Η ΕΛΞΗ ΤΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΟΥ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ

Ένα από τα συντακτικά φαινόμενα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας που συνήθως δυσκολεύουν τους μαθητές και τις μαθήτριες του Λυκείου είναι η έλξη του αναφορικού! Η φαινόμενο της έλξης αφορά τη σχέση ανάμεσα στην αναφορική αντωνυμία που εισάγει την αναφορική πρόταση και το προσδιοριζόμενο από την αναφορική πρόταση όνομα, που συνήθως είναι ένα ουσιαστικό!

Έλξη του αναφορικού

Αναφορική έλξη έχουμε όταν η αναφορική αντωνυμία αντί να μπει σε πτώση αιτιατική, γιατί έτσι απαιτεί η συντακτική της θέση, μπαίνει σε γενική ή δοτική επειδή επηρεάζεται (έλκεται) από προηγούμενη γενική ή δοτική.

Π.χ.   Ἐπιμελεῖται τῶν ὅπλων ἅ ἔλαβεν. (χωρίς έλξη).

           Ἐπιμελεῖται τῶν ὅπλων ὧν ἔλαβεν. (με έλξη).

  Όταν όμως στη θέση της γενικής ή δοτικής από την οποία επηρεάζεται η αναφορική αντωνυμία, έχουμε τύπο της δεικτικής αντωνυμίας, τότε η αναφορική αντωνυμία δεν παίρνει μόνο την πτώση της δεικτικής αλλά συγχρόνως και τη θέση της.

Π.χ.  Ἐπιμελεῖται (τούτων ἅ) ἔλαβεν.

                                      ὧν    

        Χρῆται (τούτοις ἅ) ἔλαβεν.

                             οἷς

Αντίστροφη έλξη ή ανθέλξη

Είναι το συντακτικό φαινόμενο κατά το οποίο αντί να επηρεαστεί η αναφορική αντωνυμία από προηγούμενη λέξη, επηρεάζεται η προηγούμενη λέξη από την αναφορική αντωνυμία.

Π.χ. ü Τὴν οὐσίαν ἥν κατέλιπε τῷ υἱεῖ μεγάλη εστί.

       ( θα έπρεπε να λέει ἡ οὐσία).