Τα ιερογλυφικά είναι αρχαία εικονιστικά στοιχεία που
χρησιμοποιούνται στην αρχαία Αιγυπτιακή γραφή. Η λέξη
προέρχεται από τα αρχαία
ελληνικά «ιερές γλυφές» δηλαδή ιερά ανάγλυφα επειδή χρησιμοποιήθηκαν σε ιερά
θρησκευτικά κείμενα. Η γραφή
αυτή αποκρυπτογραφήθηκε από τον Ζαν Φρανσουά Σαμπολιόν (Jean-François Champollion) (1790-1832) το 1822. ο Γάλλος αξιωματικός που
υπηρετούσε στο στράτευμα του Ναπολέοντα, ανακάλυψε τη στήλη της Ροζέτας, τελείως τυχαία, το
1799. Έμεινε όμως έκθαμβος όταν κατάλαβε την αξία της, καθώς ως τότε, κανείς
δεν είχε καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά.
Ο σπουδαίος
Γάλλος μελετητής από τους πιο διακεκριμένους γλωσσολόγους της εποχής του,
κατάφερε, με βάση τα ονόματα των βασιλέων Πτολεμαίου και Αρσινόης που
αναφέρονται στην στήλη, να βρει το κλειδί για να αποκρυπτογραφήσει τα
αιγυπτιακά ιερογλυφικά. Αυτή η ανεκτίμητης αξίας ανακάλυψη
ήταν καθοριστική για την εξέλιξη της επιστήμης της Αιγυπτιολογίας. Το σύστημα που χρησιμοποίησε ο
Σαμπολιόν για να αποκρυπτογραφήσει το κείμενο της στήλης, η οποία φυλάσσεται
σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, αποτελεί σημαντικό οδηγό για όσους
ενδιαφέρονται για τη μελέτη των αρχαίων συστημάτων γραφής. Η Στήλη της ροζέτας
είναι μια πέτρινη πλάκα από γρανοδιορίτη που συχνά αναφέρεται λανθασμένα
γρανίτης που προέρχεται από τον ναό του Πτολεμαίου Ε΄ του επιφανούς.
Χρονολογείται στο 2ο αιώνα πχ. και φέρει εγχάρακτη μια επιγραφή σε δύο γλώσσες
(αιγυπτιακά και ελληνικά) και τρία συστήματα γραφής :ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακή,
ελληνική. Το ελληνικό μέρος της στήλης αρχίζει ως εξής: «Βασιλεύοντος του νέου
και παραλαβόντος την βασιλείαν παρά του πατρός... ». Το όνομά της προέρχεται από την
πόλη Rachid (που εκγαλλίσθηκε ως Rosette) της Κάτω Αιγύπτου, στο
βορειοδυτικό τμήμα του Δέλτα του Νείλου.
Ο Σαμπολιόν διαβάζοντας το ελληνικό
τμήμα της στήλης, ήταν σίγουρος πως το σημείο εκείνο που έμοιαζε με φυσίγγι,
περιείχε το όνομα του Πτολεμαίου. Ο Σαμπολιόν πίστευε πως τα σύμβολα μέσα στο
φυσίγγι, αντιπροσώπευαν το καθένα και ένα διαφορετικό ήχο. Όμως δεν είχε ιδέα
πως θα ηχούσε το κάθε σύμβολο. Για να καταφέρει και να αποδείξει την
αποκρυπτογράφηση μια λέξης ο Σαμπολιόν συνειδητοποίησε πως έπρεπε να συγκρίνει
ένα ζεύγος ονομάτων στα οποία τα ίδια σύμβολα επανεμφανίζονται.
