72-74
Β3. Γένος, αριθμός και πτώση της αναφορικής αντωνυμίας: ο οποίος
75-76
Β4. Το «που» και οι προθετικές φράσεις
77-80
Γ. Ελληνικά σε ξένες γλώσσες
81-83
Δ. Συνώνυμα – Aντίθετα
84-85
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
85
Διαθεματική εργασία





5η ΕΝΟΤΗΤΑ
Ειρήνη – πόλεμος

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
88-91
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται να επιλεγούν για διδακτική αξιοποίηση ορισμένα μόνο από τα κείμενα της ενότητας, ιδίως από τα εισαγωγικά.
2. Συνιστάται να δοθεί έμφαση στη διδασκαλία των τελικών και αιτιολογικών συνδέσμων [B].
3. Η υποενότητα Γ, «Αναλύοντας το κείμενο στα συστατικά του», εφόσον υπάρχει χρονικός περιορισμός, μπορεί να διδαχτεί συνοπτικά.
4. Προτείνεται να τονιστεί η διάκριση μεταξύ ομόηχων και ομόγραφων λέξεων.
92
Β. Τελικές και αιτιολογικές προτάσεις
92-94
Β1. Τελικές προτάσεις
94-96
Β2. Αιτιολογικές προτάσεις
97-99
Γ. Αναλύοντας το κείμενο στα συστατικά του
100-101
Δ. Λεξιλόγιο – Ομόηχες και παρώνυμες λέξεις
102-103
Ε. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
103-104
Διαθεματική εργασία



6η ΕΝΟΤΗΤΑ
Ενεργοί πολίτες για την υπεράσπιση οικουμενικών αξιών

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
106-8
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται να διδαχτούν κατ’ επιλογήν δύο από τα τέσσερα εισαγωγικά κείμενα.
2. Προτείνεται κατά τη διδασκαλία των χρονικών προτάσεων να δοθεί έμφαση στους κυριότερους χρονικούς συνδέσμους και τις σημασίες τους, καθώς και στο ρόλο τους στα αφηγηματικά κείμενα.
3. Από τα κείμενα της ενότητας για τους μη κυβερνητικούς οργανισμούς προτείνεται να επιλεχθεί το κείμενο 7 (σ. 113).
4. Συνιστάται η διδασκαλία των υπωνύμων και του ορισμού [Γ] να προσεγγιστεί διαθεματικά, με χρήση και κειμένων από άλλα σχολικά εγχειρίδια και από το σχολικό λεξικό.

109
Β. Χρονικές και υποθετικές προτάσεις
109-11
Β1 Χρονικές προτάσεις
112-14
Β2 Υποθετικές προτάσεις
115
Γ. Υπώνυμα – Ορισμός
115
Γ1. Υπώνυμα
115-18
Γ2. Ορισμός
118-20
Δ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
120
Διαθεματική εργασία
7η ΕΝΟΤΗΤΑ
Τέχνη: μια γλώσσα για όλους σε όλες τις εποχές

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
122-23
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Προτείνεται να διδαχτούν κατ’ επιλογήν δύο έως τρία από τα τέσσερα εισαγωγικά κείμενα.
2. Σε ό,τι αφορά τις αποτελεσματικές και τις εναντιωματικές προτάσεις [B], η έμφαση να δοθεί στις χρήσεις και σημασίες των αντίστοιχων συνδέσμων.
3. Η θεωρία για τη μετωνυμία προτείνεται να δοθεί με τη χρήση χαρακτηριστικών παραδειγμάτων από διαφορετικά κειμενικά είδη, ώστε να αναδειχθούν οι επικοινωνιακοί και κειμενικοί παράγοντες που αιτιολογούν τη χρήση της [Γ].

124
Β. Αποτελεσματικές προτάσεις και εναντιωματικές προτάσεις
124-25
Β1. Αποτελεσματικές προτάσεις
125-27
Β2. Εναντιωματικές προτάσεις
127-28
Γ. Μετωνυμία
129-31
Δ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
131
Διαθεματική εργασία



8η ΕΝΟΤΗΤΑ
Μπροστά στο μέλλον

ΣΕΛ.
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ
7 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
134-137
Α. Εισαγωγικά κείμενα
1. Εφόσον ο χρόνος δεν επαρκεί, προτείνεται να επιλεγούν δύο από τα τέσσερα εισαγωγικά κείμενα καθώς και τα κείμενα 6 έως 9 και 12.
2. Η διδασκαλία των μορίων [B] θα πρέπει να επικεντρωθεί στα συχνότερα από αυτά, (να, θα, ας, για). Oι διδάσκοντες καλό είναι να αποφεύγουν να χαρακτηρίζουν γενικά ως μόρια άκλιτες λέξεις που αναγνωρίζονται σε άλλα σημεία των εγχειριδίων ως επιρρήματα ή σύνδεσμοι.
3. Aπό τα σχήματα λόγου [Δ], προτείνεται η διδακτική έμφαση να δοθεί κυρίως στην παρομοίωση, την υπερβολή και το σχήμα λιτότητας, που συναντούν οι μαθητές και στα λογοτεχνικά κείμενα.
4. Να δοθεί έμφαση στη διδασκαλία της περίληψης [Ε]. Προτείνονται ενδεικτικά τα ακόλουθα στάδια στη σύνταξη περίληψης:
Kατανόηση του κειμένου και εντοπισμός του θεματικού του κέντρου.
Eπεξεργασία του κειμένου: υπογράμμιση των βασικών λέξεων κάθε παραγράφου, σύνταξη πλαγιοτίτλων για κάθε παράγραφο.
Συγγραφή της περίληψης: αναφορά του θεματικού κέντρου του κειμένου, αξιοποίηση των πλαγιοτίτλων, χρησιμοποίηση συνδετικών λέξεων και εκφράσεων, μετατροπή του ευθέος λόγου σε πλάγιο με χρήση κατάλληλων ρημάτων κ.ά.
Eπανέλεγχος της περίληψης: αριθμός λέξεων, αποφυγή υπερβολικής πύκνωσης αλλά και περιττών λεπτομερειών, σφάλματα νοηματικά, υφολογικά, εκφραστικά, ορθογραφικά, αντιστοιχία του παραχθέντος κειμένου με το ζητούμενο επικοινωνιακό πλαίσιο κ.ά.
5. Σχετικά με την περίληψη, επισημαίνεται ειδικότερα ότι δεν είναι μία δεξιότητα αποκομμένη από τις περιστάσεις της χρησιμοποίησης της (συντάκτης, αποδέκτης, σκοπός της συμπύκνωσης) και είναι σκόπιμο οι σχετικές δραστηριότητες να εντάσσονται σε ευρύτερο κειμενικό πλαίσιο (π.χ. δημοσιογραφικό άρθρο που συμπεριλαμβάνει την περίληψη της έκθεσης ενός διεθνούς οργανισμού για την κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα).
138-139
Β. Μόρια
140-142
Γ. Στίξη
142-144
Δ. Σχήματα λόγου
145-147
Ε. Περίληψη
148-149
ΣΤ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου
150
Διαθεματική εργασία



ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

O διδάσκων σε συνεργασία με τον Σχολικό Σύμβουλο, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του σχολείου και της συγκεκριμένης τάξης, μπορεί να προβαίνει σε ανάλογες διαφοροποιήσεις της διδασκόμενης ύλης και του αριθμού των ωρών σε ορισμένες από τις διδακτικές ενότητες.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου