Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΩΝ ΑΠΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΕ ΚΑΚΟΓΟΥΣΤΑ "ΓΙΟΥΣΟΥΡΟΥΜ"

O Ιούλιος και ο Αύγουστος ήταν παραδοσιακά για την ελληνική ύπαιθρο ο μήνας των πανηγυριών και των «ανταμωμάτων». Οι πολλές θρησκευτικές γιορτές, η καλοκαιρινή άδεια των εργαζομένων, τα κλειστά σχολεία και η θερινή ραστώνη συμβάλανε στην καθιέρωση ως θεσμού, των πανηγυριών του καλοκαιριού. Η μορφή των πανηγυριών τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει,  και έχει προσαρμοστεί στο σύγχρονο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Παλιότερα, οι νέοι προσπαθούσαν να εξοικονομήσουν χρήματα κατά τη διάρκεια όλης της χρονιάς για να πάνε στα πανηγύρια. Μέχρι το 1950, ντύνονταν με τα γιορτινά τους και είχαν ως μεταφορικό μέσο τα μουλάρια. Εκείνο που έκανε εντύπωση ήταν ο περιποιημένος αναβάτης. Οι κοπέλες του χωριού και των γειτονικών περιοχών έσπευδαν για να τους δουν και οι νέοι σκόρπιζαν δειλές ματιές στις αγαπημένες τους. Οι νέοι άρχιζαν το χορό, έπιναν τσίπουρο ή κρασί και κερνούσαν όλες τις παρέες, που ανταπέδιδαν το κέρασμα. Σε αρκετές περιοχές, σ’ αυτόν που χόρευε προσέφεραν τσίπουρο ή κρασί και στην κοπελιά λουκούμια. Όσα περισσότερα μάζευε, τόσο μεγαλύτερη ικανοποίηση είχε. Οι μεγάλοι, αν είχαν κορίτσια της παντρειάς, περίμεναν να μπει στο χορό η κόρη τους για να την καμαρώσουν. Τα πανηγύρια της υπαίθρου περιελάμβαναν συχνά τρία σκέλη: Το θρησκευτικό, με λειτουργία στην εκκλησία και  συχνά λιτάνευση της εικόνας,  το ψυχαγωγικό, με όργανα, μουσική και χορό και το οικονομικό, καθώς στήνονταν υπαίθρια παζάρια. Οι κάτοικοι των χωριών είχαν την ευκαιρία να αναδιοργανώσουν τις κοινωνικές τους σχέσεις, είτε σε οικογενειακό είτε σε ευρύτερο επίπεδο, να συνάψουν συμφωνίες οικονομικής φύσης, ακόμη ήταν μια ευκαιρία για τα δύο φύλα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, να γίνουν συνοικέσια ή δεσμοί που τις περισσότερες φορές οδηγούσαν σε γάμους. Η διαφοροποίηση άρχισε από τη δεκαετία του ’50 και μετά, ενώ τα πανηγύρια άλλαξαν τελείως τη μορφή τους από τη δεκαετία του ’70 και σήμερα έχουμε μπροστά μας κάτι τελείως διαφορετικό από το παρελθόν. Σε αρκετές περιπτώσεις τα πανηγύρια διοργανώνονται για να προσελκύσουν τουρίστες, ενώ από διάφορους πολιτιστικούς συλλόγους γίνεται αντάμωμα των μεταναστών, κυρίως στην Ήπειρο και τη Μακεδονία. Το πλαστικό ποτήρι, η πλαστική καρέκλα, τα λουλούδια στα πανέρια, οι Κινέζοι με τα παιχνίδια και τα μικροπράγματα, οι μαύροι μικροπωλητές με τα cd, τα μπιζού και τα βραχιόλια, τα μπουζούκια και τα γυφτολαϊκά ακούσματα, οι ηλεκτρικές κιθάρες, τα συνθεσάιζερς, τα ντραμς, οι πολύχρωμες λάμπες, η λογική της αρπαχτής από τους μικροπωλητές, οι αμέτρητες καντίνες με τα «βρώμικα», έχουν μετατρέψει τα πανηγύρια σ’ ένα κακόγουστο «γιουσουρούμ». Επίσης συχνά έχουν ξεφύγει οι γιορτές  από το θρησκευτικό τους χαρακτήρα και γι αυτό υπάρχουν πανηγύρια με αφορμή το τι παράγει ο κάθε τόπος, όπως γιορτή σαρδέλας, γιορτή κουλούρας, γιορτή πατάτας, καραβίδας και πολλές άλλες. Παρ’ όλα αυτά η αποδοχή τους από την ελληνική κοινωνία εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακή καθώς εξυπηρετούν ακόμα διαχρονικές ανθρώπινες ανάγκες. O ελληνικός λαός ανέκαθεν αγαπούσε τις γιορτές και τη δημόσια ψυχαγωγία. Να θυμίσουμε στην αρχαία Αθήνα τα μεγάλα ή εν άστει Διονύσια, τα μικρά ή κατ’ αγρούς Διονύσια, τα Ανθεστήρια, τα Λήναια και βέβαια την πιο μεγάλη γιορτή, τα Παναθήναια, κάθε τέσσερα χρόνια κατά την οποία άλλαζαν τον πέπλο της θεάς Αθηνάς στο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Παρθενώνα, μεταφέροντάς το στο ναό πάνω σε κατάρτι πλοίου. Αρεσκόμαστε να έχουμε πολλές γιορτές, πανηγύρια, που ποικίλλουν τη ζωή μας. Μια ζωή που δεν έχει γιορτές μοιάζει με έναν μακρύ δρόμο που δεν έχει πανδοχείο να ξεκουραστείς. Τα πανηγύρια δεν έχουν πεθάνει, δεν έχουν σβήσει, απλά αλλάζουν με τις συνθήκες και το πέρασμα του χρόνου.