Στα 31α
γενέθλιά του μια απλή ιδέα περνάει απ το μυαλό του, να μετρήσει τους
μεμονωμένους χαρακτήρες στις γραφές. Βρίσκει πως 486 ελληνικές λέξεις
αντιστοιχούν σε 1419 ιερογλυφικά σύμβολα. Φαίνεται τώρα προφανές. Τα
ιερογλυφικά, δεν μπορούν να αντιπροσωπεύσουν μια ολόκληρη λέξη, το καθένα θα
πρέπει να αντιπροσωπεύει έναν ήχο, ή το τμήμα μιας λέξης, πάλι όμως δεν είχε τα
στοιχεία που χρειαζόταν για να αποδείξει την θεωρία του. Το υλικό που
χρειαζόταν τόσο απεγνωσμένα, έφτασε, εντελώς ανέλπιστα, το πρωί της 14 Σεπτεμβρίου
του 1822. Εντοπίζει ένα φυσίγγι ανάμεσα στα αναρίθμητα ιερογλυφικά.
Γνωρίζει από το φυσίγγι του Πτολεμαίου απ την στήλη της Ροζέτας, πως αυτά τα
σχήματα περιέχουν ονόματα. Ο Σαμπολιόν προσέχει ένα από τα μεμονωμένα
ιερογλυφικά. Υπέθεσε πως αν παρίστανε τον ήλιο, τότε τι ήχο θα αντιπροσώπευε;
Από όλες τις γλώσσες που έχει μελετήσει ο Σαμπολιόν, πίστευε πάντα πως η γλώσσα
των κοπτών, η γλώσσα δηλαδή της πρώιμης χριστιανικής Αιγύπτου, βρίσκεται πιο
κοντά στα αρχαία Αιγυπτιακά. Στην γλώσσα των κοπτών, η λέξη ήλιος λέγεται
«RAH». Αν αλλάξουμε ελαφρά το όνομα, έχουμε μια ονομασία από τις θεότητες της
αρχαίας Αιγύπτου. Πιστεύει πως έχει βρει το σύμβολο: Αντιπροσωπεύει την λέξη
για τον θεό ήλιο της Αιγύπτου. Διακινδυνεύει κάνοντας μια εικασία:Αν το
δεύτερο σύμβολο είναι ένα «m» και τα δύο τελευταία σύμβολα είναι δύο «s» , αυτό
σημαίνει πως έχει αποκωδικοποιήσει με επιτυχία ένα από τα πιο γνωστά βασιλικά
ονόματα:"Ραμσής". Ο
Σαμπολιόν, όχι μόνο βρήκε το όνομα ενός Αιγυπτίου Φαραώ, έκανε και κάτι που
κανείς δεν πίστευε πως ήταν δυνατόν. Είχε διαβάσει ένα ιερογλυφικό. Το μάτι του
πέφτει σε άλλο ένα φυσίγγι. Πάνω από τα ίδια σύμβολα, που μόλις έχει υποθέσει
πως αντιπροσωπεύουν το m & s υπάρχει η εικόνα ενός πουλιού. Τι ήχο θα
μπορούσε να αντιπροσωπεύει αυτό το πουλί; Το πουλί
του Νείλου είναι η Ίβις, και στην αρχαιότητα η Ιβις χρησιμοποιούταν για να
αντιπροσωπεύσει τον Θωδ, το θεό των γραφών. Αν το πουλί είναι μία Ιβις, τότε ο
Σαμπολιόν μπορεί να διαβάσει το όνομα μέσα στο φυσίγγι … Τουθ Μοσις
…Τουθμοσις.
Ένα ακόμα
βασιλικό Αιγυπτιακό όνομα.
Επιτέλους
έχει επαληθεύσει και αποδείξει την θεωρία του
Τα
ιερογλυφικά, αντιπροσωπεύουν ήχους που συνδυάζονται για να σχηματίσουν λέξεις
οι οποίες μπορούν να προφερθούν.
Ο
Σαμπολιόν στις 27 Σεπτεμβρίου ανακοινώνει τα ευρήματά του στο Γαλλικό
Ινστιτούτο και στον υπόλοιπο κόσμο. Η ανακάλυψη αυτή είναι το πρώτο βήμα στην
επιτυχημένη μετάφραση της ιερογλυφικής γλώσσας της στήλης της Ροζέτα και θα αποτελέσει
την βάση για την μετέπειτα εξερεύνηση και κατανόηση της ζωής στην Αρχαία
Αίγυπτο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου